I- GİRİŞ:

2012-2013 dönemi üniversitelerin öğretim dönemi başlamıştır. Bu dönemde 100 binlerce öğrenci burs ve staj için kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektörlere başvuruda bulunmuşlardır.

Staj, herhangi bir meslek edinecek olan kimsenin geçirdiği uygulamalı öğrenme dönemi ve bu kimsenin, meslek bilgisini artırmak için bir kurumun bir veya birçok bölümünde çalışarak geçirdiği dönemdir. Başka bir ifade ile öğrencilerin eğitim-öğretim dönemlerinde edindikleri teorik bilgilerin veya laboratuar ölçekli pratik uygulamaların, büyük ölçekli endüstriyel üretimlerde nasıl yer aldığını gördükleri, çalışmalara aktif olarak katılarak bilgi ve becerilerini geliştirdikleri, mesleğe ilk adım attıkları önemli bir süreçtir. Stajyer ise

Buna göre, staj iş yaşamını deneyip görmek ve pratik yapmak için kısa süreli çalışılan bu faaliyetler, zorunlu ve gönüllü olmak üzere ikiye ayrılır. Zorunlu staj şirketlerin ilk tercihi olarak bilinen ve ilgili bölümlerde okuyanların yapmak zorunda oldukları programlardır. Gönüllü staj ise, zorunluluğu olmayan öğrencilerin inisiyatifine bırakılan programlardır.

Burs "...yükseköğrenim gören Türk gençlerinin sosyal ve kültürel gelişimlerini kolaylaştırmak amacı ile normal öğrenim süresince başarılı ve ihtiyaç sahibi öğrencilere..." yapılan ödemelerdir.

Bursun krediden farkı geri ödenmemesidir. Başka bir ifade ile bursun öğrenciye karşılıksız veya karşılıklı olarak verilen para olarak da ifade edilmesi mümkün olabileceği gibi ayni veya doğrudan doğruya parayla ölçülebilen bir menfaat şeklinde veya bazı hizmetlerden bedelsiz yararlanma şeklinde de olabilmektedir. (1)

Bu çerçevede, Sosyal Devlet, vatandaşına eğitim olanaklarını sağlamak için destek vermektedir. Bu amaçla Kredi ve Yurtlar Kurumu aracılığı ile 100 binin üzerinde gence kredi ve burs imkanı sağlamaktadır. Ülkemizde devletin dışında sivil toplum kuruluşları, dernek, vakıf,  ve özel kurumlar da burs vermektedir. Bununla birlikte binlerce genç daha burs veya kredi almaya ihtiyaç duymaktadır.

Bu yazımızda, kurum, kuruluş veya özel sektörler tarafından verilen staj ve burslarla ilgili yükümlülükler ile ücret ödeme ve sigorta durumları hakkında aşağıdaki açıklamalar yapılacaktır.

II- İŞVERENLER TARAFINDAN ÖĞRENCİLERE; BECERİ EĞİTİMİ YAPTIRMA, ÜCRET ÖDEME VE SİGORTA YÜKÜMLÜLÜKLERİ

A- İŞVERENLER TARAFINDAN ÖĞRENCİLERE BECERİ EĞİTİMİ YAPTIRMA YÜKÜMLÜLÜKLERİ

3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanununun 18. Maddesinde, “Yirmi ve daha fazla personel çalıştıran işletmeler, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde beşinden az (30.3.212 - 6287/12 Md.)  olmamak üzere mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitim yaptırır. Öğrenci sayısının tespitinde kesirler tama iblağ olunur.

Deprem, sel ve yangın gibi tabii afetler sonucu yörede faal durumda kalan işletmelerin eğitim olanakları dikkate alınarak, bu işletmeler için yukarıda belirtilen oranlar, il mesleki eğitim kurulunun teklifi ve Bakanlığın onayı ile değiştirilebilir.

Mesleki eğitim kapsamına alınıp alınmadığına bakılmaksızın yirmiden az personel çalıştıran işletmeler de mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumları öğrencilerine bu Kanunun ilgili hükümlerine göre beceri eğitimi yaptırabilirler.

Vardiya usulü veya mevsimlik olarak faaliyet gösteren işletmelerde eğitim görecek öğrenci sayısının tespitinde gündüz vardiyasında veya faaliyet gösterdiği mevsimde çalışan personel sayısı esas alınır.

