I-GİRİŞ Kamu İhale Kanununun “İhaleye Katılımda Yeterlilik Kuralları” bölümünde, Türkiye’nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu bulunan isteklilerin ihale dışında bırakılacağı hükme bağlanmıştır. Makalemizde, İşverenlerin ihaleye katılımında hangi borçlarının kesinleşmiş borç kapsamda değerlendirileceği, hangi borçlarının kesinleşmiş borç kapsamda değerlendirilemeyeceği hususunu anlatmaya çalışacağız. www.ozdogrular.com II- HANGİ BORÇLAR KESİNLEŞMİŞ BORÇ HÜKMÜNDEDİR? İşverenler ihale katılma sürecinde ibraz etmesi gereken belgelerden biri de ihale tarihi itibariyle, Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri/Sosyal Güvenlik Merkezlerinden alacağı borcu yoktur yazılarıdır. Söz konusu kanun maddesinde yapılan değişikliğe ilave olarak 14.08.2007 tarih ve 26613 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Uygulama Yönetmeliklerinin “İhale Dışı Bırakılma” başlıklı maddelerinde de değişiklik yapılmıştır. Yapılan değişiklik ile “Türkiye’de kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu”nun kapsamı ve tutarının Kamu İhale Genel Tebliğinde belirleneceği, “Türkiye’de kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu”nun değerlendirilmesinde, isteklinin; a) İlgili mevzuatına göre tahakkuk eden prim borçlarının süresi içinde ödenmemesi halinde kesinleşmiş prim borcu olduğunun, b) Prim borcuna karşı dava açılması halinde, bu dava sürecinde veya takip ve tahsili durduracak geçici veya nihai bir karar bulunmadığı durumlarda kesinleşmiş prim borcu olduğunun, c) Prim borcunun 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde cebren tahsili yolunda tesis edilen işlemlere karşı dava açılması halinde, bu dava sürecinde veya sonucunda takip ve tahsili durduracak geçici veya nihai bir karar bulunmadığı durumlarda kesinleşmiş prim borcu olduğunun, d) Vadesi geçtiği halde ödenmemiş ancak ilgili kurum tarafından belli bir vadeye bağlanarak tecil edilmiş prim borçlarının, vadesindeki ödemeler aksatılmadığı sürece, kesinleşmiş prim borcu olmadığının, kabul edileceği” öngörülmüştür. III- KESİNLEŞMİŞ BORÇ KAPSAMINA HANGİ BORÇ TÜRLERİ GİRMEKTEDİR? Sosyal güvenlik prim borcu; 5510 sayılı Kanununa tabi işverenler yönünden sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi, 5434 sayılı Kanuna göre sandık iştirakçisi çalıştıran kurum ve kuruluşlar yönünden kesenek ve kurum karşılıkları, 1479 veya 2926 sayılı Kanunlara tabi sigortalılar yönünden prim ile bunlara bağlı gecikme cezası, gecikme zammı, varsa faiz ve diğer fer’ilerinden oluşmaktadır. www.ozdogrular.com IV- KESİNLEŞMİŞ BORÇ KAPSAMI DIŞINDAKİ BORÇLAR NELERDİR? Tasarrufa teşvik kesintisi ve katkı tutarları, konut edindirme yardımı, idari para cezaları, özel işlem vergisi, eğitime katkı payı, damga vergisi ve bunlara bağlı gecikme cezası, gecikme zammı, varsa faiz ve diğer fer’ilerinden oluşan borçlar sosyal güvenlik prim borcu olarak değerlendirilmemektedir. İhaleye girecek işverenin tüzel kişi olması halinde; a-) Gerek kendisine ait gerekse devir aldığı işyerlerinin muaccel hale gelmiş sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı, donmuş gecikme zammı ile diğer fer’ileri, b-) İhale konusu işe ait işyerlerinden veya özel bina inşaatı işyerlerinden asgari işçilik hesaplaması sonrasında ödemesi kabul edilen fark prim ile buna ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı tutarları, c-) Yapılan denetimler sonrasında ve ya Kamu Kurum ve Kuruluşlarından alınan belge bilgi ile tespiti yapılan çalışanlardan dolayı tahakkuk edecek sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer'ilerinin idari aşamada kesinleşmiş olan kısımları, d-) Kesinleşmiş mahkeme kararı uyarınca geriye doğru verilen prim belgelerine istinaden oluşan ve muaccel hale gelmiş sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ileri, e-) Kendisine ait işyerlerinin bölüm veya eklentilerinden iş alan ve kendi adlarına sigortalı çalıştıran aracıların(taşeronların) bu işyerlerinde çalıştırdıkları sigortalılardan dolayı muaccel hale gelmiş sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ileri, f-) Ortağı(gerçek kişiliğe haiz isteklilerde ayrıca üst düzey yöneticisi) olduğu şirketin sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi ile bunlara ait gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer'ilerine ilişkin borçlarından dolayı,(üst düzey yönetici/ortak olduğu dönemle ilgili olarak ve şirketin nevi dikkate alınarak) sorumlu olunan tutarları, kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilecektir. www.ozdogrular.com Ancak, İhaleye girecek olan işverenin tüzel kişi olması durumunda ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde borç aslı ve fer’ileri toplamından oluşan borçlarının(aracı borçları hariç) sigorta primine esas aylık kazancın üst sınırının 3 katını aşmaması halinde borcu yoktur yazısı verilecektir. Bu işverenin aracısının/aracılarının bulunması halinde ise, aracılarından kaynaklanan toplam borcunun sigorta primine esas aylık kazancın üst sınırının 6 katını aşıp aşmadığı değerlendirilecektir. İhaleye girecek olan işverenin gerçek kişi, çalıştırdığı sigortalılardan dolayı 5510 sayılı Kanun kapsamında işveren, olması halinde, Sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi ve bunlara ait gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ilerine ilişkin borçları ile 1479 veya 2926 sayılı Kanunlara göre kendi sigortalılıklarından kaynaklanan prim borçları ve bunların fer’ileri kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilecektir. Bu kapsamda kesinleşmiş borç değerlendirmesinde, ihale tarihi itibariyle ; İşverenin 4/1-b kapsamında çalışmasından doğan sigorta primine esas aylık kazancın alt sınırının 3 katını aşmayan borçları, ile çalıştırdığı sigortalılardan doğan sigorta primine esas aylık kazancın üst sınırının 3 katını aşmayan (aracı borçlarının ise sigorta primine esas aylık kazancın üst sınırının 6 katını aşmayan) sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi ile bunların fer’ileri toplamından oluşan borçlarının, bulunması halinde dahi ihale tarihi itibariyle borcu yoktur yazısı verilebilecektir. V- SONUÇ İşverenlerin ekonomik krizin etkilerinin hala devam ettiği piyasada çıkış noktası olarak gördükleri, Kamu ihalelerinde, gerekli olan belgelerden biri de ihale tarihi itibariyle Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri/Sosyal Güvenlik Merkezlerinden alacağı borcu yoktur yazılarıdır. www.ozdogrular.com İşverenlerin ihale tarihi itibariyle alacağı borcu yoktur yazılarında kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcunun tespitinde işverenin gerçek ve ya tüzel kişi olması, aracısının olması kesinleşmiş borç toplamının miktarı gibi hususlar işverenlerin bu yazıyı alabilmelerinde belirleyici kıstaslardır.
Hakan HASTÜRK*
E-Yaklaşım / Eylül 2012 / Sayı: 237
__________________
* Tuzla Sosyal Güvenlik Merkezi Müdürü
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. |
