1.Giriş

Türkiye’de Doçentlik unvanı Yüksek Öğretim Kurulu’nun akademik organı olan Üniversitelerarası Kurul aracılığı ile yürüttüğü Doçentlik Sınav Süreci sonucu verilmekte. İstenen ön koşulları sağladığına inanan ve doktora derecesine sahip adayların başvuruları iki aşamalı bir sınavla değerlendirilmektedir. Genelde 5 profesörden oluşan jüriler önce adayın eserlerini incelemekte, ardından eserleri yeterli görülen adaylar sözlü sınava alınmaktadırlar. www.ozdogrular.com

Yapılan bu sınavlarda doçentlik jüri üyelerinin birçoğu haklı nedenlerle sınavlarda görev almaktan kaçınabilmektedirler. Öğretim Üyelerinin üniversitelerindeki dersleri ve tez danışmanlıkları gibi asıl görevlerinin yanı sıra birde, Doçent adayların dosyasını incelemek uzun zaman alan zahmetli ve yoğun emek isteyen bir iştir. Ayrıca, doçentlik sınavına jüri üyesi olarak görevlendirilen öğretim üyelerinin kendi görevli oldukları üniversitelerin dışında başka şehirlerdeki üniversitelerde yapılan sözlü jüri üyeliklerine katılmak için gittiklerinde, kendi görevli oldukları üniversitelerin bütçesinden karşılanmak üzere yolluk yevmiye istediklerinde, 6245 sayılı Harcırah Kanunun 57’inci maddesine aykırı bir durum içerdiği gerekçesiyle Sayıştay denetçileri tarafından sorgu konusu olduğundan, bazı jüri üyelerinin mensubu olduğu üniversiteler tarafından yolluk-gündelik ödenmemesi dahi söz konusu olabilmektedir. Bu nedenlerle jüri üyeleri başka bir ilde yapılan sözlü sınavlardaki masraflarını kendi ceplerinden karşılayarak gitmek durumunda kalabilmektedirler.

Bütün bu durumlar göz önünde bulundurularak, 01.06.2012 Tarih ve 28310 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 29.05.2012 tarih ve 2012/1 numaralı “Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı’nın 23’üncü maddesi uyarınca;

“Madde 23: (1) 04.11.1981 tarihli ve 2547 sayılı Kanunun 24’üncü maddesi uyarınca yapılan doçentlik sınavlarında jüri üyesi olarak görevlendirilen öğretim üyelerine her bir jüri üyeliği için 4500 gösterge rakamının aynı Kanunun 23, 25 ve 26’ıncı maddeleri uyarınca oluşturulan yardımcı doçent, doçent ve profesör atama jürilerinde görev alan öğretim üyelerine ise her bir jüri üyeliği için 3000 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda jüri üyeliği ücreti ödenir. Bir kişiye bu madde kapsamında ödeme yapılacak jüri üyeliği sayısı bir yılda altıyı geçemez. Söz konusu ödemenin yapılmasına ilişkin usul ve esaslar toplu sözleşme metninin Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren 3 ay içerisinde Yükseköğretim Kurulunca belirlenir.”  Denilmektedir.

Buna göre; Söz konusu ödemenin yapılmasına ilişkin usul ve esaslar toplu sözleşme metninin Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren 3 ay içerisinde hazırlanması öngörülen “Doçentlik Sınav Jüri Üyeleri İle Yardımcı Doçent, Doçent ve Profesör Atama Jürilerinde Görev Alan Öğretim Üyelerine Ödenecek Ücrete İlişkin Usul ve Esaslar” Yükseköğretim Kurulunca hazırlanarak, 01.01.2012 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir.

 Bu yazımızın konusu yürürlüğe giren bu usul ve esasların uygulanmasının nasıl yapılacağı ve usul ve esasların uygulanmasında yaşanabilecek sorunlara ilişkin bir değerlendirme yapılmaya çalışılacaktır.

2.Yardımcı Doçentliğe Atama (2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunun 23’üncü maddesine göre)

Bir Üniversite biriminde açık bulunan Yardımcı Doçentlik, isteklilerin başvurması için Rektörlüğe ilan edilir. Fakültelerde ve Fakültelere bağlı kurumlarda Dekan Rektörlüğe bağlı Enstitü ve yüksekokullarda müdürler; biri o birimin yöneticisi, biride o üniversite dışından olmak üzere üç profesör veya doçent tespit ederek bunlardan adayların her biri hakkında yazılı mütalaa isterler. Dekan veya ilgili müdür kendi yönetim kurullarının görüşü de aldıktan sonra önerileri Rektöre sunar. Atama Rektör tarafından yapılır. www.ozdogrular.com

Yardımcı doçentler bir üniversitede her seferinde ikişer ve üçer yıllık süreler için en çok 12 yıla kadar atanabilirler. Her atama süresi sonunda görev kendiliğinden sona erer. Yardımcı doçentlikte maksimum atama süresi 2547 sayılı yasada 12 yıl olarak belirtilmiştir. Ancak, 12 yıllık süre 28. 06. 2000 tarih ve 4584 sayılı yasa (sayı:24093 mükerrer Resmi Gazete ) ile kaldırılmıştır.  Yardımcı doçentlik unvanı ile akademik kariyerini tamamlamak mümkün hale getirilmiştir.