Bu Kanun kapsamına giren illerde yirmi ve daha fazla personel çalıştıran işletmeler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge müdürlüklerince her yıl şubat ayı içerisinde il mesleki eğitim kuruluna bildirilir. Beceri eğitimi yaptıracak Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı işletmeler, Bakanlık ve Milli Savunma Bakanlığınca birlikte belirlenir hükmü yer almıştır.(2)

Bu hükme göre, on ve daha fazla personel çalıştıran işletmeler, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde beşinden az, yüzde onundan fazla olmamak üzere mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitimi yaptırabilirler.

Örneğin,  bir işyerinde işçi ve diğer personel toplamı 150 kişi çalıştıran işverenin, en az (150 x %5= 7,5) 8, en fazla (150 %10=) 15 stajyer öğrenci çalıştırabilirler.(3)

Ancak, anılan kanunun 24. Maddesine göre, on ve daha fazla personel çalıştıran ve Bakanlıkça işletmelerde mesleki eğitim kapsamına alınan ve beceri eğitimi yaptırmayan işletmelerin, beceri eğitimi yaptırması gereken her bir öğrenci için eğitim süresince her ay 16 yaşından büyükler için tespit edilen asgari ücretin net tutarının 1/3’ü nispetinde, yirmi ve daha fazla personel çalıştırılması halinde ise 2/3’ü nispetinde, saymanlık hesabına para yatırmaları gerekmektedir.

Örneğin, 01.09.2012 – 31.12.2012 tarihleri arasında 150 işçi çalıştıran (Toplam personel sayısı) bir işveren, en az 8 stajyer öğrenci çalıştırması gerekirken, 5 stajyer öğrenci çalıştırmaktadır.

Bu durumda, işverenler çalıştırmadığı 3 stajyer öğrenci için toplam üç ay itibariyle; 01.07.2012 – 31.12.2012 döneminde 16 yaşından büyükler için belirlenen asgari ücretin net tutarı olan (673,30 x 3 işçi = 2.019,90 TL, x 3 Ay  = 6.059,70 TL, bağlı bulunduğu saymanlık hesabına para yatırmak zorundadır.

B- BECERİ EĞİTİMİ YAPAN ÖĞRENCİYE ÖDENMESİ GEREKEN ÜCRET VE BU ÜCRETİN GELİR VERGİSİ KARŞISINDAKİ DURUMU

3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununun 6111 sayılı Kanunun 64. Maddesiyle değişik 25. Maddesinde, aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar; aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi veya kişi reşit ise kendisi; öğrenciler için okul müdürlüğü ile işyeri sahibi arasında Bakanlıkça belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir.  Ancak, işletmelerde meslek eğitimi gören örgün eğitim öğrencilerine, asgari ücretin net tutarının yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 30’undan yirmiden az personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 15’inden, aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin yüzde 30’undan aşağı ücret ödenemez hükmü yer almıştır.

Bu hükme göre, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununun 25. Maddesinde yapılan değişiklik ile işletmelerde meslek eğitimi gören örgün eğitim öğrencilerine, asgari ücretin net tutarının 20 ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde  %30’undan, 20’den az personel çalıştıran işyerlerinde %15’inden aşağı, aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin %30’dan aşağı ücret ödenmemesine imkan tanınmakla birlikte, aday çırak, çırak ve öğrencilere asgari ücretin %30’undan aşağı olmamak üzere yapılan ödemelerin gelir vergisinden istisna edilmesi gerekir.

Ancak,  193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23.Maddesinin 12 numaralı bendinde, “3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanununa tabi çırakların asgari ücreti aşmayan ücretleri” nin gelir vergisinden istisna edilmesine ilişkin hükme göre;

— 3308 sayılı Kanunun 25. Maddesine göre, aday çırak, çırak ve öğrencilere asgari ücretin %30’undan aşağı olmamak üzere yapılan ödemelerin tamamının gelir vergisinden istisna edilmesi,

—193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23. Maddesinin 12 numaralı bendine göre ise, 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanununa tabi çırakların asgari ücretin aşmayan ücretlerinin gelir vergisinden istisna edilmesi gerekir,

Şeklinde iki farklı hüküm bulunmaktadır.

