Eylül ayının sonuna geldiğimiz şu günlerde 2009, 2010 ve 2011 yıllarına ait olağan genel kurul toplantılarının halen yapılmamış olması mümkündür.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girdiğine göre bu toplantılar nasıl yapılacaktır. Elektronik ortamda yapılacak genel kurullara ilişkin yönetmelik dışında İkincil mevzuat yayınlanmamış ve tamamlanmamışır. 

6102 sayılı Kanun gereğince yetki ve sorumluluğu Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'na ait olan yönetmelik ve tebliğler yayınlanıncaya kadar, mülga 6762 sayılı eski Kanuna göre çıkarılmış olan Sermaye Şirketlerinin Genel Kurul Toplantıları ve Bu Toplantılarda Bulunacak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Komiserleri Hakkında Yönetmelik ve Anonim ve Limited Şirketlerin Kuruluş ve Ana Sözleşme Değişikliği İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (İç Ticaret 2003/3) uygulanmasına devam edilecektir (1).

Genel kurul, kanunda ve esas sözleşmede açıkca öngörülmüş bulunan hallerde karar alır. Çeşitli hükümlerde öngörülmüş bulunan devredilemez görevler ve yetkiler saklı kalmak üzere, genel kurula ait aşağıdaki görevler ve yetkiler devredilemez:  
a) Esas sözleşmenin değiştirilmesi,
b) Yönetim kurulu üyelerinin seçimi, süreleri, ücretleri ile huzur hakkı, ikramiye ve prim gibi haklarının belirlenmesi, ibraları hakkında karar verilmesi ve görevden alınmaları,
c) Denetçinin seçimi ve görevden alınması
d) Kâr üzerinde tasarrufa, yedek akçenin sermayeye veya dağıtılacak kâra katılması ve kullanılmasına dair kararların alınması,
e) Şirketin feshi,
f) Önemli miktarda şirket varlığının topton satışı, (Md.408/2-b).

Bütün payların sahipleri veya temsilcileri, aralarından biri itirazda bulunmadığı takdirde (% 100 Nisap) çağrıya (ilana) ilişkin usule uyulmaksızın, genel kurul olarak toplanabilir ve bu toplantı nisabı varolduğu sürece karar alabilirler, (Md.416/1)

Kararlar oy çokluğu ile alınır (Md.418/2). Esas sözleşmede öngörülenlerden fazla yönetim kurulu üyesi seçilirse, genel kurul kararı iptal edilir (2)  

Pay sahipleri, genel kurula kendisi katılabileceği gibi, pay sahibi olan veya olmayan bir kişiyi de temsilcisi olarak genel kurula yollayabilir, (Md.425-417/3).

Senede bağlanmamış paylardan, nama yazılı pay senetlerinden ve ilmühaberlerden doğan pay sahipliği hakları, pay defterinde kayıtlı bulunan pay sahibi veya pay sahibince, yazılı olarak yetkilendirilmiş kişi tarafından kullanılır (Md.426/1).

Esas sözleşmeye, temsil belgesindeki imzanın noterden onaylı olmasına ilişkin hüküm konulamaz. Konulursa da hükümsüz olur. Çünkü böyle bir hüküm kanunda yer almamakta ve ayrıca oy hakkının kullanılmasını zorlaştırdığından özünü ihlal etmektedir (3)   

Çağrısız toplanan genel kurulda, gündeme oybirliği ile madde eklenebilir, aksine esas sözleşme hükmü geçersizdir, (Md.416/2).

Pay sahibi olması gerekmeyen bir başkan, dışardan oy toplama memuru ve katip (yeni adı, tutanak yazmanı, ortaklardan biri olabilir) seçilerek divan heyeti teşekkül ettirilir, (Md.419/1). 

Yukarıda da bahsedildiği gibi çağrısız toplantıda %100 nisap aranmaktadır. Çağrılı toplantıda ise murahhas üyeler ile en az bir yönetim kurulu üyesinin genel kurulda hazır bulunması gerekir (Md.407/2).

Diğer taraftan genel kurul toplantısı ister çağrılı, isterse çağrısız olsun denetçi her iki türde de genel kurul toplantısında hazır bulunur (Md.407/2).

Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca yayınlanacak tebliğle, faaliyet alanları belirlenip ilan edilecek anonim şirketler bakanlık izni ile kurulur, (Md.333).

Bu şirketlerin genel kurullarında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı temsilcisi (komiser) de yer alır. Diğer şirketler için yönetmelik düzenlenir, (Md.407/3-422/1). 

Esas sözleşmede aksine bir hüküm yoksa, genel kurulu pay sahibi olması gerekmeyen bir başkan yönetir. Başkan tutanak yazmanı (katip) ile gerek görürse oy toplama memurunu belirleyerek başkanlığı (divan heyetini) oluşturur. Gerektiğinde başkan yardımcısı da seçilebilir, (Md.419/1).     

