Gelir Vergisi Kanunu’nun 42 nci maddesi hükmü gereği;  “Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak, mezkur yıl beyannamesinde gösterilir.”

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/3 ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15/1-a maddeleri hükümleri gereği,  Kamu idare ve kuruluşları, iktisadî kamu kuruluşları, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, ziraî kazançlarını bilânço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler;  birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşanlara bu işleri ile ilgili olarak nakden veya hesaben yaptıkları hak ediş ödemelerinden (avans olarak ödenenler dahil), gelir ve kurumlar vergisi tevkifatı yapmak zorundadırlar.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30/1- maddesi hükmü gereği de, Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan dar mükellefiyete tabi kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hak ediş ödemelerinden, bu kazanç ve iratları avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından kurumlar vergisi kesintisi yapılması zorunludur.

Bu hükümlere göre;  yapılan işin yıllara yaygın inşaat ve onarım işi olarak tevkifata tabi olması için aranan şartları aşağıdaki şekilde ifade etmek mümkündür.

1- Yapılan iş inşaat ve onarım işi olmalıdır.
2- İnşaat ve onarım işi kendi adına değil taahhüde bağlı olarak yapılmalıdır.
3- İnşaat ve onarım işi başlanıldığı yılda bitirilemeyecek olmalıdır.

Bu şartların herhangi birinin eksik olması halinde, yapılan iş yıllara yaygın inşaat ve onarım işi olma özelliğini yitirecek ve bu işler nedeniyle yapılacak ödemelerden vergi tevkifatı yapılmayacaktır.

Bütünlük arz eden işlerin kısım kısım yaptırılması halinde, bu işler için yapılacak olan hak ediş ödemelerinin tevkifata tabi olup olmaması özellik arz etmektedir.

Maliye Bakanlığının yerleşik uygulamalarında; bütünlük arz eden işlerin yıl­la­ra yaygın olup ol­ma­ma­sı, genel olarak, işin ta­ma­mı­nın bir­den faz­la yıl­da ya­pılıp ya­pıl­ma­ma­sı­na bağ­lanmaktadır. İşi tamamı başlanıldığı yılda bitirilemeyecek olmakla birlikte, bu işin parçalara ayrılarak taahhüde bağlanması durumunda, her bir parçanın bitirildiği tarih değil, işin tamamının bitirildiği tarih işin bitim tarihi olarak dikkate alınmakta ve bu işin yıllara yaygın olup olmadığı bu tarihe göre belirlenmektedir.

Kısım kısım yaptırılan işlerin işin tamamı ile ilişkilendirilmeksizin bağımsız iş olarak kabul için gereken şartlar   Maliye Bakanlığınca verilen bir özelgede “….bir ana sözleşme ile işin kapsamı, süresi, bedeli gibi hususların esas çerçevesinin belirleneceği ancak proje bazında yapılacak işler ile bu işlere ait süre, ceza ve ödenek dilimlerinin ana sözleşmeye ek protokollerle belirlendiği ve bölümler halinde taahhüt edilen işlerden her birinin ayrı ayrı geçici kabul tutanağına bağlandığı hallerde bu işlerin her birinin ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekir. Bu durumda geçici kabul tutanağına bağlanan her bir işin yıllara sirayet etmesi halinde bu işler için müteahhide yapılacak istihkak ödemelerinden Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesinin 3 numaralı bendine göre tevkifat yapılması gerekir…” şeklinde ifade edilmiştir. (09.06.1997 tarih ve b.07.0.GEL.0. 51/5129-96/23828 sayılı Özelge)

Buna göre, kısım kısım yaptırılan işlerin her birinin bağımsız bir iş olarak kabulu için, aşağıda belirtilen şartların tamamının bir arada gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

· Kısım kısım yaptırılan her iş için müstakil süre belirlenmelidir.
· Her iş için ödenek miktarı ve ceza şartları ayrı ayrı belirlenmelidir.
· Her iş için özel şartname ve teklif şartnamesi olmalıdır.
· Her işin ayrı ayrı geçici kabule bağlanması gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen şartların tamamının birlikte gerçekleşmesi halinde; kısım kısım ihale edilen her bir iş, işin diğer kısımları ile ilişkilendirilmeksizin kendi içinde bağımsız bir inşaat ve onarım işi olarak kabul edilecektir. Bu işin yıllara yaygın inşaat ve onarım işi olup olmadığının belirlenmesi de başlanıldığı yılda bitirilip bitirilmeyeceğine göre tespit edilecektir.

Belirtilen bu şartlardan herhangi birinin eksik olması halinde; kısım kısım yapılan işler bağımsız iş olarak kabul edilmeyecek ve işin tamamı yıllara yaygın ise başlanıldığı yılda bitirilen kısımlar da yıllara yaygın olarak dikkate alınacak ve bu kısımlar için yapılan hak ediş ödemeleri de tevkifata tabi olacaktır. H.Özer Ermumcu

http://www.muhasebevergi.com/makale.aspx?id=401

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.