Yardımcı doçentliğe atamada aranacak şartlar;

(1)   Doktora veya tıpta uzmanlık unvanı veya üniversiteler arası kurulun önerisi üzeri yükseköğretim kurulunca tespit edilecek, belli sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olmak,

(2)  Fakülte, enstitü veya yüksekokul yönetim kurullarına, biri o dilin öğretim üyesi olmadıkça seçilecek üç kişilik bir jüri tarafından sınava girenin kendi bilim alanından Türkçeden yabancı dile, yabancı dilden Türkçeye 150–200 kelimelik bir çeviriyi kapsayan yabancı dil sınavı kazanmak.

3.Doçentlik Jürisinin Oluşumu (2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunun 24’üncü maddesine göre)

            Üniversitelerarası Kurulun kararıyla oluşan jüriler, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığınca listeler halinde rektörlüklere bildirilir. Rektörlükler kendilerine bildirilen jürileri ilgili Dekanlıklar aracılığıyla jüri üyelerine duyurur. Kesin zorunluluk nedeniyle jüriye katılamayacak üyeler jüri üyeliğinin kendilerine tebliğinden itibaren en geç iki hafta içinde katılmama sebeplerini mensup oldukları üniversitesinin yönetim kuruluna bildirerek müsaade isterler. Üniversite yönetim kurulları bu talepleri inceleyip değerlendirmek üzere hemen toplanır ve kararını en geç talep tarihinden itibaren iki hafta içinde verir. Üniversite yönetim kurulları kesin zorunluluk bulunmadıkça, jüri üyelerinin görevlerinden ayrılmalarına müsaade etmezler. Sağlık, ölüm ve benzeri mücbir sebeplerin daha sonra ortaya çıkması dolayısıyla jüriye katılmama durumu söz konusu olursa, ilgili jüri üyesi durumu hemen üniversitesi aracılığıyla Üniversitelerarası Kurula iletir. Görevini yerine getirmeyen üyeler hakkında, bağlı oldukları üniversite rektörleri onbeş gün içinde disiplin soruşturması yapmakla yükümlüdürler. Disiplin soruşturmasının sonucu Üniversitelerarası Kurula bildirilir. www.ozdogrular.com

Yönetmeliğin 6’ıncı maddesinin 3’üncü fıkrası uyarınca Jüri üyeliğinden çekilmek isteyen öğretim üyeleri mazeretlerini belgeleri ile birlikte Üniversitelerarası Kurula bildirilmekle yükümlüdür. Mazeretin geçerli olup olmadığına Doçentlik Sınav Komisyonu karar verecektir. (Madde 6- (3) Jürinin asıl ve yedek üyeleri, süresi içinde rapor hazırlanmasına engel olacak nitelikte bir mazeretinin ortaya çıkması halinde, bu mazeretini, varsa belgeleyen evrakla birlikte Üniversitelerarası Kurula bildirmekle yükümlüdür. Jüri üyesi, bildirdiği mazeretin Doçentlik Sınav Komisyonu tarafından kabul edildiğine dair karar verilmediği sürece bu görevden kaçınamaz. Kabul edilmiş mazeret olmaksızın görevini süresinde yapmayan jüri üyesinin genel hükümlere göre cezai sorumluluğu yoluna gidilir.)

4.Doçentlik Sınavı (2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunun 24’üncü maddesine göre)

Doçentlik sınavı; Üniversitelerarası kurulca yılda bir kere açılır.

Kanunun öngördüğü şartlara haiz adaylar üniversitelerarası kurulun tespit edeceği tarihe kadar, üniversitelerarası kurula gerekli belge ve yayınlar ile birlikte başlıca bilim dalı ile uzmanlık ve araştırma konularını da bildirerek başvururular. Üniversitelerarası kurul bilim konularını da dikkate alarak öğretim üyeliğine Yükseltilme ve atama yönetmeliğine göre üç veya beş kişilik bir jüri tespit eder. Bu jüri eserleri inceleyip adayı sözlü veya gerektiğinde ayrıca pratik ve uygulamalı sınava tabi tutar ve bir raporla başarılı olanlara ilgili konuyu ve bilim dalını kapsayan bilim alanına doçentlik yetkisini verir.