Bu hükümlere göre,  3308 sayılı Kanunun 25. Maddesinde aday çırak ve çıraya yaşına uygun asgari ücretin %30’undan aşağı ücret ödenemeyeceği dolayısıyla, asgari ücretin %30’undan aşağı olmamak üzere herhangi bir üst tutar sınırlaması yapılmaksızın tamamının gelir vergisinden istisna edileceği, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23.Maddesinin 12 numaralı bendinde yer alan istisna hükmünde ise, söz konusu kişilerin ücretlerinin istisna edilmesinde, asgari ücret tutarı üst limit olarak konulmuştur.

Ancak 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23. Maddesinin 12 numaralı bendinde belirtilen istisna hükmü “3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanununa tabi çıraklardan bahsetmekte olup, bu hüküm staj yapan öğrencileri kapsamamaktadır. Dolayısıyla, , işletmelerde meslek eğitimi gören (staj yapan) öğrencilere yapılan ücret ödemelerine uygulanan istisna hükmü ise, 3308 sayılı Kanunda belirtilen hükmün uygulanması gerekeceğinden, istisna edilmesinde üst limit sınırı bulunmamaktadır.

Öte yandan,  01.07.2012  -  31 – 31.12.2012 dönemi için Asgari Ücret Tespit Komisyonunca 16 yaşından büyükler için belirlenen brüt asgari ücret tutarı 940,50 TL olarak belirlenmiştir.

Buna göre, staj yapan öğrencinin çalıştığı işletmede 20’den fazla çalışan personel varsa asgari ücreti %’30’dan aşağı, (940,50 x % 30 = 282,00 TL.), 20’den az çalışanı varsa %15’inden aşağı (940,00 x % 15 = 141,00 TL.) olmamak üzere (Bu tutar üst sınır olarak daha da yüksek olabilir) ücretin ödenmesi gerekir.

C- İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ YAPAN ÖĞRENCİLERİN SGK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 5. Maddesinin (b) fıkrasında,” Hizmet akdi ile çalışmamakla birlikte 5.6.1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası, meslek hastalığı ve hastalık sigortası; meslek liselerinde okumakta iken veya yükseköğrenimleri sırasında zorunlu staja tâbi tutulan öğrenciler hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanır ve bu bentte sayılanlar, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar.” Hükmü yer almıştır.

Bu hükme göre, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası, meslek liselerinde okumakta iken veya yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46. Maddesine tabi olarak kısmı zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmayanlar hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanacaktır. Aynı kanunun 4.Maddesinin a fıkrasına göre sigortalı sayılacaklar ve bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi kurumunda olmayanlar (anne/baba üzerinden sağlık yardımı almayan veya anne/baba üzerinden ölüme bağlı geliri olmayanlar hakkında ayrıca genel sağlık sigortası hükümleri uygulanacaktır.

Öte yandan, işletmelerde staj yapan öğrencilerin staj süresince yapılan sigortada,  uzun vadeli sigorta kollarından (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları) primi ödenmediğinden, başka bir ifade ile iş kazası ve meslek hastalığı gibi kısa vadeli sigorta tollarından prim ödendiğinden, emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Ancak, staj süresinin işverence uzatılması halinde, çalışma staj olarak kabul edilemeyeceğinden, işletmenin işçisi olarak kabul edilecek ve 4857 sayılı İş Kanunu ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ile Genel Sağlık Sigortasından yararlanmaları gerekir.

Bu durumda da, staj yapan öğrencinin, staj yaptığı dönem için belirlenen asgari  ücretten (2012 yılı için 940,50 TL, den) az olmamak üzere ücret ödemesi yapması ve yukarıda belirtilen sigorta primlerinin ödenmesi gerekecektir.

Öte yandan,  işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler,  meslek liselerinde okumakta iken veya yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler ile 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun 46.  Maddesine göre kısmı zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı 82. Maddeye göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmayanlar sigortalı sayılmaktadırlar.

Söz konusu kanunun 81. Maddesinde yapılan düzenleme ile 01.03.2011 tarihinden geçerli olmak üzere prime esas kazanç % 6 olarak belirlenmiştir.

