Toplumun engelliler konusunda dikkatini çekebilmek ve daha duyarlı olmalarını sağlamak için tüm dünyada 3 Aralık günü Dünya Engelliler Günü olarak kabul edilmekte çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir. Dünya Sağlık Teşkilatı verilerine dünya nüfusunda 500 milyon engelli yaşamaktadır. Türkiye’deki nüfusun yaklaşık yüzde 12’si engelli. Yani 8.5 milyon engelli vatandaşımız var. Toplumumuzda engellilerin de bulunduğu gerçeği göz ardı edilerek konunun 365 gün içinde sadece bir gün işlenmesini doğru bulmuyorum. Bu nedenle engelli vatandaşlarımızın sosyal güvenliği yani sosyal hakları konusunu sıklıkla işlemeye gayret ediyorum. Bu hafta malullük derecesinde engeli olan vatandaşlarımızla çalışma gücü kayıp oranı % 40 ila 59 aralığında olduğu için Bağ-Kur şartlarından erken emekli olma hakkı tanınan engelli vatandaşlarımızın emekli olma şartlarını sizlere arz edeceğim.

ENGELLİ KİŞİLER YAŞI BEKLEMEDEN EMEKLİ OLUR
Engelli kişiler ya da 5510 sayılı Reform Yasası’ndaki ifadesiyle özürlüler, sağlıklı kişilere göre daha zor iş bulabilmekte, bulduğu işi de sürekli olarak elinde tutamamaktadır. Bu nedenle engellilerin, çalışma ilişkisi kurma ve kurulan çalışma ilişkisinin sürekliliği açısından diğer kişilere göre dezavantajlı olduğu ifade edersek yanılmış olmayız. Bu bakış açısı bizi engellilerin Anayasanın 61. maddesi hükmü doğrultusunda, pozitif ayırımcılığa tabi tutularak korunması gerektiği gerçeğine götürür. 5510 sayılı Reform Yasası hükümlerine göre, sigortalı olarak işe başlamadan önce malûl olanlar ile çalışma gücü kayıp oranı % 60’ın altında (% 40 ila % 59 arası) bulunan engelli sigortalıların, yaşı beklemeksizin erken emekli olma hakları bulunmaktadır.

SON YEDİ YIL PRİMİNE BAKILARAK EMEKLİLK STATÜSÜ BELİRLENİR
1 Ekim 2008 tarihinden önce ilk defa sigortalı olanlardan, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce malûl sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya özrü bulunan yani % 60 ve üzerinde engelli olan ve bu nedenle malûllük aylığından yararlandırılmayan sigortalılar, yaşları ne olursa olsun en az 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3600 gün prim ödemek şartıyla yaşlılık aylığından yararlanır. Kanuni düzenlemeye dikkate edilirse, sigortalı olmadan önce malul sayılan yani % 60 ve üzerinde engelli olan ve 15 yıl sigortalılık 3600 gün prim ödeme şartını sağlayan engellilere bağlanacak aylık malullük aylığı olmadığından, aylık bağlama açısından son 7 yıllık fiili prim ödeme gün sayısına bakılır.

Son 7 yıla ait primlerin fazla olan kısmı SSK sigortalılığına ait ise ilgili kişiye SSK şartlarından özürlü aylığı bağlanır. Bunun doğal sonucu olarak malullük aylığında olduğu gibi engellinin tabi olduğu son sigortalılık türünün bir önemi bulunmamaktadır. Zira esas olan son 7 yıldaki fiili çalışmanın (toplam 2520 günün) SSK yönünden daha fazla (en az 1261 gün) olmasıdır.

1 EKİM 2008 TARİHİNDEN SONRA SİGORTALI OLANLARA KADEME VAR
5510 sayılı Reform Yasasına göre, 30 Eylül 2008 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlardan malul sayılmayı gerektirir oranda özrü ya da hastalığı bulunan ve bu nedenle malullük aylığı kapsamı dışında tutulan sigortalılara, en az 15 yıldan beri sigortalı olmak ve en az 3960 gün prim ödemek şartıyla da yaşlılık aylığı bağlanmaktadır.

Belirtelim ki; bu 3960 gün prim ödeme şartı hemen yükseltilmemiş isabetli olarak kademeli bir artışa tabi tutulmuştur. Buna göre malul olduktan sonra ve 1 Ekim 2008 tarihinden önce işe girenler için prim ödeme gün sayısı 3600’dır.
- 1 Ekim 2008 ila 31 Aralık 2008 tarihleri arasında işe girenler için prim ödeme gün sayısı 3700,
- 1 Ocak 2009 ila 31 Aralık 2009 tarihleri arasında işe girenler için prim ödeme gün sayısı 3800,
- 1 Ocak 2010 ila 31 Aralık 2010 tarihleri arasında işe girenler için prim ödeme gün sayısı 3900,
- 1 Ocak 2011 tarihinden sonra işe girenler için prim ödeme gün sayısı 3960 olması aranır. Bu prim gün sayıları SSK şartlarından emekli olacaklar için geçerli olup Bağ-Kur şartlarından emekli olacaklar için ilk defa sigortalı olunan tarihin önemi olmadığı gibi emekli olması için ödenmesi gereken prim sayısı 3960 gündür.

BAĞ-KUR’DAN EMEKLİLİKTE VERGİ İNDİRİM BELGESİ ARANMAZ
İlk defa sigortalı olduğu tarihte malul olmamakla birlikte, çalışma gücü kayıp oranları malullük sınırının altında ancak % 40 ile 59 aralığında bulunan engelliler hakkında da Yasa’da özel bir düzenlemeye yer verilmiştir. Buna göre, SGK tarafından sevk edilen resmî hastanelerin sağlık kurulları tarafından düzenlenen raporlarla dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, SGK Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının; % 40 ile % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmak ve 4680 gün prim ödemek, % 50 ile % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmak ve 4320 gün prim ödemek, şartıyla yaşlılık aylığına hak kazanırlar. Bu haktan sadece 1 Ekim 2008 tarihinden sonra sigortalı olan SSK’lılar yararlanabilirken, sigortalı olma tarihine bakılmaksızın Bağ-Kur’lu engelliler bu haklardan derhal yararlanabilir. Böylesi bir ayırımın nedeni 1 Ekim 2008 tarihinden önce sigortalı olan ve SSK şartlarından emekli olma hakkı bulunanların vergi indirim belgesi ile emekli olma haklarının bulunmasıdır. Oysa Bağ-Kur şartlarından emeklilikte vergi indirim belgesinin önemi bulunmamaktadır. Şerif Akçan

http://www.tg.com.tr/makaledetay.aspx?id=556389#.ULHjt2dST9w

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.