Doçentlik sınavına katılabilmek için ;

(1)      Bir lisans diploması aldıktan sonra, doktora veya tıpta uzmanlık unvanını veya üniversitelerarası kurulun önerisi üzerine yükseköğretim kurulunca tespit edilen belli sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olmak.

(2)   Orijinal bilimsel araştırma ve yayınlar yapmış olmak.

Üniversitelerarası kurulca merkezi sistemle hazırlanacak (sosyal fen sağlık gibi kendi alanlarındaki) bir yabancı dil sınavında başarılı olması gerekir

5.Doçentliğe Atama (2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunun 25’inci maddesine göre)

Bir üniversite birimde açık bulunulan doçentlik kadrosu, rektörlükçe, isteklilerin başvurması için kadroların devamlı veya kısmı statüleri belirtilerek ilan edilir. Müracaat eden adayların durumlarını incelemek üzere rektör tarafından varsa biri ilgili birim yöneticisi en az biride o üniversite dışından olmak üzere üç profesör tespit edilir. Bu profesörler adaylar hakkında ayrı ayrı mütalaarını Rektöre bildirirler. Rektör bu mutalara dayanarak üniversite yönetim kurulunun görüşünüde aldıktan sonra atamayı yapar.

Doçentlik atamada, doçentlik unvanı almış olmak, şartı aranır.

6.Profesörlüğe Yükselme ve atama (2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunun 26’ıncı maddesine göre)

Profesörlüğe yükseltilmede;

(1)    Doçentlik unvanını aldıktan sonra en az beş yıl, açık bulunan profesörlük kadrosu ile ilgili bilim alanında çalışmış olmak,

(2)    İlgili bilim alanında uygulamaya yönelik çalışmalar ve uluslar arası düzeyde orijinal yayınlar yapmış olmak,

(3)   Bir profesörlük kadrosuna atanmış olmak.

Profesörlük kadrosuna atama

(1) Açık Profesörlük kadrosuna yukarıdaki şartlara haiz doçentlerle, başka üniversitelerde en az 2 yıl hizmet etmiş profesörler atanabilirler.

(2) Üniversitelerde veya yüksek teknoloji enstitülerinde profesörlük kadroları boşaltıldığında rektörler boşalan kadroları ve kadro ile ilgili olarak adaylarda aranacak nitelikleri kadronun devamlı veya kısmi statüde olduğunu da belirterek ilan ederler.

(3) Profesörlük kadrosuna başvuran adayların durumlarını ve bilimsel niteliklerini tespit etmek için üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü yönetim kurunca en az üçü başka üniversitelerden veya yüksek teknoloji enstitülerinden olmak üzere ilan edilen kadronun bilim alanıyla ilgili en az beş profesör seçilir. Bu profesörlerden her aday için ayrı ayrı olmak üzere birer rapor yazarlar ve kadroya atanacak birden fazla aday varsa tercihlerini bildirirler. Üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü yönetim kurulunun bu raporları göz önünde tutarak alacağı karar üzerinde, rektör atamayı yapar.

7.Ücretlere İlişkin Hususlar

(1) Jüri ücreti, 2547 sayılı kanunun 24’üncü maddesi uyarınca yapılan doçentlik sınavlarında jüri üyesi olarak görevlendirilen öğretim üyelerine her bir jüri üyeliği için 4500 gösterge rakamının, aynı kanun 23, 25 ve 26’ıncı maddeleri uyarınca oluşturulan yardımcı doçentlik, doçentlik ve profesörlüğe yükselme ve atama jürilerinde görev alan öğretim üyelerine ise her bir jüri üyeliği için 3000 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ödenir. www.ozdogrular.com

(2) Bu düzenleme kapsamında yapılacak jüri ücret ödemesi bir yılda altıyı geçemez bir mali yıl içerisinde bir kişiye verilen jüri üyeliği görevinin altıyı geçmesi halinde, öncellikle doçentlik sınavı jüri ücret ödemesi esas olmak üzere, jüri ücreti ödemesi yapılır.

(3) Jüri üyelerine ödeme yapılabilmesi için konuya ilişkin mevzuatta yer alan veya görevlendirmede belirtilen azami süre içinde görevin yerine getirilmiş olması gerekir zamanında yerine getirilmeyen görevler için ödeme yapılmaz.

(4) Ücret ödemesi jüri görevinin tamamlanmasını müteakip bir ay içinde ödenir.

(5) Jüri üyelerine ödenecek ücret damga ve gelir vergisi tevkifatı yapılmak suretiyle vergilendirilir.

(6) Değerlendirmeye esas alınan raporunu süresinde tamamlayıp teslim ettiği halde kabul edilebilir mazereti nedeniyle sözlü sınava katılmayan jüri üyesine ücretin % 70’i bu jüri üyesinin yerine sözlü sınava katılan jüri üyesine ise % 30’u ödenir.