Buna göre prim oranları:

Kısa Vadeli Sigorta Kolları     %1,

Genel Sağlık Sigortası         %5

Olarak belirlenmiştir.

III-  STAJ VE BURS İÇİN ÖĞRENCİLERE YAPILAN ÖDEMELERDE İSTİSNA

Kurum, kuruluş veya özel sektör tarafından öğrencilere verilen bursların, karşılıklı olup olmadığına göre değerlendirilmesi gerekir. Karşılıklı olarak verilen burslar, gelecekteki hizmetler karşılığı teşkil edecek ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. Maddesine göre ücret kapsamına girecektir. Ancak, ücret kapsamına giren bu ödemeler anılan Kanun’un 28. Maddesine göre gelir vergisinden istisna edilecektir. Karşılıksız olarak verilen burslar ise, ücret kapsamına girmeyecek ve bağış olarak kabul edilecektir. Dolayısıyla söz konusu ödemeler, veraset ve intikal vergisi kapsamına girmektedir.

Öte yandan, staj ve burs ödemelerinin gelir vergisinden istisna edilmesi ile ilgili olarak 89 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği yayımlanmıştır(4). Söz konusu tebliğde, “ Ücretin öğretim müessesesi tarafından ödenmesi halinde öğrencinin burslu veya burssuz olmasının bir önemi yoktur. Ücretin tahsil masraflarını deruhte edenler tarafından ödenmesi halinde ise, sadece şu şartın mevcut olup olmamasına bakılır. Şayet, ücret öğretim giderlerini üstlenmiş olanlar tarafından verilmiş ise, ödeme ister burs şeklinde, ister başka bir ad şeklinde olsun, istisna hükmü uygulanır. Hizmetin tahsil masraflarını deruhde eden kuruluşa bağlı işveren yanında yapılması halinde de gerekli istisnanın uygulanması lazım gelir.

Belirtilen şartlara haiz olmayan öğrencilere ödenen paralar, bu kimseler için ücret ödemesi sayılır.” Denilmiştir.

Anılan tebliğe göre, Staj için öğrencilere yapılan ödemelerin istisna edilmesinde, öğrencilerin burslu olup olmadığına bu burslarında karşılıklı olup olmadığına bakılması gerekir. Burs almadan okuyan öğrencilere staj için yapılan ödemelerin ücret olarak vergilendirilmesi gerekir. Ancak, öğretim müesseseleri veya tahsil masraflarını deruhde edenler tarafından yapılması halinde, bu öğrencilerin burslu olup olmadığına bakılmaksızın gelir vergisinden istisna edilmesi gerekir.(5)

Örneğin, (X) İmalat Sanayi A.Ş tarafından burs almadan okuyan öğrencilere staj için ödemeler yapılmaktadır. Staj için yapılan bu ödemelerin, öğrencilere burs almadan ödenmediğinden, ücret hükümlerine göre vergilendirilmesi gerekecektir. Ancak, bu ödemenin sözü edilen şirket tarafından öğrencinin burs aldıktan sonra staj için yapılan bir ödeme olması halinde ise gelir vergisinden istisna edilmesi gerekecektir. (6)

Bu açıklamalara göre, öğretim müesseseleri veya tahsil masraflarını deruhde edenler dışındaki müesseseler tarafından staj için öğrencilere yapılan ödemelerde istisna uygulanabilmesi için;

— Öğrencilerin burslu olup olmadığına,

— Bu bursların karşılıklı olup olmadığına,

Bakılacaktır.

Öte yandan, karşılıksız olarak verilen söz konusu burslar, gelir vergisinin konusuna girmemekle beraber 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 28. maddesinin 1 ve 2. bentleri gereğince gelir vergisinden istisna edilmiştir.(6)

Bu konuda Gelir İdaresi Başkanlığına intikal eden bir olayda;

“ …Gelir Vergisi Kanununun 28 inci maddesinin 2 nci bendinde, resmi ve özel müesseseler ve şahıslar hesabına Türkiye’de tahsilde bulunan öğrenciye iaşe, ibate ve tahsil gideri olarak ödenen paraların gelir vergisinden müstesna olduğu hükme bağlanmıştır.

