I- GİRİŞ Bilindiği üzere bugüne kadar limited şirket hisse devir sözleşmeleri, şirketin ana sözleşmesini tadil eden belge niteliğinde kabul edilmiş ve düzenlenen hisse devir sözleşmelerinden damga vergisi alınmamıştır. Ancak Gelir İdaresi Başkanlığı bu konuyla ilgili görüş değiştirerek limited şirket hisse devir sözleşmelerinin şirket ana sözleşmesini tadil eden belge niteliği olmadığı bahsiyle bundan böyle damga vergisine tabi olması gerektiğini belirtmiştir. Bu durum ilerleyen günlerde hisse devri yapacak birçok mükellefi zor durumda bırakacak gibi gözükmektedir. www.ozdogrular.com II- MALİYENİN ESKİ GÖRÜŞÜ NASILDI? 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun([1]) 1. maddesinde; Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olduğu belirtilmiş, aynı Kanun’un 3. maddesinde ise damga vergisi mükellefinin Kanun’a ekli (1) sayılı listede yer alan veya bunların yerine geçen kâğıtları imza edenler olduğu belirtilmiştir. Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı tablonun I-A/3 bölümünde yer alan “anonim, eshamlı komandit ve limited şirket mukavelenamelerinin” damga vergisine tabi olacağı hükmü 5035 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un([2]) 49/4. maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır. Yine damga vergisinden istisna kağıtların belirtildiği Damga Vergisi Kanunu’na ekli (2) sayılı tablonun “IV-Ticari Ve Medeni İşlerle İlgili Kağıtlar” bölümünün 16. fıkrasına 5228 sayılı Kanunla([3]) 31.07.2004 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere “Anonim, eshamlı komandit ve limited şirketler ile yatırım fonlarının kuruluşlarına, sermaye artırımlarına ve sure uzatımlarına ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar”ın damga vergisinden istisna edildiği hükmü eklenmiştir. Bu düzenlemeler ışığında Maliye İdaresi, damga vergisine tabi olmayan limited şirket sözleşmelerinin tadili manasına gelen hisse devir sözleşmelerinin de damga vergisine tabi olmaması gerektiği görüşündeydi. www.ozdogrular.com Nitekim Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü’nün Noterler Birliği’ne yazdığı bir yazıda([4]) “Bakanlık görüşüne göre damga vergisine tabi tutulmayan limited şirket kuruluş mukavelelerinin tadili manasına gelen hisse devir sözleşmelerinden de damga vergisi tahsil edilmesi mümkün değildir.” şeklinde görüş bildirilmiştir. III- MALİYENİN YENİ GÖRÜŞÜ Maliye İdaresinin yeni görüşüne göre ise limited şirket hisse devri sözleşmesi şirket ana sözleşmesinin tadili hükmünde kabul edilmemiş, bu nedenle de limited şirket hisse devri sözleşmesinin Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı tablonun I-A/1 bölümünde yer alan mukavelenamelerinin (belli bir parayı ihtiva etmesi durumunda) damga vergisine tabi olacağı hükmü doğrultusunda binde 8,25 oranında damga vergisine tabi olması gerektiğini belirtmiştir. Maliye İdaresinin yeni görüşü ile ilgili İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen bir muktezada([5]); “…Öte yandan, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinde, bu Kanun’a ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 5. maddesinde, bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kağıtların her nüshasının ayrı ayrı aynı miktar veya nispette damga vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır. Mezkur Kanun’a ekli (1) sayılı tablonun ‘I.Akitlerle ilgili kağıtlar’ başlıklı bölümünün A/1 fıkrasında, belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin nispi damga vergisine tabi olacağı hüküm altına alınmıştır. 2009/15725 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 01.01.2010 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, Kanun’a ekli (1) sayılı tablonun I/A-1 fıkrasındaki kağıtlar için damga vergisi oranı binde 8,25 olarak belirlenmiştir. Bilindiği üzere, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun limited şirketlerin mukavelelerinin değiştirilmesi ile ilgili 513. maddesinin ilk fıkrasında, ‘Mukavelede daha yüksek bir nisap öngörülmemiş ise mukavele, sermayenin üçte ikisini temsil eden ortakların kararıyle değiştirilebilir.’ hükmü ile mukavele değişikliğinin tescil ve ilanı ile ilgili 515. maddesinde ise, ‘Mukavelede yapılan her değişiklik, ilk mukavelede olduğu gibi tescil ve ilan edilir. Mukavelenin değiştirilmesi hakkındaki kararlar üçüncü şahıslar hakkında, tescil tarihinden itibaren hüküm ifade eder.’ hükmü yer almaktadır. Aynı Kanun’un limited şirketlerin paylarının devri ile ilgili 520. maddesinde, ‘Bir payın devri, şirket hakkında ancak şirkete bildirilmek ve pay defterine kaydedilmek şartiyle hüküm ifade eder. Devir hususunun pay defterine kaydedilebilmesi için, ortaklardan en az dörtte üçünün devre muvafakat etmesi ve bunların esas sermayesinin en az dörtte üçüne sahip olması şarttır. Ortağın koymayı taahhüt ettiği sermaye ayın ise, payını şirketin kuruluşunu takip eden üç yıl içinde başkasına devredemez. Şirket mukavelesi payların devrini yasak edebileceği gibi yukarıki fıkralarda derpiş edilenlerden daha ağır şartlara da bağlı tutabilir. Payın devri veya devir vadi hakkındaki mukavele yazılı şekilde yapılmış ve imzası noterce tasdik ettirilmiş olmadıkça ilgililer arasında dahi, hüküm ifade etmez.’ hükmü bulunmaktadır. Bu bağlamda, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun limited şirketlerin mukavelelerinin değiştirilmesi ve ortaklık paylarının devrine ilişkin maddeleri birlikte ele alındığında, hisse devri sözleşmesinin şirket mukavelesinin değiştirilmesini gerektiren bir sözleşme olmadığı sonucuna varılmaktadır. Buna göre, limited şirket ortaklık paylarının devrine ilişkin olarak düzenlenen Limited Şirket Hisse Devri Sözleşmesi şirket ana sözleşmesinin tadili hükmünde değerlendirilemeyeceğinden, hisse devir sözleşmesinin; sözleşmeyle devredilen hissenin ihtiva ettiği tutar üzerinden 492 sayılı Harçlar Kanunu’na bağlı (2) sayılı tarifenin I/1 fıkrasına göre her bir imza için binde 0,99 oranında (2012 yılı için 43,90 TL’den az 22.499,75 TL’den çok olmamak üzere) noter harcına, nüsha sayısı dikkate alınarak 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı tablonun I/A-l fıkrasına göre damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.” şeklinde açıklamada bulunulmuştur. www.ozdogrular.com Limited şirket hisse devri sözleşmesinin şirket ana sözleşmesinin tadili hükmünde kabul edilmediği bahsiyle damga vergisine tabi olması yönündeki görüşe Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Noterler Birliği’ne yazdığı bir yazıda([6]) da görmekteyiz. Noterler Birliği’nin 20.07.2012 tarih ve 2012/14 sayılı Genelgesi’nin sonunda konuyla ilgili olarak; “…Gelir İdaresi Başkanlığı’nın bu görüşü üzerine Yönetim Kurulumuzda alınan karar gereği özellikle damga vergisi yönünden konunun görüşülmesi amacıyla Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan toplantı talep edilmiştir. Gelir İdaresi Başkanlığı yetkilileri ile yapılan toplantı sonucunda bu görüşün damga vergisi yönünden değişmesinin söz konusu olmadığı sonucuna varıldığından, uygulamaya ilişkin olarak aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür. Buna göre, Bakanlık görüşüne göre hazırlanan iş bu Genelgemiz tarihinden itibaren yapılacak; 1- Limited şirket pay devirlerinde düzenlenen sözleşmeler devir bedeli üzerinden nispi damga vergisine tabi tutulacaktır. …… 4- Limited şirket pay devri sözleşmelerinin feshinde, fesih talebinin kimden geldiğine bakılmaksızın fesih işlemini temin eden sözleşmeden devir konusu hisse değeri üzerinden binde 1.65 nispetinde damga vergisi alınması gerekmektedir.” şeklinde açıklamada bulunulmuştur. www.ozdogrular.com IV- KİŞİSEL GÖRÜŞÜMÜZ Limited şirketlerde hisse devri, şirket ana sözleşmesinin tadili niteliğindedir. Bu sebeple