(7) Değerlendirmeye esas alınan raporunu süresinde tamamlamakla birlikte konusu gereği farklı kurullara havale edilmesi veya jüri üyesinin şahsından kaynaklanmayan diğer nedenlerden dolayı sürecin uzaması durumunda ücret tam ödenir.

(8) 2547 sayılı kanunun 24’üncü maddesi uyarınca yapılan doçentlik sınavlarında jüri üyesi olarak görevlendirilen öğretim üyelerinin jüri ücreti ödemeleri üniversitelerarası kurul tarafından, vakıf yükseköğretim kurumlarından görevlendirilen öğretim üyelerini  “01.4.1.90” diğer gezici personele yapılacak ödemeler “ekonomik koduna devlet yükseköğretim kurumlarından görevlendirilen öğretim üyelerine “01,1–5” ek çalışma karşılıkları ekonomik koduna; aynı kanunun 23, 25, 26’ıncı maddeleri uyarınca oluşturulan yardımcı doçent, doçent ve profesör atama jürilerinde görev alan öğretim üyelerinin jüri üyeliği ücreti görevlendirmeyi yapan yükseköğretim kurumu bütçesine “01,1–5 ek çalışma karşılıkları “ekonomik” koduna gider kaydedilmek suretiyle yapılacaktır.

(9) 2547 sayılı Kanunun 24 üncü maddesi uyarınca yapılan doçentlik sınavlarında, vakıf yükseköğretim kurumlarından jüri üyesi olarak görevlendirilen öğretim üyelerine yapılacak jüri ücreti ödemeleri 2012 yılına münhasır olmak üzere “01.5.1.90- Diğer Personele Yapılan Diğer Ödemeler” ekonomik koduna gider kaydedilmek suretiyle yapılır.

8.Ödenecek Jüri Ücretlerinden SGK Prim Kesintisi Yapılacak mı?

 Kamu çalışanlarından 5510 sayılı kanunun kamu çalışanları için yürürlüğe girdiği 15.10.2008 tarihinden önce emekli sandığına tabi olarak işe başlayanların pirime esas kazançları(emeklilik keseneğine esas aylıkları) eski sisteme göre yani 5434 sayılı emekli sandığı kanununa göre tespit edilmeye devam edecektir. Ancak kamu çalışanlarından ilk defa 5510 sayılı kanunun 4/c maddesi kapsamında sigortalı sayılanlardan aylıklarını personel kurumlarına göre alanların genel olarak pirime esas kazançlarının tespitinde;

(1) Gösterge aylığı; 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunun 43’üncü maddesi ile belirlenen bütün sınıflar itibariyle her derece ve kademenin aylıklarının hesaplanmasında esas teşkil eden aylık gösterge tablosunda memurun aynı Kanunun 36’ıncı maddesine göre belirlenecek kazanılmış hak aylığına esas derece ve kademesi karşılığı olan gösterge rakamı ile memur aylık katsayısının çarpımı sonucu bulunan tutardır.

(2) Ek gösterge aylığı; memurun hizmetli sınıfları, kadro unvanları öğretim durumlarına göre 657 Sayılı Kanun 36’ıncı maddesi ile belirlenen kazanılmış hak aylığı veya aynı kanun 68/ b fıkrası uyarınca aylık ödenen derecelerine ait 657 Sayılı Kanuna ekli I. ve II. sayılı cetvellerdeki ek göstergelerini rakamlarının memur aylık katsayısı ile çarpımı suretiyle bulunan tutardır. Diğer personel kurumları ile kurumların teşkilat kurumları ile getirilen ek göstergeler de dikkate alınacaktır.

(3) Kıdem aylığı; memurun kazanılmış hak aylığında değerlendirilirken  (borçlanılsın veya borçlanılmasın değerlendirilecek süreler) kıdem aylığı ödenmesine esas her bir hizmet yılı için en fazla 25 yıl olmak üzere 20 gösterge rakamı ile memur aylık katsayısının çarpımı sonucu bulunacak tutardır. www.ozdogrular.com

(4) Taban aylığı; 375 sayılı kanun hükmünde kararnamenin 1’inci maddesinde düzenlenen ve aylıklarını personel kurumlarına göre almakta olan personele ödenen taban aylığı, taban aylık göstergesi (1000) ile taban aylık katsayısının çarpımı sonucu bulunacak tutardır.

