Reform Yasası olarak nitelediğimiz 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortaları Kanun’a göre,

4/a kapsamından yani eski SSK şartlarından sigortalıya aylık bağlanabilmesi için, belirli bir yaşı tamamlamış olması, belirli bir süre prim ödemiş olması, belirli bir süre sigortalı olması, işten ayrılmış olması ve sonrasında SGK’ya Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi olarak isimlendirilmiş olan matbu form ile yazılı talepte bulunulması gerekir. 

Malullük ya da yaşlılık sigortasından aylığa hak kazanabilmek için gerekli olan bu beş şarttan ikisi olan sigortalının işten ayrılması ve SGK’ya yazılı müracaatta bulunması, herkes için geçerli olan ortak şartlardır. Kanunda öngörülen belirli bir yaşa ulaşmak, prim ödeme gün sayısını ve sigortalılık süresini tamamlamak ise her sigortalı için işe giriş tarihine bağlı olarak farklılık gösterir.

ÖLÜM AYLIĞINA HAK KAZANMAK İÇİN HER TÜRLÜ BORÇLANMA HARİÇ 900 GÜN PRİM OLMASI ŞARTI GETİRİLDİ
Ölüm sigortasından hak sahiplerinin ölüm aylığına hak kazabilmesi için sigortalının en az 5 yıl sigortalı olması yanında belirli bir süre prim ödemiş olması gerekir. Prim ödeme gün sayısı ise ölüm tarihine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Sigortalının ölümü 1 Ekim 2008 tarihinden önce gerçekleşmişse hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için her türlü borçlanma dahil 900 prim ödenmesi yeterli olmaktadır. 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki ölümlerde ise sigortalının 1800 gün prim ödememiş olması ya da her türlü borçlanma hariç en az 900 gün prim ödemiş olması geride kalanlara ölüm aylığı bağlanmasını sağlar.

18 YAŞINDAN ÖNCE SİGORTALI OLANLARIN KAYBI OLMAZ
Özellikle belirtmek isterim ki; 1 Ekim 2008 tarihinden önce sigortalı olan ve sigortalı olduğu tarihte 18 yaşını tamamlamamış olanlar malullük yaşlılık ve ölüm sigortaları açısından hiçbir hak kaybına uğramazlar.

5510 sayılı Reform Kanunu öncesi yürürlükte bulunan 506 sayılı Kanunun mülga 60’ncı maddesinin (G) fıkrasında, “Bu maddenin uygulanmasında? 18 yaşından önce sigortalı olanların sigortalılık süresinin 18 yaşını doldurdukları tarihte başlamış kabul edileceği, geçici 54’üncü maddesinde ise 1 Nisan 1981 tarihinden önce sigortalı olanlar hakkında bu hükmün uygulanmayacağı belirtilmiştir.

506 sayılı Kanunun 60’ncı maddesi “yaşlılık aylığından yararlanma esas ve şartlarını” düzenlediğine göre, bu uygulamanın yaşlılık sigortası ile sınırlı olduğunu ve 18 yaş uygulamasıyla kadınların 38, erkeklerin 43 yaşından önce emekli olmalarını engellemek için getirilmiş bir düzenleme olduğunu söyleyebiliriz.


>> Emeklilik yaşının kademeli olması 18 yaş sorununu kaldırdı
Esas itibariyle bu düzenleme 4447 sayılı Kanunla getirilen kademeli emeklilik yaşı uygulamasıyla fiili olarak anlamını yitirmiştir. Zira 506 sayılı Kanunun geçici 81’nci maddesinde düzenlenen emeklilikte yaş kademesi erkekler için 44, kadınlar için 40 yaşından önce emekli olmayı imkânsız hale getirmiştir.

Sosyal Güvenlik Kurumu (eski SSK) tarafından yayınlanan 12-99 Ek Genelgede; “506 sayılı Kanunun 60’ncı maddesinin (G) bendi ve geçici 54’ncü maddesi gereği, 1 Nisan 1981 tarihinden sonra ve 18 yaşını doldurmadan önce sigortalı olanların sigortalılık sürelerinin 18 yaşını doldurdukları tarihte başlamış sayılacağı ancak bu uygulamanın, 506 sayılı Kanunun 60’ncı maddesinde yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süreleri ile sınırlı olup, 506 sayılı Kanuna eklenen, Geçici 81‘nci maddenin (B) bendi ve (C/b) alt bendinde belirtilen sigortalılık sürelerinin hesabında 18 yaş sınırlaması uygulanmayacağı” belirtilmiştir.

