İhaleli işlerde "teminat" iadesi, tamamlanmış bina inşaatı işlerinde de "yapı kullanma izin belgesi" alınabilmesi için; işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu'na prim borcu bulunmadığını gösterir "ilişiksizlik belgesi" almaları gerekmektedir. Yine,  devamlı ve mevsimlik işyerlerinde de işin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik tutarının hesaplanması söz konusu olabilmektedir.

Sosyal güvenlik reformu olarak bilinen ve 1 Haziran 2008'de yürürlüğe girmesi öngörülen 5510 sayılı Kanun'da; işin yürütümü açısından gerekli olan asgari işçilik tutarının; yapılan işin niteliği, kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan sigortalı sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurlar dikkate alınarak tespit edileceği öngörülmüştür.

Kamu idareleri, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ile bankalar tarafından ihale mevzuatına göre yaptırılan işlerden ve özel nitelikteki inşaat işlerinden dolayı bu işleri yapan işveren tarafından yeterli işçilik bildirilmiş olup olmadığı kurumca araştırılacaktır. Bu araştırma sonucunda yeterli işçiliğin bildirilmediği tespit edilirse, eksik bildirilen işçilik tutarı üzerinden hesaplanan prim tutarı gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte bir ay içinde ödenmek üzere işverene tebliğ edilecektir. Tebliğ edilen prim ve gecikme cezası ve gecikme zammının ödendiği veya ödeneceğinin işveren tarafından yazılı olarak taahhüt edilmesi halinde borç kesinleşir.

Tebliğ edilen prim ve gecikme cezası ve gecikme zammının ödenmemesi, taahhütname verilmemesi veya kurumca işyerinin denetlenmesine gerek görülmesi durumunda kurumca inceleme yapılacaktır. Kamu idareleri, döner sermayeli kuruluşlar ile bankalar, bu uygulanmayla ilgili kurumca istenilecek bilgileri ve belgeleri yazılı olarak en geç bir ay içinde vermeye mecbur tutulmuştur.

Kuruma yeterli işçilik tutarının bildirilmiş olup olmadığının araştırılmasında, işin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik tutarının tespitinde dikkate alınacak asgari işçilik oranlarının saptanması ve asgari işçilik oranlarına vaki itirazların incelenerek karara bağlanması amacıyla Kurum bünyesinde; Asgari İşçilik Tespit Komisyonu kurulmaktadır.

Devamlı mahiyetteki işyerlerinde yapılan asgari işçilik incelemesi sonucunda tespiti yapılan ve sigortalılara maledilmeyen fark sigorta primine esas kazanç matrahı üzerinden gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte hesaplanacak sigorta primi ve buna bağlı olarak uygulanacak idari para cezalarında, konuya ilişkin raporun ilgili kurum ünitesine gönderilmesinden önce işverenle uzlaşma yapılabileceği öngörülmüştür. Bugüne kadar ki kurum uygulamasında en çok eleştirilen hususlardan birisi de, uzlaşma sisteminin olmamasıydı. TBMM'de görüşülmeyi bekleyen taslakla ilk defa sosyal güvenlik sistemimize getirilen uzlaşma ile yargı üzerindeki yük azaltılabilecektir.

Uzlaşma ile sigorta primlerinde en fazla % 15 oranına kadar indirim yapılabilecektir. Sigorta priminde yapılacak indirim konusunda uzlaşmaya varılması halinde, uygulanacak idari para cezası tutarlarının % 20'si oranında indirim yapılmasında uzlaşılmış sayılacaktır. Uzlaşmaya varılması halinde bu durum tutanakla tespit edilecektir.

Uzlaşılan tutarlar kesin olup, uzlaşma konusu yapılan tutarlar hakkında işverence dava açılamayacak ve hiçbir mercie şikayet ve itirazda bulunulamayacak. Uzlaşılan prim ve uygulanacak idari para cezaları, uzlaşma tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren bir ay içinde ödenecektir. Uzlaşılan tutarların, süresi içinde tam olarak ödenmesi halinde işveren, uzlaşılan idari para cezası tutarı için ayrıca peşin ödeme indiriminden de yararlandırılacaktır.

Uzlaşılan tutarların, bu sürede ödenmemesi halinde uzlaşma bozulacak ve uzlaşılan tutarlar kazanılmış hak teşkil etmeyecektir. Uzlaşmanın temin edilememiş veya uzlaşma müzakeresinde uzlaşmaya varılamamış olması veya uzlaşmanın bozulması hallerinde işveren, daha sonra bu konuya ilişkin uzlaşma talep edemeyecektir.

Uzlaşma neticesinde indirim yapılması nedeniyle tahsil edilmemiş olan sigorta primlerinin daha sonra kurum veya mahkeme kararıyla sigortalılara mal edilmesi halinde, daha önce eksik tahsil olunan sigorta primleri, sigortalının çalıştığı süre ve sigorta primine esas kazancı dikkate alınarak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil olunacaktır.

http://www.dunyagazetesi.com.tr/yazar.asp?authId=22