(5)  Tazminatlar;

a) Makam, temsil, görev tazminatları,

b) 657 sayılı devlet memurları kanunun 152’inci Maddesi uyarınca 2006/10344 sayılı devlet memurlarına ödenecek zam ve tazminatlara ilişkin bakanlar kurulu kararı ekinde yayınlanan II. ve III. Sayılı cetveller göre ödenecek tazminatlar,

c) 27.7.1967 tarih ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun ek 17’inci maddesinin (A) bendinde yer alan cetvelde belirtilen oranlar üzerinde ödenen hizmet tazminatı,

d) 28.2.1987 tarihli ve 2629 Sayılı Kanun ile 17.11.1983 tarihli ve 2955 Sayılı Kanuna göre tazminat veya üniversite ödeneği alımların sadece rütbelerinin karşılığı hizmet tazminatları.

e) 11.10.1983 tarihli ve 2914 Sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 12’inci maddesi uyarınca ödenen üniversite ödeneği,

f) 2802 Sayılı Hekimler ve Savcılar Kanunun 106’ıncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca ödenen ek ödeme tutarı,

Esas alınacaktır.

Ancak ödenen tazminatlar ve diğer ödemelerde bölge, kurum, birim çalışma mahalli görevinin niteliği ve benzeri kriterlere dayalı olarak asıl tazminatlara ilave ek veya ayrıca ödenen tazminatlar hariç tutulacaktır.

Ayrıca 4/c kapsamındaki kamu çalışanlarından ilk defa 5510 Sayılı Kanunun 4/c maddesi kapsamında sigortalı sayılanlardan aylıkları personel kurumlarına göre almayanlarında prime esas kazançları bu unsurlar ve tutarlara göre benzer kadrolar esas alınarak tespit edilecektir.

1.11.2008 tarihinden sonra çalışmaya başlayan Devlet memurlarının pirime esas kazançlarını belirten madde hükmüne göre: devlet memurlarına yapılan bütün ödemeler (çok cüzi miktar haricinde) pirime esas kazanç kapsamına alınmıştır. Böylece devlet memuru maaşından daha yüksek tutarda sosyal güvenlik ve sağlık sigortası pirimi kesilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca tüm sigortalılar açısından pirime esasa kanca sınır getirilmişken devlet memurları açısından bu kural uygulanmamaktadır.

Görüleceği gibi gerek eski 4/c kapsamındaki çalışanlarda kapsama alınanlar ile gerekse ilk defa 5510 sayılı kanun 4/c maddesi kapsamında sigortalı sayılanların pirime esas kazançlarının belirlenmesinde jüri üyesi ücreti bahsedilmemiş olup, bu nedenle sözü edilen ödemelerden pirime esas kazançlarına dahil edilmeyecektir.www.ozdogrular.com

Ancak; Vakıf Üniversitelerinde çalışan öğretim üyeleri 5510 Sayılı Kanunun 4/a kapsamında çalıştırılmaktadırlar. Bunların; 5510 sayılı Kanunun 80’inci maddesinde 4/a bendi, kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançlarının hesabında:

1) Hak edilen ücretlerin,

2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalılarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,

3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin brüt toplamı esas alınacak.

Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile kurumca tutarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin yüzde 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas dahil edilmeyeceği hükme bağlanmıştır.

Yukarıda belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulacak. Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar bu kanunun uygulanmasında dikkate alınmayacaktır.

Vakıf üniversitelerindeki ve Devlet Üniversitelerinde çalıştırılan Yabacı Uyruklu Sözleşmeli Öğretim üyelerine ödenecek Jüri ücretlerinden 4/a kapsamında oldukları için Prim tavanını aşması durumunda 5510 Sayılı Kanunun 80’inci maddesine göre SGK primi kesilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.www.ozdogrular.com

9. Ücretlere İlişkin Uygulamanın Nasıl Yapılacağı

01.06.2012 tarihli ve 28310 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 29.05.2012 tarih ve 2012/1 numaralı “Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı”nın 23’üncü maddesi uyarınca “ Doçentlik Sınav Jüri ile Yardımcı Doçent, Doçent ve Profesör Atama Jürilerinde Görev Alan Öğretim Üyelerine Ödenecek Ücrete İlişkin Usul ve Esaslar ” kapsamında yapılacak ödemelerde aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir.

1- 2547 sayılı kanunun 24’üncü maddesi uyarınca yapılan doçentlik sınavlarında jüri üyesi olarak görevlendirilen öğretim üyelerinin jüri ücretleri “4500” gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunacak tutar üzerinden damga ve gelir vergisi kesintisi yapılmak suretiyle üniversitelerarası kurul tarafından ödenecektir.

2- Yükseköğretim Kanunun 23, 25 ve 26’ıncı maddeleri gereğince oluşturulan yardımcı doçent,  doçent ve profesör atamalarında görev alan öğretim üyelerinin jüri üyeliği ücretleri görevlendirmeyi yapan birim bütçenin “01.1.5.1” ek çalışma karşılıklar”  ekonomik kodundan yapılacaktır.

