I- GİRİŞ

5510 sayılı Kanun’un 37. maddesinde Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri (SSK ve Bağ-Kur) sigortalıları için hak sahiplerine evlenme ve cenaze ödeneği verilmesine ilişkin düzenleme yapılmıştır.

Söz konusu ödenekler, kısa vade sigorta kolu olan iş kazası ve meslek hastalığı sigortası ile uzun vade sigorta kolları arasında olan ölüm sigortasından sağlanan yardımlar arasında yer almaktadır.

SSK sigortalıları açısından evlenme ve cenaze ödeneği 506 sayılı Kanun uygulamasında bulunmakla birlikte Bağ-Kur sigortalıları açısından 1479 sayılı Kanun’da sadece cenaze ödeneği yer almakta idi. www.ozdogrular.com

Bu yazıda, 5510 sayılı Kanun’da öngörülen tahsis yardımlarından evlenme ve cenaze ödeneklerinin verilme koşulları açıklanmıştır.

II- EVLENME ÖDENEĞİ

5510 sayılı Kanun’da iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölüm veya ölüm sigortasında hak sahipleri açısından evlenmeleri nedeniyle gelir/aylıkları kesilen hak sahipleri kız çocukları olup, eşlerin, erkek çocukların, kız veya erkek malûl çocukların evlenmeleri nedeniyle gelir veya aylıkları kesilmemektedir. Dolayısıyla bu yardım sadece kız çocuklarına yapılan ve halk arasında çeyiz yardımı olarak da bilinen bir yardımdır.

Hak sahibi olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan ölüm geliri veya ölüm aylığı almakta iken evlenen ve talepte bulunan kız çocuklarına evlendikleri tarihte almakta oldukları aylıklarının iki yıllık tutarı evlenme ödeneği olarak peşin ödenmektedir. Yalnız bu ödemeye ek ödemeler dahil edilmektedir. www.ozdogrular.com

Örneğin; babasından dolayı ölüm aylığı almakta olan kız çocuğu 21.09.2010 tarihinde evlenmiş ve evlendiği tarihte tarafına 320 TL aylık ve 32 TL ek ödeme olmak üzere toplam 352 TL ödenen kız çocuğuna talepte bulunması halinde 320 x 24= 7680 TL evlenme ödeneği ödenmektedir.

Bu kız çocuğuna babasının aynı zamanda iş kazası sonucu vefat etmiş olması nedeniyle ayrıca ölüm geliri de bağlanmış ise ve evlendiği tarihte ölüm geliri olarak da 200 TL gelir ve 10 TL de ek ödeme aldığı varsayılırsa kız çocuğuna bu dosyadan 200 x 24= 4800 TL ayrıca evlenme ödeneği ödenecektir.

Evlenme ödenekleri bir defaya mahsus ödenmekte olup, evlenme ödeneği aldıktan sonra boşanma ya da dul kalma gibi nedenlerle yeniden ölüm gelir ve aylığı bağlanan kız çocukların sonraki evliliklerinde evlenme ödeneği ödenmez. www.ozdogrular.com

2 yıllık aylığı peşin olarak evlenme ödeneği şeklinde verilen kız çocuğunun aylığı durdurulur ve aynı dosyadan aylık alan diğer hak sahiplerinin aylıkları iki yıllık süre dolmadan artırılmaz. Kız çocuğu bu iki yıllık süre dolmadan tekrar hak sahibi niteliğini kazansa bile tarafına ölüm aylığı bağlanmaz, aylığın başlangıcı iki yıllık sürenin dolduğu tarihtir. Evlenme ödeneği verilen kız çocuğunun eşinin bu iki  yıllık süre içinde ölmesi halinde, eşinden dolayı tarafına ölüm aylığı bağlanır.

1479 sayılı Kanun’da hak sahibi kız çocuklarına evlenme ödeneği ödenmesiyle ilgili herhangi bir düzenleme bulunmamakla birlikte, 5510 sayılı Kanun’un yürürlük tarihinden önce ölen Bağ-Kur sigortalılarının hak sahibi kız çocuklarının Kanun’un yürürlük tarihinden sonra evlenmeleri halinde, bunlara da Kanun’un 37. maddesi uyarınca evlenme ödeneği verilir.

 III- CENAZE ÖDENEĞİ

5510 sayılı Kanun’un 37. maddesinde cenaze ödeneğinin; Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan sürekli iş göremezlik geliri, malûllük veya yaşlılık aylığı almakta iken ölen sigortalılar ile emeklilik statüsünü kazanmamış olmakla birlikte geçirdiği iş kazası veya tutulduğu meslek hastalığı sonucu ölen veya adına en az 360 gün malûllük yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş iken, ölen sigortalının hak sahiplerine verileceği öngörülmüştür.

Aktif sigortalı iken vefat eden sigortalıların hak sahiplerine cenaze ödeneği verilmesi için sigortalının ölüm tarihinde sigortalı olma şartı aranmamaktadır. www.ozdogrular.com

Cenaze ödeneğinin hak sahiplerine verilmesinde Kanun’da da öngörüldüğü şekilde şu sıralamaya dikkat edilir. Ödenek öncelikle ölen sigortalının eşine,  yoksa çocuklarına, o da yoksa ana veya babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir.

Cenazenin eş, çocuk, ana-baba veya kardeşler dışında gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırıldığının belgelenmesi durumunda, cenaze ödeneği masrafı yapanlara ödenir.

Cenaze ödeneği için ilgililerin Kurum’dan talepte bulunması esastır. Hak sahiplerine cenaze ödeneği ödenmesi için ölüm aylığı bağlanması, diğer bir ifadeyle hak sahipliği şartı aranmaz.

Cenaze ödeneğinin tutarı her yıl Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Bakan tarafından onaylanan tarife üzerinden ödenir. Cenazenin hak sahipleri dışında gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırılması halinde, Kurum’ca belirlenen cenaze ödeneği tutarını geçmemek üzere, belgelendirilen tutar üzerinden ödenir.

506 sayılı Kanun’da cenaze ödeneğinin tutarı 5000 göstergenin sigortalının öldüğü tarihte geçerli olan memur maaş katsayı ile çarpımı sonucu tespit edilir iken, 1479 sayılı Kanun’da bu yardım miktarı 1000 lira olarak belirlenmiştir.www.ozdogrular.com

5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten sonra belirlenen cenaze ödeneği tutarları aşağıda belirtilmiştir.

2008/EKİM SONRASI CENAZE

 ÖDENEĞİ TUTARLARI

YILLAR           MİKTAR

2008            257,24 TL

2009            289,00 TL

2010            308,00 TL

2011            328,00 TL

2012            363,00 TL

Cenaze ödeneği, ölüm, iş kazasından veya meslek hastalığından ileri gelmişse bu sigorta kolu hesabından, başka sebepten ileri gelmişse ölüm sigortası hesabından karşılanır.

IV- SONUÇ

Sosyal Güvenlik Kanunlarında iş kazası veya meslek hastalığı sigortası ile ölüm sigortasından sağlanan yardımlar; gelir /aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılmasının yanı sıra ölüm gibi beklenmeyen bir durum sonucu hak sahiplerine bu zor günlerde belirli bir nakdi yardımın yapılmasını veya yetim aylığı alırken evlenen kız çocuklarına halk arasında da ifade edildiği gibi çeyiz yardımı yapılması yönüyle insani düzenlemeler olarak kabul edilebilir.

Nergis ŞİMŞEK*

Yaklaşım

* Sosyal Güvenlik Kurumu, Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığı, Şube Müdürü

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.