hisse devir sözleşmeleri de şirket ana sözleşmesinin tabi olduğu damga vergisine tabi olması gerekmektedir. Limited şirket ana sözleşmesi damga vergisine tabi olmadığından hisse devir sözleşmesinin de damga vergisine tabi olmaması gerekmektedir. Limited şirket hisse devir sözleşmelerinin damga vergisine tabi tutulmasıyla ilgili Maliye İdaresindeki görüş değişikliğine ilişkin olarak Sayın Prof. Dr. Şükrü KIZILOT, Hürriyet Gazetesi’ndeki köşesinde([7]) şu açıklamaları yapmıştır. “… Kimse farkında değil, limited şirket hisse devrine, yorum yoluyla binde 8,25 damga vergisi geldi! Türkiye’de 600 bin civarında limited şirket, her şirketin de en az 2 ortağı olduğu için konu milyonlarca kişiyi ilgilendiriyor. İNCE NOKTALAR Olayda, bazı ince noktalar var. Bunları bilmeden hisse devir ederseniz, gerek devir işlemleri sırasında gerekse devirden sonra, başınız ağrıyabilir. O nedenle, aşağıdaki “ince noktaları” dikkatle okuyun. DEVİR GİDERİ YÜKSEK Limited şirketlerde hisse devri konusunda, T. Noterler Birliği 20 Temmuz 2012 Tarih ve 14 No.lu Genelge ile Maliye Bakanlığı’nın 12 Haziran 2012 tarih ve 062857 sayılı özelgesi konusunda, aşağıdaki açıklamayı yaptı. 1) Limited şirket pay devrinde, devir işlemi, nüsha sayısı dikkate alınarak “hisse değerinin binde 8,25’i” oranında damga vergisine tabi (Herhangi bir yasal değişiklik olmamasına rağmen Maliye idari görüş değişikliğine giderek, limited şirket hisse devir sözleşmesinin, ana sözleşmeyi tadil eden bir mahiyet taşımadığını öne sürerek, hisse devir bedeli üzerinden binde 8,25 oranında damga vergisi alınması gerektiğini belirtti). Yorum yoluyla alınan bu vergi, yargıya başvurulması halinde iptal edilebilir.” Kişisel kanaatimizce de bu verginin yargıya başvurulması halinde iptal edilebileceği yönündedir. Zira temel Anayasal vergileme ilkelerinden olan yasallık ve belirlilik ilkelerine göre yasada açık bir hüküm olmaksızın yorum yoluyla vergileme yapmak mümkün değildir. www.ozdogrular.com V- SONUÇ Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı tablonun I-A/3 bölümünde yer alan “anonim, eshamlı komandit ve limited şirket mukavelenamelerinin” damga vergisine tabi olacağı hükmü 5035 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 49/4. maddesiyle 01.01.2004 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır. www.ozdogrular.com Maliye İdaresi, bu düzenlemeye istinaden 01.01.2004 tarihinden itibaren damga vergisine tabi olmayan limited şirket sözleşmelerinin tadili manasına gelen hisse devir sözleşmelerinin de damga vergisine tabi olmaması gerektiği görüşünde iken konu ile ilgili görüşünü değiştirmiş ve vermiş olduğu muktezalarda limited şirket hisselerin devrine ilişkin olarak düzenlenen sözleşmelerin şirket ana sözleşmesinin tadili hükmünde olmadığından binde 8,25 oranında damga vergisine tabi olması yönünde görüş bildirmiştir. Uğur UĞURLU*
E-Yaklaşım
* Vergi Müfettişi (Vergi Denetim Kurulu Grup Başkan Yrd.) ([1]) 11.07.1964 tarih ve 11751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. ([2]) 02.01.2004 tarih ve 25334 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. ([3]) 31.07.2004 tarih ve 25539 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. ([4]) Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü’nün 18.02.2004 günlü ve 6569 sayılı yazısı (22.02.2004 tarih ve 2004/20 sayılı Noterler Birliği Genelgesi’nde söz konusu yazıdan bahsetmektedir.) ([5]) İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 09.02.2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.18.01-003.01-520 sayılı muktezası ([6]) Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 12.06.2012 tarih ve 062857 sayılı yazısı (20.07.2012 tarih ve 2012/14 sayılı Noterler Birliği Genelgesi’nde söz konusu yazıdan bahsetmektedir.) ([7]) 30.07.2012 tarihli Hürriyet Gazetesi ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. |