Kanundaki düzenleme nedeniyle sigortalıların 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesine göre aylığa hak kazanma koşullarının belirlenmesinde 18 yaş uygulamasına bakılmaksızın ilk işe giriş tarihine göre yaş, prim ödeme gün sayısı tespit edilecek sigortalılık süresi koşullarına bakılmayacaktır. Zira yaşın tamamlandığı tarihte sigortalılık süresi otomatikman sağlanmış olmaktadır.

Örneğin; 15 Ocak 1972 doğumlu erkek sigortalı 11 yaşında iken 20 Şubat 1983 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış ise sigortalının 18 yaşı tamamlayıp tamamlamadığına bakılmaksızın 20 Şubat 1983 tarihindeki sigorta başlangıcına göre, 25 yıl sigorta, 47 yaş, 5150 gün prim ödeme şartlarına tabi olduğu tespit edilir. Sigortalının yaşlılık aylığı talebinde bulunacağı 47 yaşında, bu üç şarttan 25 yıllık sigortalılık süresini tamamlama şartının sağlanıp sağlanmadığının tespitini yapmaya gerek yoktur. Sigortalının 18 yaşını doldurduğu 15 Ocak 1990 tarihi, 25 yıllık sigortalılık süresi hesabı için sigortalılık başlangıç tarihi olarak dikkate alınsa ve 25 yılın doldurulduğu tarih 15 Ocak 2015 olarak hesap edilse bile sigortalı bu kez 47 yaşı tamamlayacağı 15 Ocak 2019 tarihini yani yaşı bekleyecektir. Konuyu özetlersek, emeklilikte kademeli yaş uygulaması 18 yaş öncesi ilk defa sigortalı olanlar için (1 Nisan 1981 ila 8 Eylül 1981 tarihleri arasında sigortalı olan bayanlar hariç) emeklilikte olumsuz bir etkiye sahip değildir.

30 EYLÜL 2008 TARİHİNDEN SONRA SİGORTALI OLAN OLUMSUZ ETKİLENİR
5510 sayılı Kanunun 38’nci maddesine göre, ilk defa sigortalı olanlar için malullük ve ölüm aylıklarında 18 yaş uygulamasına geçilmiştir. Buna göre, malullük ve ölüm aylıkları hesabında 18 yaş öncesi sigortalılık süresi varsa sigortalılık süresinin başlangıcı 18 yaşın tamamlandığı tarih olacak, malullük aylığı için sigortalı, ölüm aylığı için de hak sahibi (belki) olumsuz etkilenecektir.

O halde uygulayıcılara pratik olması için şu kuralı hatırlatalım. İlk defa 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı olan diğer bir anlatımla 30 Eylül 2008 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanların, 23 yaşını (18+5= 23) tamamlamadan ölmeleri halinde 5 yıllık fiili sigortalılık süresi olsa bile hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanamaz. 28 yaşını tamamlamadan malul kalmaları halinde 10 yıllık fiili sigortalılık süresi olsa bile kendilerine malullük aylığı bağlanamaz.

Örneğin; 3 Ekim 1995 doğumlu sigortalı ilk defa 18 yaşını doldurmadan 1 Nisan 2010 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış ve 2100 gün prim ödedikten sonra 19 Eylül 2020 tarihinde malul kalmıştır. Sigortalılık başlangıcı her ne kadar 1 Nisan 2010 tarihi olsa da malullük aylığına esas tutulacak sigortalılık süresinin başlangıcı, 3 Ekim 2013 sayılacağından sigortalıya ancak 28 yaşını tamamlayacağı 3 Ekim 2023 tarihinde malullük aylığı bağlanabilecek. Şerif Akçan

http://www.turkiyegazetesi.com/makaledetay.aspx?id=548434#.UEx9Aa51iA8

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.