Bu hükme göre, şirketinizde çalışan personelin üniversitede okuyan çocuklarına verilen bursların;

a) Öğrencilerin Türkiye’de tahsilde bulunması,

b) Yapılan ödemenin yeme ve yatma giderleri ile tahsil giderlerinin karşılanması, amacına yönelik bulunması,

c) Ödemenin bizzat öğrencilere yapılması,

d) Şirketiniz ile öğrenciler arasında işçi-işveren (hizmet) ilişkisi bulunmaması,

Halinde gelir vergisinden istisna edilmesi gerekir.” Şeklinde özelge verilmiştir. (7)

Maliye Bakanlığına yansıyan bir olayda Bakanlıkça, Burs Yönetmeliğinin 2. Maddesinde yurt içinde orta ve yükseköğrenim yapan kuruluşlarda okuyan veya bu kurumlara girme hakkını elde etmiş bulunan ve öğrenimine kendisinin veya ailesinin imkânlarıyla devam edemeyen öğrencilere oda, borsa, birlik personelinin çocuklarına, eğitim giderlerini tamamen veya kısmen karşılamak ve karşılıksız olarak oda, borsa veya birlikçe burs verileceği belirtilmiş bulunmaktadır.

Bu çerçevede, birliğiniz tarafından yönetmelik esaslarına göre öğrencilere karşılıksız olarak verilen bursların, gelir vergisinden istisna edilmesi gerekir.” Şeklinde görüş vermiştir. (8)

IV- ÖĞRENCİLERE TAHSİL, TATBİKAT ADI ALTINDA YAPILAN ÖDEMELERDE İSTİSNA

A- RESMİ, ÖZEL VE ŞAHISLAR HESABINA “YABANCI MEMLEKETLERDE” TAHSİLDEA BULUNAN ÖĞRENCİLERE YAPILAN ÖDEMELERDE İSTİSNA

Gelir Vergisi Kanunu’nun 28. maddesinin 1 numaralı bendine göre, resmi ve özel müesseseler hesabına yabancı memleketlerde tahsilde ve stajda bulunan öğrencilere gider karşılığı olarak yapılan ödemelerin gelir vergisinden istisna edilmesi gerekir.

Ancak, özel müesseseler hesabına yabancı memleketlerde tahsilde veya stajda bulunan öğrencilere gider karşılığı olarak yapılan ödemelerin, 1416 sayılı Kanun’un 13. maddesine göre Milli Eğitim Bakanlığı ve Maliye Bakanlığınca her yıl itibariyle resmi müesseselerce belirlenen tutarı kadarının istisna edilmesi gerekir.

B- RESMİ, ÖZEL MÜESSESELER VEYA SAHISLAR HESABINA “TÜRKİYE’DE TAHSİLDE BULUNAN ÖĞRENCİLERE” ÖDENEN İAŞE, İBATE VE TAHSİL GİDERLERİNE KARŞILIK YAPILAN ÖDEMELERDE İSTİSNA

Resmi, özel müesseseler veya şahıslar hesabına “Türkiye’de tahsilde bulunan öğrencilere”, bu kurum ve kuruluşlar tarafından yeme ve içme (iaşe) giderleri ile yatmak amacıyla yapılan (ibate) giderlerinin, gelir vergisinden istisna edilmesi gerekir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 28. maddesinin 3 numaralı bendine göre, öğrencilere tatbikat dolayısıyla öğretim müesseseleri veya tahsil masraflarının deruhde edenler tarafından verilen paraların, gelir vergisinden istisna edilebilmesi için;

V- ÖĞRENCİLERE BURS İLE İLGİLİ OLARAK Y.APILAN ÖDEMELERİN GİDER OLARAK İNDİRİLMESİNE İLİŞKZİN ŞARTLAR

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı  maddesinde, kurumlar vergisi,  mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safı kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safı kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

Öte yandan, Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin kurum kazancının tespitinde gider olarak indirileceği hükme bağlanmış, aynı Kanununun 28 inci maddesinde ise, tahsil ve tatbikat giderleri karşılığı olarak resmî ve özel müesseselere ve şahıslar hesabına Türkiye'de tahsilde bulunan öğrenciye iaşe, ibate ve tahsil gideri olarak ödenen paralar ile öğrencilere tatbikat dolayısıyla öğretim müesseseleri veya tahsil masrafları deruhte edenler tarafından verilen paraların gelir vergisinden istisna edileceğine ilişkin hüküm yer almıştır.

