I- GİRİŞ

Sosyal Güvenlik Kurumu’nca belirlenen yükümlülüklerin hiç yerine getirilmemesi, süresi dışında veya eksik yerine getirilmesi halinde ilgililere uygulanacak idari para cezaları 5510 sayılı Kanun’un(1) 102. maddesinde düzenlenmiş, uygulanan idari para cezasının nasıl tahakkuk edip kesinleşeceği ve bu cezalara karşı ilgililerin nasıl ve ne şekilde itirazda bulunabilecekleri ise 5510 sayılı Kanun’un 102. maddesi ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin(2) eski 122. ve yeni 113. maddesinde düzenlenmiştir.

Makalemizde Sosyal Güvenlik Kurumu’nca kesilen idari para cezalarına karşı ilgililerin Kurum’a nasıl itiraz edecekleri ve bu itirazın sonuçları üzerinde durulacaktır. www.ozdogrular.com

II- SOSYAL GÜVENLİK KURUMU’NA İTİRAZ

5510 sayılı Kanun’un uygulamasında idari para cezaları ilgiliye tebliğ ile tahakkuk eder. Tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde Kurum’a ya da Kurum’un ilgili hesaplarına yatırılır veya aynı süre içinde Kurum’a itiraz edilebilir. İtiraz Kurum işlemlerini durdurur. Yani itiraz sonucunun ilgiliye tebliğ edileceği tarihe kadar ilgili hakkında 6183 sayılı Yasa kapsamında herhangi bir takibat yapılmaz. Tebliğ edilen idarî para cezası borcuna karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde İdari Para Cezası İtiraz Komisyonu’na dilekçe vermek veya bu dilekçeyi taahhütlü postayla göndermek suretiyle itiraz edebilir. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 113. maddesinin 4. bendinde İdari Para Cezası İtiraz Komisyonu’nun; ünite amiri veya görevlendireceği yardımcısı, ilgili şef, dosya memuru ve varsa avukattan oluşacağı belirtilmiştir. İtirazlar, itiraz komisyonunda incelenerek en geç 30 gün içinde karara bağlanır. Kurum’ca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilirler. İdari para cezalarına karşı Kurum’a itirazda bulunmadan doğrudan mahkeme yoluna başvurmak da mümkün değildir. Öncelikle Kurum’a itiraz yolu tüketilmelidir. www.ozdogrular.com

Tebliğ edilen idarî para cezası borcuna karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde yukarıda belirtildiği şekilde İdari Para Cezası İtiraz Komisyonu’na itirazda bulunulmamış ve bu süre geçirilmişse, o taktirde idari para cezası kesinleşmiş olacaktır. Eğer süresinde Kurum’a itirazda bulunulmuş ve Kurum’ca itiraz reddedilmişse, ilgililer kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilirler. Mahkemeye başvurulması idari para cezasının takip ve tahsilini durdurmaz. Dolayısıyla, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenmeyen idarî para cezasına karşı tebliğ tarihinden itibaren gecikme cezası ve gecikme zammı işlemeye başlar. Mahkemeye başvurulmuş olmakla birlikte mahkemenin kararı beklemeden idari para cezası Kurum’a ödenir ve mahkeme sonucunda idari para cezası iptal edilirse o zaman idari para cezası Kurum’ca yersiz tahsil edilmiş olacağından, söz konusu idari para cezası ilgilinin Kurum’a başka borcu varsa o borcuna mahsup edilir, borcu yoksa da ilgiliye iade edilir.

III- PEŞİN ÖDEME VE İTİRAZ

İdari para cezaları tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde itirazsız ve peşin olarak ödenir (Kurum’a ya da Kurum’un ilgili hesaplarına yatırılır) ise dörtte üçü tahsil edilir, yani cezada % 25 oranında indirim uygulanır. Peşin ödeme itiraz ve dava yollarına başvuru hakkını kaldırmaz, eğer süresi geçmemişse peşin ödemeye rağmen itiraz ve dava yollarına başvurulabilir. Ancak itiraz veya dava sonucunda eğer Kurum idari para cezası uygulamasını haklı bulunur ve idari para cezası iptal edilmez ise bu durumda Kurum cezanın indirim nedeniyle tahsil edilmeyen % 25’lik kısmını da tahsil eder, eğer itiraz veya dava sonucunda idari para cezası uygulaması haksız bulunur ve ceza iptal edilirse o taktirde peşin alınan % 75’lik miktar da ilgilinin Kurum’a başka borcu varsa ona mahsup edilir, borcu yoksa iade ilgiliye edilir. www.ozdogrular.com

IV- YERSİZ OLARAK TAHSİL EDİLEN İDARİ PARA CEZALARI

İdari Para Cezası İtiraz Komisyonu’na itiraz veya yetkili İdare mahkemesine başvuru sonucunda yanlış veya yersiz alındığına karar verilen idari para cezaları, 10 yıl geçmemiş ise ilgilinin Kurum’a başka borcunun da olmaması kaydıyla iade edilir. Eğer ilgilinin Kurum’a başka borcu var ise yanlış veya yersiz tahsil edilen idari para cezası bu borcuna mahsup edilir.

V- SONUÇ

İlgiliye tebliğ ile tahakkuk eden idari para cezaları, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde Kurum’a ya da Kurum’un ilgili hesaplarına yatırılır veya aynı süre içinde Kurum’a itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur. Kurum’ca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilirler. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde, idari para cezası kesinleşir. www.ozdogrular.com

İdarî para cezalarının, Kurum’a itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez. Ancak Kurum’ca veya mahkemece Kurum lehine karar verilmesi halinde, daha önce tahsil edilmemiş olan dörttebirlik ceza tutarı, 5510 sayılı Yasa’nın 89. maddesinin 2. fıkrası hükmü de dikkate alınarak tahsil edilir.

Yasin ÖZBEY*

Yaklaşım

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.