I- GİRİŞ

İcra İflas Kanunu’nda bu güne kadar pek çok kısmi değişiklik yapılmış ise de; alacaklı ve borçlu dengesinin yeterince korunmadığı iddiası başta olmak üzere uygulamada ortaya çıkan aksaklıklar ve mevcut yasal düzenlemelere yönelik getirilen pek çok eleştiri doğrultusunda yapılan en son çalışma ile söz konusu Yasa’da yaklaşık 60 maddeyi etkileyen kapsamlı bir dizi değişikliğe gidilmiştir. www.ozdogrular.com

Hazırlanan yeni değişiklik kapsamında gerek adli teşkilatın yeniden kurgulanması gerek gelişen ve değişen teknolojik imkanlar başta olmak üzere yeni uygulamaların icra sistemine yansıtılması ve bu bağlamda icra dairelerince yürütülecek işlemlerde Ulusal Yargı Ağı Bilişim sisteminin (UYAP) kullanılmasının sağlanması, gerekse mevcut sisteme yönelik getirilen eleştiriler doğrultusunda alacaklı ve borçluların karşılıklı hak ve yükümlülüklerinin eşit seviyede gözetilmesi amacıyla yapılan söz konusu değişikliklerden önem arz edenleri bu yazımızın konusunu oluşturacaktır.

Yazımızda detayları ile yer verileceği üzere, yapılan yeni düzenlemeler ile icra ve iflas dairelerinin para ile ilişiğinin zorunlu haller dışında tamamen kesilmesi, borçlu ile aynı çatı altında yaşayan aile bireyleri için gerekli her türlü ev eşya hacizlerinin önlenmesi, paraya çevrilme masrafını karşılamayacak nitelikteki malların yediemin depolarına götürülmesinin önlenmesi ve yediemin depolarının daha verimli işletilmesi için yeni esaslar belirlenmesi gibi ana başlıklar halinde sıralanabilecek önemli düzenlemeler 2013 yılı Ocak ayından itibaren uygulanmaya başlanacaktır. www.ozdogrular.com

3. yargı paketi içersinde İcra İflas Kanunu’nda değişiklik yapan 6352 sayılı Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun ve 6103 sayılı Türk Ticaret Kanunu Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun(1) ile getirilen değişikliklere kısaca bakıldığında;

·         2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 1, 8 ( a/ekleme), 9, 13/a, 18, 23, 26, 28, 29, 31 ( a/ekleme), 32, 42, 58, 60, 67, 68/a, 69, 72, 82, 88, 89, 91, 97, 99, 106, 110,112, 114, 115, 118, 123, 124, 126, 127, 129, 136, 144 (a/ekleme), 150/e, 153 (a/ekleme), 168, 169/a, 170, 171, 179/a, 206, 243, 288 no.lu maddelerinin değiştirildiği,

·         “İcra Dairesine Ödeme” başlıklı 12 ve “İkinci Artırma” başlıklı 116. maddeleri yürürlükten kaldırıldığı,

·         Yasa’ya geçici 9, 10, 11. maddelerin eklendiği,

• 206. maddenin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesinin,
• 288. maddenin birinci fıkrasının dördüncü cümlesinin,
• 24. maddenin yedinci fıkrasının,
• 27. maddenin ikinci fıkrasının,
• 92. maddenin dördüncü fıkrasının,
• 144. maddenin beşinci fıkrasının,
• 153. maddenin üçüncü fıkrasının,
• 257. maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarının

yürürlükten kaldırıldığı görülmektedir.

6352 sayılı Yasa’nın 106. yürürlük maddesi gereği yapılan bu değişikliklerden; 8/a, 9, 58, 60, 88, 89/VII, 106, 112, 114, 115, 118, 123, 124, 126, 127, 129, 150/e, 168, 171, 243. maddeleri ile geçici 9 ve geçici 11. maddeleri ve yürürlükten kaldırılan 12 ve 116. maddelerin Resmi Gazete’de yayın tarihi olan 05.07.2012 tarihinden itibaren 6 ay sonra diğer maddeler ise yayın tarihi olan 05.07.2012 tarihi itibariyle yürürlüğe girmesi öngörülmüştür.

