I- GİRİŞ

506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nda işyerini başka bir adrese nakleden işverenlere, işyeri bildirgesi ve sigortalı işe giriş bildirgelerinin verilme süresi ile ilgili olarak herhangi bir istisnai süreye yer verilmediği gibi, 01.10.2008 tarihinden önceki sürelerde işverenlerin işten ayrılan sigortalılarla ilgili işten ayrılış bildirgesi verme yükümlülükleri de bulunmamakta idi.

Ancak, 01.10.2008 tarihinden itibaren uygulamaya geçilen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile birlikte işyerini başka bir adrese nakleden işverenler için, gerek işyeri bildirgesi, gerekse sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin verilme süresi ile ilgili olarak bazı istisnai süreler getirilmiştir. www.ozdogrular.com

Bu yazımızda işyerini başka bir adrese nakleden işverenlerce düzenlenecek olan işyeri bildirgeleri ile sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin verilme süresine ve işverenlerce dikkat edilmesi gereken hususlara yer verilmiştir.

II- İŞYERİ BİLDİRGESİ YÖNÜNDEN

5510 sayılı Kanun ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nde yer alan hükümler doğrultusunda, işyerinin başka bir adrese nakledilmesi halinde işverenlerce yapılacak işlemler, işyerinin farklı bir ildeki adrese veya aynı il içinde başka bir ünitenin görev alanına giren adrese nakledilmesine göre değişmektedir. www.ozdogrular.com

A- İŞYERİNİN FARKLI BİR İLDEKİ ADRESE NAKLEDİLMESİ HALİNDE YAPILACAK İŞLEMLER

5510 sayılı Kanun’un 11. maddesinde, işyerinin faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi halinde, işyeri bildirgesinin en geç işyerinin nakledildiği tarihi takip eden on gün içinde verilmesi gerektiği öngörülmüştür.

Dolayısıyla, işyerinin faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi halinde, işverenlerce Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 6 no.lu ekinde yer alan işyeri bildirgesinin en geç nakil tarihinden itibaren 10 gün içinde yeni adresin kurulu bulunduğu sosyal güvenlik merkezine verilmesi ve bahse konu belgenin “İşyeri Bildirgesinin Tescil Nedeni” başlıklı bölümünün “4- Nakil” olarak işaretlenmesi gerekmektedir. www.ozdogrular.com

İşyerinin farklı bir ildeki adrese nakledilmesi nedeniyle düzenlenen işyeri bildirgelerinin söz konusu 10 günlük süre içinde verilmemesi halinde ise 5510 sayılı Kanun’un 102. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine istinaden tutulan defter türüne bakılarak, işveren aleyhine aylık asgari ücretin 1 ila 3 katı arasında idari para cezası uygulanmaktadır.

Diğer taraftan, işyerini başka ilin sınırları içine giren bir adrese nakleden işverenler için yeni bir dosya tescil edildiğinden, işyeri her ne kadar nakil dolayısıyla tescil edilmiş olsa da yeni tescil edilen işyeri dosyasından dolayı işverenlerce yeni e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresi alınması icap etmektedir. Bu çerçevede, işyerinin nakli dolayısıyla yapılan tescil işleminin ardından işyeri sicil numarası değiştiğinden, nakil tarihi itibariyle hizmet akdi devam eden sigortalılar için eski işyeri dosyasından sigortalı işten ayrılış bildirgesi, yeni işyeri dosyasından sigortalı işe giriş bildirgesi düzenlenmesi icap etmektedir.

Bu durumda, aylık prim ve hizmet belgelerinin düzenlenmesi sırasında, nakil tarihi itibariyle hizmet akdi devam eden sigortalıların işyerinin nakledildiği tarihten önceki sürelere ilişkin hizmetlerinin ve kazançlarının eski işyeri dosyası için verilmiş olan e-Sigorta şifresi ile işyerinin nakledildiği tarihten sonraki sürelere ilişkin hizmetlerinin ve kazançlarının ise yeni işyeri dosyası için verilmiş e-Sigorta şifresi ile bildirilmesi gerekmektedir.

Örneğin, işyerini Tekirdağ ilimizden 13.10.2012 tarihinde Edirne ilimize nakleden bir işveren tarafından,

- İşyeri bildirgesinin en geç 23.10.2012 tarihine kadar Edirne ilimizde kurulu bulunan sosyal güvenlik merkezine verilmesi,

- Hizmet akdi devam eden sigortalılar için 12.10.2012 tarihi itibariyle eski işyeri dosyası üzerinden sigortalı işten ayrılış bildirgesi, 13.10.2012 tarihi itibariyle yeni işyeri dosyası üzerinden sigortalı işe giriş bildirgesi düzenlenmesi,

- 2012/Ekim ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin düzenlenmesi sırasında, sigortalıların nakil tarihinden önceki 12 günlük hizmetlerinin eski e-Sigorta şifresi ile nakil tarihinden sonraki 18 günlük hizmetlerinin yeni e-Sigorta şifresi ile bildirilmesi,

