| Yurt Dışında İş Kazası Geçiren Sigortalıların 5510 Sayılı Kanun Karşısındaki Bildirimleri |
|
|
|
| 21 Aralık 2012 | |
I-GİRİŞ Ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri adına 01.10.2008 tarihine kadar 506 sayılı Kanun’un 86. maddesine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları bakımından topluluk sigortasına prim ödemesi yapılarak çalışanların sosyal güvenlikleri sağlanmaya çalışılmakta iken 01.10.2008 tarihinden sonra kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primi zorunlu uzun vade sigorta kollarından ödenebilecek primler ise sigortalının isteğe bağlı olarak ödemek istemesi halinde ödenebilme imkânı sağlanmıştır.5510 sayılı Kanunu uygulanmaya başlaması ile kısa vade sigorta kollarına tabi olan bu sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde bildirimlerinin nasıl yapılacağı İş kazasının bildirimi ve süresi 5510 sayılı Kanun’un 13. maddesinin ikinci fıkrası ile kanunun Ek 5. maddesinin beşinci fıkrasında ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 38. maddesinde düzenlenmiştir. www.ozdogrular.com
5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde sayılan sigortalılar ile 5. maddesine göre hizmet akdi ile çalışmamakla birlikte, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular, 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanunu’nda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler; meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 46. maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden, Harp malûlleri ile 12.04.1991 tarih ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 03.11.1980 tarih ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun’a göre vazife malûllüğü aylığı bağlanmış malûllerden ve Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerlerin iş kazası geçirmeleri halinde işverenleri tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, Sosyal Güvenlik Kurumu’na kazadan sonraki üç işgünü içinde; Ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına tabi olarak çalıştırılmaktadırlar. 5510 sayılı Kanun’un 5. maddesinin (g) bendinde sayılan sigortalının iş kazası geçirmesi halinde, işvereni tarafından kazanın olduğu ve ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerdeki yerel kolluk kuvvetlerine derhal, Sosyal Güvenlik Kurumu’na kazadan sonraki üç işgünü içinde; bildirilmesi gerekmektedir. Sigortalıların, işverenin kontrolü dışındaki yerlerde iş kazası geçirmeleri halinde ise, iş kazası ile ilgili bilgi almasına engel olacak durumlarda iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren bildirim süresi üç işgünüdür. www.ozdogrular.com Örnek: İstanbul’da Kurulu bulunan motorlu araç servis işi yapan kalfanın araç bakımı yaparken 24.11.2011 tarihinde gözünden yaralanması olayının 27.11.2011 tarihi de dâhil Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesi gerekmektedir. Ancak kalfanın işyerinden Tekirdağ’da yolda kalan aracın tamiri için görevlendirilmesi üzerine yolda 24.11.2008 tarihinde geçirdiği trafik kazasını işverenin 01.12.2011 tarihinde bilgi sahibi olması durumunda 03.12.2011 (dahil) tarihine kadar Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirim yapılması gerekecektir. 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu, Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5. maddesinde sayılan ve kara, deniz, hava ulaştırma araçlarında çalışan veya işleriyle ilgili bu araçlarda bulunan sigortalıların bu sırada meydana gelen iş kazası veya meslek hastalığı ile ilgili bildirim, aracın Türkiye’ye döndüğü günü takip eden ilk işgününden itibaren işlemeye başlamaktadır. Dönüş tarihinin tespitinde deniz ulaştırma araçlarının ilk Türk limanına girdiği, hava ulaştırma araçlarının ilk Türk havaalanına indiği, kara ulaştırma araçlarının ise sınır kapılarından Türkiye’ye girdiği tarihin esas alınması gerekmektedir. Ancak, herhangi bir nedenle aracın Türkiye’ye gelememesi halinde sigortalının gümrükten geçiş tarihi esas alınarak işlemler yapılması gerekmektedir. 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sayılan sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde, kazanın meydana geldiği tarihten itibaren bir aylık süreyi geçmemek ve geçirilen kazadan dolayı ortaya çıkan rahatsızlığın hekim raporu ile belgelenmesi şartıyla, bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonra kendisi tarafından üç işgünü içinde bildirilmesi gerekmektedir. www.ozdogrular.com Örnek: İş kazası nedeniyle sağlık tesislerince 07.12.2010 tarihinde tedavi altına alınan sigortalının 01.01.2011 tarihinde taburcu olması halinde, bildirim yapmasını engelleyecek durumun ortadan kalkması nedeniyle 04.01.2011 tarihine kadar uğradığı iş kazasını Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmesi gerekecektir. Tedavisi kazadan sonraki bir aylık süreyi aşan sigortalıların ise en son 07.01.2011 tarihine kadar bildirim yapmaları gerekecek, bildirimini bir aylık süreyi aştıktan sonra yapan bu sigortalılardan durumu belgeleyen hekim raporu istenecektir. Bildirim süreleri işgünü olarak belirlendiğinden cumartesi, pazar ile ulusal bayram ve genel tatil günleri hesaba katılmayacak, bu günlere rastlayan günleri takip eden günden itibaren üç günün hesabına devam edilecektir. Mücbir sebebe bağlı olarak süresinde bildirim yapamayan işverenler, mücbir sebebi belgelemeleri