Buna göre yapılan yeni düzenlemeler ile

• İcra ve iflas dairelerine yapılacak her türlü nakdî ödemenin, Adalet Bakanlığı tarafından uygun görülecek bankalarda icra ve iflas dairesi adına açılan hesaba yapılması,
• İcra ve iflas dairelerince yapılması gereken her türlü nakdî ödemenin, ilgilisinin gösterdiği banka hesabına aktarılmak üzere, icra müdürü tarafından resen bankaya verilecek talimat ile yapılması,
• Bu yöndeki talimatın, paranın icra ve iflas dairesi hesabına yatırılmasını takip eden en geç üç iş günü sonuna kadar verilmesi,
• Takip taleplerinin elektronik ortamda yapılabilmesi,
• Takip talebine alacaklı veya vekili adına ödemenin yapılacağı banka adı ile hesap bilgileri varsa Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, yine borçlunun ve varsa kanuni temsilcisinin alacaklı tarafından biliniyorsa Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ile bir terekeye karşı yapılan taleplerde kendilerine tebligat yapılacak mirasçıların biliniyorsa Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının yazılması esası getirilmesi,
• Haczedilen malların, Adalet Bakanlığı tarafından yetki verilen gerçek veya tüzel kişilere ait lisanslı yediemin depolarında muhafaza edilmesi,
• İcra müdürlüklerinin talebi üzerine kolluk kuvvetleri tarafından yakalanan araçların, en geç üç iş günü içinde en yakın icra müdürlüğüne teslim edilmesi, aracı teslim alan icra müdürlüğünün, aracın yakalanmasını isteyen icra müdürlüğüne bildirimde bulunması,
• Üçüncü şahsın elindeki malların haczinde üçüncü kişinin açtığı menfi tespit davasını kaybetmesi halinde dava konusu şeyin “yüzde yirmisinden” aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilmesi (genel olarak Yasa’da yer alan %40 oranındaki tazminat tutarları %20’ye indirilmiştir),
• Haciz ihbarnamesinin, borçlunun hak ve alacaklarının bulunabileceği bir tüzel kişinin veya müessesenin şubesine veya tüm şubelerini kapsayacak şekilde merkezine tebliğ edilmesi, haciz ihbarnamesinin tebliğ edildiği merkezin, tüm şubeleri veya birimlerini kapsayacak şekilde beyanda bulunmakla yükümlü olması,
• Alacaklının, haczolunan malın taşınır ise hacizden itibaren altı ay, taşınmaz ise hacizden itibaren bir yıl içinde satılmasını isteyebilmesi,
• Taşınır malların satış talebinden nihayet iki ay içinde satılmak zorunda olması,
• Taşınmazların, satış talebinden nihayet üç ay içinde icra dairesi tarafından açık artırma ile satılmak zorunda olması,
• Taşınmaz satışında, adresin tapuda kayıtlı olmaması hâlinde, varsa adres kayıt sistemindeki adreslerin tebligat adresleri olarak kabul edilmesi, bunların dışında ayrıca adres tahkiki yapılmaması, gazetede veya elektronik ortamda yapılan satış ilanının tebligat yerine geçmesi,
• Alacaklının, taşınır rehnin satışını ödeme/icra emrinin tebliğinden itibaren altı ay içinde, taşınmaz rehnin satışını da aynı tarihten itibaren bir yıl içinde isteyebilmesi

esasları getirilmiştir. www.ozdogrular.com

Ancak yeni düzenlemelerin yürürlük tarihinden den evvel başlatılan takip işlemleri hakkında, değişiklikten önceki yasa hükümlerinin uygulanmasına devam edilecektir.

Hemen belirtmek gerekir ki yapılan yeni düzenlemede belki de en çok dikkat çekici değişikliklerden biri, haciz yoluyla ilamsız takiplere başlamadan evvel, onaltı yaşından büyükler için her yıl belirlenen aylık brüt asgari ücret tutarının altında kalan asıl alacaklar bakımından, borçlunun borcundan haberdar edilmesi amacıyla, borçluya iadeli taahhütlü posta puluyla meşruhatlı ödemeye davet yazısı gönderme zorunluluğu getirilmesi olacak idi.

Ancak taslak metinde yer alan bu hususa ilişkin fıkralar, gönderilecek ödemeye davet yazısının usulüne uygun olarak tebliğ edilip edilmediğinin tetkiki ile tebligatın usulsüz yapıldığına dair muhtemel şikayetler düşünüldüğünde, mevcut iş yükünü artıracağı ve uygulamada sorunlar oluşturacağı gerekçesi ile madde metninden çıkarılmıştır.

Kanımızca bu çıkarılma işlemi isabetli olmamıştır. Zira icra takibi başlatılmaksızın gönderilecek bir tebligat ile tahsili sağlanabilecek asgari ücret tutarını aşmayan küçük meblağlı alacaklar için takip açılmak zorunda kalındığında da yine aynı iş yükü yoğunluğu söz konusu olacağı gibi, hakkında icra takibi açılmasını istemediği için tarafına yapılan tebligat üzerine borcunu ödemek isteyebilecek iyi niyetli bir çok borçluda ayrıca icra masrafı ödemek zorunda kalacaktır. www.ozdogrular.com

II- SONUÇ

Sonuç olarak, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda yapılan tüm bu yeni düzenlemeler ile gerek icra dairelerinin modernleştirilmesi, gerek parasal konularda yaşanan suiistimallerin en aza indirgenmesi, gerek iyi niyetli borçluların korunması ve gerekse alacaklılar lehine alacağını daha süratli tahsilini sağlayacak şekilde süreçlerin kısaltılmasına yönelik yapılan değişiklikler neticesi tüm taraflar yönünden piyasada bir rahatlama yaşanacağı ve bu yönü ile yapılan değişikliklerin olumlu olduğu değerlendirilmektedir.

İlkay  ALTINPINAR*
Yaklaşım

*           Avukat, Türkiye İş Kurumu Hukuk Müşaviri

(1)        05.07.2012 tarih ve 28344 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.