Bu hükümlere göre, öğrencilere verilecek olan bursların;

a) İşle ilgili olması

b) Burs verilen kişilerin okulu bitirdikten sonra işletmede hizmet yükümlülükleri nedeniyle çalışacaklarını gösteren bir sözleşme düzenlenmesi ve durumun herhangi bir inceleme anında denetim elemanına ispatlanması,

c) Burs verilecek kişilerin, Türkiye'nin her tarafında eğitim gören öğrencilerin katılabileceği bir yarışma sınavı sonunda başarılı olması,

d) Verilecek burs miktarının işin önemi ve genişliği ile orantılı olması,

Halinde kurum kazancının tespitinde gider olarak hasılattan indirilebilecektir.

VI- KARŞILIKSIZ OLARAK VERİLEN BURSLARIN VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ KARŞISINDAKİ DURUMU

7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu'nun l' inci maddesine göre, Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye'de bulunan malların veraset yoluyla veya herhangi bir suretle ivazsız bir şekilde bir şahıstan diğer şahsa intikali veraset ve intikal vergisine tabidir. Ancak, gelir vergisinin konusuna giren ödemeler, karşılıksız olsa dahi veraset ve intikal vergisine tabi tutulmamaktadır.

Bu açıklamalara göre,  yurt içinde öğrenim gören öğrencilere ödenen ve gelir vergisi açısından ücret sayılan ödemelerden olan burslar, veraset ve intikal vergisinin konusuna girmemektedir. (9)

Ramazan CENK*
E-Yaklaşım

________________________________________

*    Gelir İdaresi Müdürü
(1) Ayrıntılı bilgi için bkz. Ali ÇAKMKÇI, “Burs Kavramı ve Burs, İndirim ve İskonto Terimlerinin Hukuki Analizi” Yaklaşım, Ağustos 2011, Sayfa,103-108.

(2) 13.2.2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun 62 nci maddesiyle, bu maddenin birinci ve beşinci fıkralarında yer alan “yirmi” ibareleri “on” şeklinde, üçüncü fıkrasında yer alan “yirmiden” ibaresi “ondan” şeklinde metne işlenmiştir. Birinci fıkrada yer alan "yüzde onundan fazla" ibaresi 30.3.2012 tarihli ve 6287 sayılı Kanunun 12 nci maddesi ile kaldırılmış olup metinden çıkarılmıştır.

İşletmelerdeki personel sayısının tespitinde her yılın ocak ayı, yaz mevsiminde faaliyet gösteren işletmelerde temmuz ayı esas alınır. Beceri eğitimi uygulamasına da öğretim yılı başında başlanır.

İşletmelerde mesleki eğitim uygulaması kapsamına alınacak iller ve meslekler, Mesleki Eğitim Kurulunun görüşü doğrultusunda Bakanlıkça tespit edilir.

Bu madde kapsamında on ve daha fazla öğrenciye beceri eğitimi yaptıracak işletmeler bu amaçla bir eğitim birimi kurar. Bu birimde, yapılan eğitim için alanında ustalık yeterliğine sahip ve iş pedagoji eğitimi almış usta öğretici veya eğitici personel görevlendirilir.

(Ek fıkra: 13.2.2011-6111/62 Md.) Bu maddede belirtilen on personel sayısını beş personele kadar indirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.

(3) Öğrenci sayısının tespitinde kesirler tama iblağ olunacağından, 150 personel toplamının %5’i olan 7,5, tama iblağ edilerek 8 olmuştur.

(4) 29.11.1968 tarih ve 89 Seri Sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliği

(5) Ramazan CENK, Yaklaşım Yayınları, “Ücretler Tazminatlar ve Harcırahlar” Sayfa 564.

(6)Maliye Bakanlığının 13.05.1982 tarih ve 2128-21258/40292 sayılı özelgesi

(7)Maliye Bakanlığının 13.12.1993 tarih ve 06/819/1705 geliş sayılı özelgesi.

(8) Gelir İdaresi Başkanlığının, 23.05.2006 Tarih ve 43/4310-11/038588 sayılı özelgesi

(9) Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı) 27.06.2000 Tarih ve B.07.0.60/6033-07/31005 sayılı özelgesi.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.