Genel kurullar, olağan ve olağanüstü toplanır. Olağan toplantı her faaliyet dönemi sonundan itibaren üç ay içinde yani 1 Ocak – 31 Mart tarihleri arasında yapılır. Bu toplantıda, (Md.409),

a) Yönetim kurulu seçilir. Yönetim kurulu üyelerine TTK’nun 395 ve 396.maddelerinde yazılı muameleleri yapabilme yetkisi verilir,

b) Denetçinin durumu: Şirketin bağımsız denetçisinin şirket genel kurulunca, topluluk denetçisinin, ana şirketin genel kurulunca, her faaliyet dönemi ve görev yapacağı faaliyet dönemi bitmeden seçilmesi şarttır, (Md.399/1). Ancak, faaliyet döneminin 4.ayına kadar (31 Mart tarihi esas olmalı) seçilememişse, yönetim kurulunun, veya bir yönetim kurulu üyesinin ya da her hangi bir pay sahibinin istemi üzerine asliye ticaret mahkemesince atanır. Diğer taraftan, bağımsız denetçiler, denetim yapacakları faaliyet döneminin açılış ve kapanış envanterinden (Md.398) sorumlu olduklarından, görev yapacakları dönemden önceki aralık ayında sözleşme yapmış olmalırında hem denetçi hemde şirket için fayda vardır.   

Bu nedenlerle bağımsız denetime tabi şirketlerin, bağımsız denetçilerini en geç aralık ayında olağan üstü genel kurul yaparak seçmeleri önerilir.

Diğer taraftan, 6102 sayılı Kanunun geçici 6/2.maddesine göre, 31.12.2012 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte sona erecek olan dönemin bilançosu, 6762 sayılı Kanun hükümlerine göre seçilmiş bulunan denetçiler (murakıp) tarafından denetlenecektir. Bu nedenle, 2012 yılı faaliyet dönemi için de 6762 sayılı Kanun hükümlerine göre denetçi (murakıp) seçilecektir.

Anonim Şirketlerde yönetim kurulu, ortak olan veya olmayan gerçek veya tüzel kişiler arasından (pay sahibi olmak şart değildir) seçilir ve üye sayısı bir veya daha fazla olabilir, (Md.359/1).

Taban ve tavan sayıları anasözleşmede yazılır ve takdir yetkisi genel kurula bırakılabilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus şudur. Anasözleşmeler 01.07.2013 tarihine kadar yeni TTK'nu ile uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir. Yani, 01.07.2013 tarihine kadar anasözleşme hükümleri, bu tarihten sonra ise anasözleşmeler ister değiştirilsin ister değiştirilmesin 6102 sayılı Kanun hükümleri geçerli olacaktır. Yapılacak olan genel kurulda seçilecek yönetim kurulu sayısı veya özelliği (dışardan yönetim kurulu üyesi seçimi gibi) önemli olup bunun 6102 sayılı Kanuna ters olmaması gerekir. Böyle bir terslik sözkonusu ise aynı genel kurul toplantısında anasözleşmenin yönetim kurulu ve süresi veya diğer ilgili maddesinin tadil edilmesi gerekir.

Bir tüzel kişi (pay sahibi olsun veya olmasın), yönetim kuruluna üye seçildiği takdirde, tüzel kişiyle birlikte, tüzel kişi tarafından belirlenen Sadece Bir Gerçek Kişi de tescil ve ilan olunur. Tüzel kişi adına sadece, tescil edilmiş kişi, toplantılara katılıp oy kullanabilir (Md.359/2).

Kullanılan oy tüzel kişinindir. genel kurul yapılır, tüzel kişi yönetim kuruluna seçilir ve genel kurul biter. Daha sonra, tüzel kişi yönetim kuruluna gelemiyeceği için toplantıya katılacak olan bir gerçek kişiyi bizzat kendisi belirler ve tüzel kişi adına tescil ve ilan edilir. Yoksa genel kurul tarafından seçilmez ve esas sözleşmeye bu konuda bir hüküm de konulamaz. Çünkü seçimle tüzel kişi yönetim kuruluna üye olmuştur. Tüzel kişi kendi adına yönetim kurulu toplantılarına katılan kişiyi daha sonra değiştirmek istiyorsa (bunu her zaman yapabilir Md.364/1) şirketin yönetim kuruluna başvurarak yeni kişiyi sicile tescil ve ilan ettirir, (359.Maddenin ikinci fıkrasının gerekçesi). 6102 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden 6762 sayılı Kanun hükümlerine göre yönetim kuruluna seçilmiş bulunan tüzelkişi temsilcilerinin 01.10.2012 tarihine kadar istifa etmeleri ve yeniden seçim yapılması konusu malum olup tekrardan kaçınılmıştır.).  

Yönetim kurulu üyelerinin ve tüzel kişi adına tescil edilecek gerçek kişinin “tam ehliyetli” olması şarttır, (Md.359/3).

