I- GİRİŞ

2008/108 Sayılı Genelge; genel sağlık sigortalısının; her türlü kazanç ve irattan elde ettiği gelirler toplamı yürürlükte bulunan asgari ücretin net tutarından daha az olan ana ve babası adına genel sağlık sigortalının ek-2’deki sağlık yardımı talep ve taahhüt formunu eksiksiz olarak doldurması halinde; sağlık hak sahipliği oluşturulacaktır. Hak sahipliği aktivasyonunun oluşturulmasından sonra formdaki bilgilerin doğru olup olmadığı, ihbar, şikayet veya gerekli görülen diğer hallerde Kurum kontrol memurlarınca incelenmesi istenecektir.

Yukarıdaki paragrafta açıklandığı şekilde anne/baba için sağlık yardımı verilmekte iken, Kurum’un, 17.08.2012 tarih 14697728 sayılı Yazısı’nda, artık anne ve babanın çocukları üzerinden sağlık yardımı alabilmesi için sadece sağlık yardım talep ve taahhüt formunu doldurması yeterli olmayacak, birde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na giderek “Gelir Testi” yaptırmaları istenecektir. www.ozdogrular.com

Şöyleki; Kurum 01.01.2012 tarih itibariyle Gelir Testi uygulamasını zorunlu hale getirdiğinden, genel sağlık sigortalısının anne/babası için, 01.01.2012 ile Kurum’a müracaat ettiği tarih arasında Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’nca yapılan gelir testi sonucuna göre anne/babanın geliri yürürlükte bulunan asgari ücretin net tutarından asgari geçim indirimi düşüldükten sonra bulunan net tutarından (739.80 TL) az olduğu tespit edilen anne/babanın çocukları üzerinden sağlık hak sahiplikleri oluşturulacaktır.

Anne/babanın sağlık kaydını açtırmak için çocuğunun kuruma müracaat ettiği tarihe kadar sistem tarafından otomatik olarak açılan zorunlu GSS kaydı, anne/babanın geliri yukarıda (739.80 TL) belirtilen miktardan az ise, çocuğunun kuruma müracaat ettiği tarihin bir gün önceki tarih itibariyle GSS servislerince kapatılacak, fazla ise anne/baba çocuklarından yararlanamayıp kendilerince zorunlu GSS primini kendileri ödemeleri gerekecektir. www.ozdogrular.com

II- KIZ ÇOCUKLARININ DURUMU

6111 sayılı Yasa ile 01.10.2008 tarihinden önce sigortalı olan sigortalıların okumayan ve evli olmayan kız (18 yaşını doldurmuş okumayan ve evli değil) çocuklarına yeniden anne/baba üzerinden sağlık hak sahipliğinden yararlanma hakkı getirildi.

Bununla ilgili eski uygulama; bu şekilde anne/baba üzerinden sağlık yardımı alma hakkı getirilen kız (18 yaşını doldurmuş okumayan ve evli değil) çocuklarının anne veya babasından herhangi birisinin, 01.10.2008 tarihinden önce sigortalı olmaları, bunların SSK’lı olması halinde 120 günlük yaşlılık, malullük ve ölüm sigortası primi ödemiş olması, bağ-kurlu olması halinde ise 240 günlük sigorta prim gün sayısının olması halinde kız çocuğunun annesi veya babası üzerinden sağlık hak sahipliği oluşturulmakta idi.

Yalnız bunlardan, 01.10.2008 den önce anne/babanın hangisinin SSK’lı ise 120 günü, Bağ-Kurlu ise 240 günü varsa sadece onun üzerinden sağlık ardımı veriliyordu.

Örnek; Kurum’a 01.09.2012 tarihinde babasından sağlık yardımı almak için müracaat eden kız çocuğunun SSK’lı babasının 01.10.2008’den önce 120 günlük SSK primi var, baba 01.01.2010 tarihinde işten çıkmış ise bu durumda annesinin ise 01.10.2008’den önce sigortalılığı yok ama şu anda sigortalı olsa bile kız çocuğu (18 yaşını doldurmuş okumayan ve evli değil) annesi üzerinden sağlık yardımı alamıyordu.