Buna göre; 2547 Sayılı Kanunun 25 ve 26’ıncı maddelerine göre yapılan doçent ve profesörlük atamalarının jürileri üniversitelerin personel dairesi başkanlıkları tarafından oluşturularak görevlendirilmektedirler. Bu jürilere dosyalar Personel Dairesi Başkanlıkları tarafından jüri üyelerine gönderilmekte ve jürilerin raporları, personel dairesi tarafından takip edilerek, atama rektör tarafından yapılıp, ilgili fakülte ve Yüksekokullara bildirilmektedir. 2547 Sayılı Kanunun 25 ve 26’ıncı maddesine göre yapılan jüri görevlendirmeleri Rektörlük Personel Dairesi Başkanlığı tarafından yapıldığından jürilerin ücretleri de üniversitelerin rektörlüklerindeki maaş işleri şube müdürlüğü tarafından takip edilerek ödenmesi gerektiği değerlendirilmektedir. Çünkü kadro atamasının yapıldığı Fakülte ve Yüksekokullar jüri üyelerinin kim olduğunu, raporların gelip gelmediğini takip edemeyecekleri ve esasların 8’inci bendinde görevlendirmeyi yapan tarafından ödeneceği belirtildiğinden ödemeyi atamanın yapıldığı fakülte ve yüksekokul, Enstitü ve Meslek Yüksekokullar tarafından yapamayacakları değerlendirilmektedir.www.ozdogrular.com

3- Bir mali yıl içersinde yapılacak jüri ücret ödemesi altıyı geçmeyecektir.

4- 2547 sayılı Kanunun 23, 25, 26 maddelerine göre ödenecek jüri ücretleri için hesaplamalar “3000” gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunacak tutar üzerinden damga ve gelir vergisi kesintisi yapılmak suretiyle 24 ve 26 inci maddelerdeki görevlendirilenler, görevlendirmeyi yapan üniversite rektörlük maaş işleri şube müdürlüğü, 23’üncü madde ile ilgili görevlendirmeler ise birimler tarafından gerçekleştirileceği değerlendirilmektedir.

5- 2547 Sayılı Kanunun 24 ‘üncü maddesi uyarınca yapılan doçentlik sınavlarında vakıf yükseköğretim kurumlarından ve Devlet Üniversitelerindeki Yabancı Uyruklu sözleşmeli öğretim üyeleri jüri üyesi olarak görevlendirildiğinde, görevlendirilen, öğretim üyelerine yapılacak jüri ücreti ödemelerinden vakıf üniversitelerinde çalışan öğretim üyeleri ve Devlet Üniversitelerindeki Yabancı Uyruklu Sözleşmeli öğretim Üyeleri 4/a kapsamında çalıştıklarından ( Hatta birçok öğretim üyesi devlet üniversitelerinden emekli olup 4/a kapsamında destek primi kesilerek, emekli aylıklarını kestirmeden çalışmaktadırlar. Vakıf üniversitesinde ve devlet üniversitelerinde yabancı uyruklu sözleşmeli çalışan sözleşmeli öğretim üyesine ödenecek jüri üyesi ücretinden emekli olup destek primi kesilerek çalışanlardan destek primi kesilecek) aylık kazancı tavanı aşmaması durumunda tüm sigorta prim kollarından kesenek kesilerek ödeme yapılacağı değerlendirilmektedir.

Ayrıca 23, 25 ve 26’ıncı madde kapsamındaki jüri üyeliklerine üniversiteler tarafından vakıf üniversitelerindeki ve devlet üniversitelerindeki yabancı uyruklu sözleşmeli öğretim üyeleri görevlendirildiğinde bu jüri üyelerine de ödenecek olan jüri ücretlerinden (emekli olup çalışanlardan destek pirimi) 4/a olmalarından dolayı pirim kesilerek ödemeleri yapılacağı değerlendirilmektedir.

5- Bu usul ve esaslar 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren geçerlidir. Yeni yapılacak jüri üyesi ücretleri 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren taranarak mali yıl içinde altıyı geçmeyecek şekilde geçmişe dönük altıyı geçmemek üzere hesaplanarak ilgili öğretim üyelerine ödenmesi gerekmektedir. Yılsonu yaklaşan şu günlerde Üniversitelerin ve YÖK’ün bir an önce bu işlemi yaparak ilgili öğretim üyelerine jüri üyesi ücretleri ödenmesi gerekmektedir.

6-Ödeme emri belgenin ekine jüri üyesi olarak görevlendirilen öğretim üyesinin hangi tarihte kimin için katıldığı Yardımcı Doçentlik, Doçent veya Profesörlük jüri üyeliğinin yatırılacak banka hesap numarası ve jüri üyeliği sayısının bir mali yıl içinde altıyı geçmediğini kabul ve beyan eden bir dilekçesi çeşitli ödemeler bordosu görevlendirme onayı (Yönetim Kurulu Kararı) üyelerin Ad – Soyadlarını ve Toplantı sayısını gösteren yetkili makama onaylı üste eklenmek suretiyle ödemeler gerçekleştirmelidir.