Yönetim kurulu her yıl üyeleri arasından bir başan ve en az bir veya daha fazla başkan vekili seçer (Md.366/1). Anasözleşmede aksi öngörülmemişse veya yönetim tek kişiden oluşmuyorsa ve yönetimde murahhas üye yoksa çift imza şartı vardır (Md.370/1-2).

Yönetim kurulu, esas sözleşmeye konulacak bir hükümle, düzenleyeceği bir iç yönergeye göre, yönetimi, kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya üçüncü kişiye devretmeye yetkili kılınabilir. Yetki devrinin yapılabilmesi için iç yönergenin yapılması yasal zorunluluktur, (Md.367/1).

Yönetim kurulu temsil yetkisini murahhas üyelere veya müdür olarak üçüncü kişilere devredebilir. Anasözleşmede bu yetki genel kurula da bırakılabilir. Temsil yetkilerinin yönetim kurulu üyesi olmayan murahhas müdürlere bırakılması halinde en az bir yönetim kurulu üyesine temsil yetkisinin kullanılması için yetki verilmesi öngörülmektedir(Md.370/2 yorum). Birden fazla murahhas üye atanmışsa, çeşitli temsil şekilleri de öngörülebilir. Örneğin murahhaslar şirketi münferiden temsil yetkisi verilebileceği gibi, birlikte imza şartı da tanınabilir ya da birinin münferiden, diğerlerine ise, birlikte imza atma şartı da konulabilir.    

Yönetim kurulunda temsil yetkisi iki şekilde sınırlandırılabilir:

a) Temsil yekisi sadece merkezin veya bir şubenin işlerine özgülenebilir, (Md.371/3),

b) Birlikte temsil esası öngörülebilir, (Md.371/3).    

Temsil yetkisinin bu şekilde sınırlandırılmasının üçüncü kişilere karşı geçerli olabilmesi için, bunun tescil ve ilan edilmesi şarttır, (Md.371/3).   

Yönetim kurulu üyelerinden örneğin, (A)’nın 10.000 TL’ye kadar işlem yapmaya yetkili olduğu, (B)’nin ise sadece teknik ve ticari işlerle ilgili sözleşmeler yapabileceği şartı konulamaz ve bu şekilde tescil ilan edilse bile geçersizdir, (4).

Yönetim kurulu üyesi, genel kuruldan izin almadan şirketle kendisi veya başkası adına herhangi bir işlem yapamaz. Sözkonusu işlemin artık ”şirketin konusuna girip girmediği” ve “ticari olup olmadığı”nın bir önemi yoktur, (Md.395/1).

Yönetim kurulu üyelerinden biri, genel kurulun iznini almaksızın, şirketin işletme konusuna giren ticari iş türünden bir işlemi kendi veya başkası hesabına yapamıyacağı gibi, aynı tür ticari işlerle uğraşan bir şirkete sınırsız sorumlu ortak sıfatıyla da giremez, (Md.396/1)   

Bu iki madde (395 ve 396) genel kurul toplantılarında gündeme, eski TTK’nun 334 ve 335.maddesi yerine konulacak.

Yönetim kurulu üyeleri en çok üç yıl, en az 1 yıl süreyle görev yapmak üzere seçilir. Esas sözleşmede, aksine hüküm yoksa, aynı kişi yeniden seçilebilir (Md.362/1). 

Yönetim kurulu, temsile yetkili kişileri ve bunların temsil şekillerini gösterir kararının noterce onaylanmış suretini, tescil ve ilan edilmek üzere ticaret siciline verir, (Md.373/1).

Gündemle ilgili düzelemeler Kanunun 409/1 ve 413.maddelerinde yer almaktadır. Eskisinden bir farkı yoktur. 
Hazır   bulunanlar listesi (eski hazirun cetveli) 417/3.Maddede düzenlenmiştir. Listede özellikle bulunması gereken bilgiler açıklanmaktadır. Eski listeden bir farkı yoktur.

Genel kurul tutanağı, eskisinden daha fazla bilgi istiyor. Bu nedenle ikincil mevzuat yayınlanana kadar eskisi kullanılabilir. Toplantı tutanağını toplantı başkanlığı (başkan+katip+oy toplama memuru) ve bakanlık temsilcisi imzalar, (Md.422/1).  

İbrahim Güler

Dipnotlar:

(1) Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, İç Ticaret Genel Müdürlüğü, 03 Temmuz 2012 tarih ve B.21.0.İTG.0.03.00.433.99/4880 sayılı genelge.

(2) Prof.Dr.Hasan PULAŞLI. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu'na Göre Şirketler Hukuku Şerhi cilt 1, Sh.825.

(3) Prof.Dr.Hasan PULAŞLI. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu'na Göre Şirketler Hukuku Şerhi cilt 1, Sh.756 paragraf 242).

(4) Prof.Dr.Hasan PULAŞLI. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu'na Göre Şirketler Hukuku Şerhi cilt 1, Sh.1015).

http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/ibrahimguler/001/

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.