Bununla ilgili yeni uygulama; Kurum’un,17.08.2012 tarih 14697728 sayılı Yazısı ile 01.10.2008’den önce anne veya babasından herhangi birinden sağlık yardımı alma hakkı olması halinde, yardım alma hakkı olanın 01.10.2008’den sonra çalışması olmasa bile diğerinin çalışması devam ediyorsa kız çocuğu diğeri üzerinden sağlık yardımı almaya devam edebilir.  

Örnek; Kurum’a 01.09.2012 tarihinde babasından sağlık yardımı almak için müracaat eden kız çocuğunun SSK’lı babasının 01.10.2008’den önce 120 günlük SSK primi var, baba 01.01.2010 tarihinde işten çıkmış ise bu durumda annesinin ise 01.10.2008’den önce sigortalılığı yok ama şu anda sigortalı olsa bile kız çocuğu (18 yaşını doldurmuş okumayan ve evli değil) annesi üzerinden sağlık yardımı alabilir.

III- YABANCI UYRUKLU ANNE/BABADAN SADECE GELİRİNİN OLMADIĞINI TAAHHÜT ETMESİ İLE HER TÜRLÜ SAĞLIK YARDIMINI VERMEKTEDİR

Sigortalı Türk vatandaşı anne veya babası için kendi üzerinden sağlık yardımı alabilmesi için, anne babanın gelirinin taahhüt belgesinde yürürlükteki asgari ücretin (739.80 TL) net tutarından daha az olması şartı ararken, Türkiye de çalışan yabancı uyruklu sigortalının anne/babası veya Türk sigortalının yabancı uyruklu annesi veya babası için kendisine verilen taahhüt belgesinde vatandaşı olduğu ülkede anne/babasının sosyal güvencesinin olmadığını belirten kutucuğu işaretlemesini yeterli bulmaktadır.

Ancak bu şekilde ücretsiz sağlık imkanları sağlanan yabancı uyruklu anne/babanın kaydının açılması halinde anne/babanın kendi ülkesinde gelirinin olmadığının bilinmesi mümkün değildir. www.ozdogrular.com

Türk anne/babanın gelirinin şüphe duyulması ihbar veya şikayet olması halinde tereddüt edilen durumlarda gelirinin araştırılması SGK sosyal güvenlik kontrol memurlarınca yapılması mümkün iken yabancı uyruklu anne/babanın gelirinin bu yöntemle araştırılması mümkün değildir.

Bu şekilde gelirinin ne olduğu SGK tarafından bilinmediği halde binlerce yabancı uyruklu sigortalının anne/babası (özelliklede IRAK ve YUNAN uyruklu) ülkemizden sağlık yardımlarını ücretsiz almaktadır. Bu şekilde ücretsiz sağlık yardımı verilen yabancı uyrukluların gelirlerinin belirlenmesi amacıyla herhangi bir işlem de yapılmamaktadır. SGK, bu konudaki ilaç ve tedavi giderleri yönünden büyük kayba uğradığı kanaatindeyiz.

Aynı durum eşler içinde geçerlidir. www.ozdogrular.com

Türk eşlerden çalışmaması, aylığı geliri olmaması, isteğe bağlı sigortalı olmaması şartı arayan SGK, yabancı eşten hiçbir araştırma ve bilgi istemeden sadece taahhütname ile yabancı eşe ücretsiz sağlık yardımı vermektedir.

SSİ İşlemleri Yönetmeliği’nin kısa vadeli sigortalar bölümünün 23. md. yabancı uyruklu eşin sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için kendi ülkesinde sosyal güvencesi olmaması, kendi ülkesinde aylık veya geliri olmaması şartı ararken bu maddede talep edilen bilgiler, 2009 yılında SGK nın çıkarmış olduğu genelge ile yürürlükten kaldırılmış ve yabancı eşler için sadece taahhüt belgesinde geliri yoktur şeklinde taahhüt etmesi yeterli görülmüştür.

SGK’nın bütçe açıklarında bu durumun katkısı var mıdır? Bilinmez…

Muzaffer ŞEKEROĞLU*
E-Yaklaşım

________________________
* SGK, Beşiktaş Sosyal Güvenlik Merkezi, Kısa Vadeli Sigorta Kolları Servisi 3 (Sağlık Karnesi) Şef

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.