10. Uygulamada Yaşanacak Sıkıntılar

(1) Ücretlere ilişkin hususların 2’inci maddesindeki “Bu düzenleme kapsamında yapılacak jüri ücret ödemesi bir yılda altıyı geçemez. Bir mali yıl içerisinde bir kişiye verilen jüri üyeliği görevinin altıyı geçmesi halinde, öncelikle doçentlik sınavı jüri ücret ödemesi esas olmak üzere ücret ödemesi yapılır. Maddesindeki jüri üyeliklerinin 6’yı geçmesi durumunda öncelikle doçentlik sınavı jüri ücret ödemesi esas olmak üzere ödeme yapılacağı hükmünün uygulanması pratikte mümkün olmayan bir durumdur. Doçent jüri ücretleri yükseköğretim kurulu tarafından ödemektedir. Diğer 23, 25 ve 26’ıncı madde için yapılan jüri ücretleri ise görevlendirmeyi yapan yükseköğretim kurumu bütçenizden ödenmektedir. Bir öğretim üyesinin yılın belirli bir ayına kadar 23, 25 ve 26’ıncı madde jüri üyelikleri sayısı 6’yı tamamlayıp aşması durumunda aşan kısım jüri üyeliği de 24’üncü madde kapsamında ise aşan kısım için nasıl Doçentlik jüri ücreti ödenecek. Daha önce 23, 25 ve 26’ıncı maddeye göre ödenen ücretler iptal edilerek 24’üncü madde ücreti ödenmesi olası bir durum olamayacaktır. Ancak ücret ödemesi yapılmadıysa ve bu ödemeyi yapacak üniversiteye bildirerek ödemenin yapılması durdurup; YÖK’ten yapılan ödemenin yapılmasını istemek gerekir. Bunu ne YÖK, ne üniversiteler nede jüri olarak görevlendirilen öğretim üyeleri takip edebilir.www.ozdogrular.com

(2) Yardımcı Doçentler bir üniversitede her seferinde ikişer veya üçer yıllık süreler için en çok 12 yıla kadar atanabilirler. Her atama süresi sonunda görev kendiliğinden sona erer.

         Anılan hüküm uyarınca yardımcı doçentlerin atamaları 2 veya 3 yıllık süreler için yapılmaktadır. Bu süreler sonunda görev kendiliğinden yasa gereği sona ermektedir. Bu idareye takdir yetkisi vermektedir. Her türlü idari işlem gibi yasal sınırlar içersinde yardımcı doçentlerinde atamama hizmet gerekleri, kamu yararı ve eşitlik prensibine uygun olarak tesis edilerek yenilenmesi gerekmektedir.

2 veya 3 yıllık süreler sonunda görev süresi sona eren ve tekrar atanmalarında idareye taktir yetkisi veren bu durum gereği süresi uzatılacak yardımcı doçent ilk atama usulüyle yeniden 2 veya 3 yıllığına tekrar atanır. Bu tekrar atanma işlemi gereği yardımcı doçentler ilk atamada olduğu gibi dosya hazırlayarak jüri üyelerine gönderilip rapor istenilmekte bu gelen raporlar doğrultusunda süre uzatımları yapılmaktadır. Doçentlik jüri üyesi ücreti ödemesine ilişkin esaslarda 23’üncü maddeye göre atanmış yardımcı doçentler için sürelerini doldurdukları 2 veya 3 yıl sonra tekrar yapılan işlem için oluşturulan jüri üyelerine de doçentlik jüri üyesi ücreti ödenip ödemeyeceği belirsizdir.

(3) Jüri üyelerine ödenecek ücretler ilişkin usul ve esasların bir mali yılda altı ile sınırlandırılması ve görevlendirmeyi yapan yükseköğretim kurumları tarafından yapılacak olması, jüri üyelerinin bir mali yıl içinde altıyı geçip geçmediklerinin takibini yapmak gereğini ortaya çıkarmaktadır.

         Bu şu anki yapı ve işleyişle mümkün bulunmamaktadır. Ancak jüri üyesi olarak görevlendirilen öğretim üyesinin beyan ile takip edilebilecek bir durumdur.