şartıyla, mücbir sebebin ortadan kalktığı tarihten sonraki üç işgünü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na iş kazasının bildirilmesi gerekmektedir. Bildirim 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar için işverenlerince, (b) bendi kapsamındaki sigortalılar için kendilerince İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu ile kanunda belirtilen sürelerde yapılması gerekmektedir. Bildirge Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilebileceği gibi, ya da posta yoluyla da ilgili üniteye gönderilebilmektedir. Adi posta ile yapılan bildirimlerde Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarına intikal tarihi, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta ile yapılan bildirimlerde postaya veriliş tarihi esas alınmaktadır. Bildirimin “İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirgesi” yerine bildirgede bulunan bilgileri içeren ve onaylarını taşıyan yazılarla yapılması halinde kabul edilmesi gerekmektedir. Bildirim yapılan yazıda sigortalının, sicil numarası, adı ve soyadı, doğum tarihi, işyerinde yaptığı iş, işyerinde çalışmaya başladığı tarih, iş kazasının vuku bulduğu yer, tarih ve saat, iş kazasının oluş şekli, tanıkların ad ve soyadları, işyerinin adresi, işverenin adı, soyadı, unvanı ve ikametgâh adres bilgileri, şirket merkezi bilgileri, imzalarının da bulunması gerekmektedir. www.ozdogrular.com İş kazası bildirimlerinin işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezlerine yapılması gerekmektedir. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu’nun başka bir müdürlüğüne yapılan bildirimlerde işverenin bağlı bulunduğu müdürlüğe yapılmış gibi kabul edilmelidir. Sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezleri kendilerine yapılan bildirimleri kayıtlarına geçirdikten sonra, işyerinin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne/Sosyal Güvenlik Merkezlerine, kendilerine bildirim yapılan tarihi belirterek göndereceklerdir.
5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde kanunda belirtilen sürelerde işverence bildirim yapılmaması durumunda, bildirimin Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapıldığı tarihe kadar sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneğinin Kurumca işverenden tahsil edilmektedir. 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olanların iş kazası geçirmeleri ve süresinde bildirilmemesi hâlinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için geçici iş göremezlik ödeneği kendilerine ödenmez,ancak bildirim tarihinden sonraki sürelere ait geçici iş göremezlik ödeneği ödenebilmektedir. www.ozdogrular.com Ayrıca, işverenlerce işyerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını 4857 sayılı İş Kanunu’nun 77. maddesi hükmü gereğince en geç iki işgünü içinde yazı ile ilgili Bölge Çalışma Müdürlüğü’ne bildirmek zorundadır. Bu bildirimi zamanında yapmayan işverenlere aynı Kanunun 105. maddesi uyarınca idari para cezası uygulanmaktadır.
Ülkemizin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri çerçevesinde akit ülke sigorta kurumu mevzuatına göre düzenlenen ve sözleşmenin uygulanmasına ilişkin formlarla/belgelerle sosyal güvenlik Kurumu’na bildirilen istirahat raporları aynen kabul edilmektedir. 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olup, işverenleri tarafından yurtdışında görevlendirilen sigortalılar ile Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında bulunan ve yürütmekte oldukları iş veya çalışma konuları nedeniyle yurtdışında bulunan sigortalılara ve Ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinin (5. maddesinin (g) bendi kapsamındaki sigortalılara ) ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerdeki tedavileri sonucu verilen istirahat raporlarının ilgili ülke mevzuatına uygun olduğunun ülkemiz dış temsilciliklerince onanması hâlinde, Sosyal Güvenlik Kurumu’nca yetkilendirilen hekim ve sağlık kurullarının ayrıca onayı aranmaz. Ancak sigortalıların belirtilen bu hâller dışında yurtdışında bulundukları sırada gördükleri tedavi sonucunda aldıkları raporları Sosyal Güvenlik Kurumunca yetkilendirilen hekim ve sağlık kurullarınca ayrıca onaylanması gerekmektedir. www.ozdogrular.com
Yabancı ülkelerde meydana gelen iş kazasının, üç iş günlük bildirim süresi içinde, meslek hastalığı ve vazife malûllüğü olayları için ise Kanunda belirtilen haber verme süresi olayın meydana geldiği, İş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi hâlinde, üç iş günlük bildirim süresi iş kazasının öğrenildiği, Sosyal Güvenlik Kurumu’nca kabul edilebilir belgelenmiş bir mazeretin olması şartıyla bildirim süresi mazeretin ortadan kalktığı tarihten itibaren başlamaktadır. İşveren, geçici veya sürekli görevle yurt dışında görevlendirdiği ya da yurtdışına götürdüğü sigortalının, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hâllerinde, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından işe el konuluncaya kadar, Kanuna göre hak kazandığı geçici iş göremezlik ödeneğini ödemekle yükümlüdür. Bu yükümlülüğün yerine getirilmesindeki gecikmeden dolayı işveren, gerek Sosyal Güvenlik Kurumu’nun gerekse sigortalının uğrayacağı her türlü zarardan sorumlu tutulmaktadır. __________________________ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
|
Copyright © 2005 - 2024
Özdoğrular
Yasal Uyarı