         Çünkü bir üniversiteye yapılacak atama için oluşturulacak 23, 25 ve 26’ıncı maddeye göre oluşturulan jüri üyelerinin başka üniversitedeki öğretim üyesinden oluşturdukları jüri üyelerine dosyalar direkt jüri üyesi olarak görevlendirdikleri öğretim üyesinin adına gelmekte ve öğretim üyesi raporunu yazarak ilgili üniversiteye posta yolu ile göndermektedir. YÖK doçentlik sınav jüri üyeleri ise direkt YÖK tarafından ilgili rektörlükler aracılığı ile öğretim üyelerine ulaştırılmakta ve jüri üyeliğinin ne zaman sonlandığı üniversiteler tarafından takip edilmektedir. Bu farklı farklı birimler tarafından yapılan bu jüri üyesi görevlendirmelerinde bir mali yıl içinde altıyı takip etmek mümkün görünmemektedir. Bu konuda hem ödeme yapacak birimler hem de görevlendirilen öğretim üyeleri sıkıntı çekecekleri değerlendirilmektedir.

Tüm bu nedenlerle jüri üyeliğinin altının üstündekilere ücret ödenemeyecek olması sınırının kaldırılması üniversite ve YÖK tarafında yaşanacak sıkıntıları önleyeceği değerlendirilmektedir.

(4) Jüri üyelerine ödeme yapılabilmesi için konuya ilişkin mevzuatta yer alan veya görevlendirmede belirtilen azami süre içinde görevin yerine getirilmiş olması gerekir zamanında yerine getirilmeyen görevler için ödeme yapılmaz. Esasların bu maddesinin takibi birimler tarafından mümkün olamayacaktır. Bu maddenin takibi sadece göreve giden öğretim üyesinin beyanıyla yapılabileceği değerlendirilmektedir.

(5) Ücret ödemesi jüri görevinin tamamlanmasını müteakip bir ay içinde ödenir. Esasların bu maddesi yoruma açık bir madde olup bir ay içinde ödenemeyen jüri ücretlerinin hiç ödenmeyeceği anlamına mı geldiği anlaşılamamaktadır. 1.6.2012 tarihinde yürürlüğe giren Esasların yürürlüğünün 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren geçerli olduğu belirtilmektedir. Bu durumda geçmişe dönük ödeme nasıl yapılacaktır. Bu maddenin anlaşılmadığı değerlendirilmektedir.www.ozdogrular.com

(6) Bir Üniversite biriminde açık bulunan Yardımcı Doçentlik, isteklilerin başvurması için Rektörlüğe ilan edilir. Fakültelerde ve Fakültelere bağlı kurumlarda Dekan Rektörlüğe bağlı Enstitü ve yüksekokullarda müdürler; biri o birimin yöneticisi, biride o üniversite dışından olmak üzere üç profesör veya doçent tespit ederek bunlardan adayların her biri hakkında yazılı mütalaa isterler. Ancak birde adaylara dil sınavı yapılmaktadır. Bu yabancı dil sınavı da üç kişilik jürili olarak yapılmaktadır. Esaslarda yardımcı doçentlik sınavlarında yapılan yabancı dil sınavındaki jüri üyelerine ücret ödenip ödenmeyeceği belirtilmemiştir. Ancak, yabancı dil sınavındaki jüri üyelerinin de yardımcı doçent sınavının bir gereği olduğundan bu jüri üyelerine de ücret ödeneceği değerlendirilmektedir.   

(7) Jüri üyeliği ücreti bir kerede yapılan bir ödeme olduğundan vakıf üniversitesindeki ve devlet üniversitelerindeki yabancı uyruklu sözleşmeli bu öğretim üyelerinin SGK ‘ye giriş bildirgelerinin nasıl ve ne zaman yapılacağı bu ücretin ödenen prim gün sayısının nasıl belirleneceği konusunda SGK ‘nın bir duyuru yayınlaması gerekmektedir. Yoksa ücreti 24’üncü maddeye göre ödenecek olan YÖK, 23, 25 ve 26’ıncı maddeye göre ödeme yapacak olan üniversiteler bu konuda sıkıntı yaşayacakları değerlendirilmektedir.

11.Sonuç:

Yürürlüğe giren “Doçentlik sınav jüri üyeleri ile yardımcı doçent, doçent ve profesör atama jürilerinde görev alan öğretim üyelerine ödenecek ücretlerin 24’inci maddenin YÖK tarafından, 23,25 ve 26’ıncı maddenin görevlendirmeyi yapan yükseköğretim kurumları tarafından ödenmesi ve mali yıl içinde altı ile sınırlandırmasının kaldırılarak, jüri üyeliğine görevlendirilen öğretim üyesinin kadrosunun bulunduğu yükseköğretim kurumu tarafından altı sınırlamasına tabi olmadan ödemesi yaşanacak birçok kargaşa ve sıkıntıyı azaltacağı değerlendirilmektedir.

Ayhan Gökdemir*

KAYNAKCA                                                          :

• - Akın ŞİMŞEK Rekabet Kurulu Basım ve Yayın Müdürü “Kısmen Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Ödemeler” başlıklı Güncel Mevzuat Dergisinin Mart 2009 39’uncu sayısında yayınlanan makalesi

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.