- Yeni işyeri dosyasından dolayı 13.10.2012 tarihinden sonraki hizmetlere ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin düzenlenmesi sırasında ayın kalan gün sayısının 19 olduğu dikkate alınarak 18 gün üzerinden aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenebilmesi için eksik gün sayısının 1, eksik gün nedeninin “Diğer” olarak seçilmesi,

- Sigortalıların Eksik Gün Bildirim Formu ekine, eski işyeri dosyasından dolayı 12 gün üzerinden tanzim edilerek gönderilmiş olan aylık prim ve hizmet belgesinin bir suretinin konulması

icap etmektedir. www.ozdogrular.com

Öte yandan, İşveren Uygulama Tebliği(1)’ne göre, işyeri bildirgesinin verildiği yeni sosyal güvenlik merkezi tarafından, işyerinin nakledildiği hususunun eski adresteki işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik merkezine 15 gün içinde bildirilmesi ve eski işyeri dosyasının nakil tarihi itibariyle 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkartılması gerekmektedir.

B- İŞYERİNİN AYNI İLDE BAŞKA BİR SOSYAL GÜVENLİK MERKEZİNİN GÖREV ALANINA GİREN BİR ADRESE NAKLEDİLMESİ HALİNDE YAPILACAK İŞLEMLER

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 33. maddesinin ikinci fıkrasında, işyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi hâlinde işyeri bildirgesinin verilmeyeceği, ancak nakil tarihini takip eden 10 gün içinde durumun işveren tarafından eski ve yeni üniteye bir yazı ile bildirileceği, yeni ünitenin nakil bilgilerine dayanarak işverene işyeri sicil numarasını bildireceği ve eski ünitede bulunan işyeri dosyasındaki tescile esas bilgi ve belgelerin birer örneğinin yeni ünitedeki dosyasına konulacağı açıklanmıştır. www.ozdogrular.com

Bu bağlamda, işyerinin aynı il içinde başka bir sosyal güvenlik merkezinin görev alanına giren bir adrese nakledilmesi halinde, hem eski adresteki işyerinin bağlı bulunduğu eski sosyal güvenlik merkezine, hem de hem yeni adresteki işyerinin bağlı bulunduğu yeni sosyal güvenlik merkezine, işyerinin nakledildiği hususunun, nakil tarihi, işyerinin eski ve yeni adresi, eski işyerine ait işyeri sicil numarası da belirtilmek suretiyle bir dilekçe ile başvurulması gerekmektedir.

İşyerinin aynı ilde başka bir sosyal güvenlik merkezinin sınırları içine giren bir adrese nakledilmesi halinde, işyeri bildirgesi düzenlenmeyip durum bir dilekçe ile bildirileceğinden, bahse konu bildirim 10 günlük süre içinde yapılmamış olsa da, dilekçe ile yapılan bildirime istinaden idari para cezası uygulanması gibi bir durum söz konusu olamayacaktır.

Diğer taraftan, 09.07.2010 tarihinden itibaren 2010/84 sayılı Genelge ile yeni kurulan sosyal güvenlik merkezlerinde işveren işlemlerinin yürütülmesine başlanılmış olup, 09.07.2010 tarihinden önce işveren işlemlerine başlamış olan sosyal güvenlik merkezleri “Ana SGM” olarak, 09.07.2010 tarihinden sonra işveren işlemlerine başlayan sosyal güvenlik merkezleri ise işyeri dosyalarını devraldığı Ana SGM’lerin “Alt SGM’si” olarak işlem görmeye başlamışlardır. www.ozdogrular.com

Örneğin, 09.07.2010 tarihinden önce Ankara ilimizde işveren işlemlerinin yürütüldüğü Ulucanlar Sosyal Güvenlik Merkezi ve Rüzgarlı Sosyal Güvenlik Merkezi adı altında iki tane “Ana SGM” bulunmakta idi. 09.07.2010 tarihinden sonra kurulan Çankaya Sosyal Güvenlik Merkezi ile Gölbaşı Sosyal Güvenlik Merkezinde, Ulucanlar Sosyal Güvenlik Merkezinin Alt SGM’si olarak; Ostim Sosyal Güvenlik Merkezi ile Sincan Sosyal Güvenlik Merkezinde Rüzgarlı Sosyal Güvenlik Merkezinin Alt SGM’si olarak işveren işlemleri yürütülmeye başlanılmıştır.

İşyerinin aynı ilde başka bir sosyal güvenlik merkezinin görev alanına giren bir adrese nakledilmesi halinde yapılacak işlemler, işyerinin aynı Ana SGM’ye bağlı başka bir Alt SGM’nin görev alanına giren adrese ya da farklı Ana SGM’ye bağlı başka bir Alt SGM’nin görev alanına giren adrese nakledilmesine göre değişmektedir.

1- İşyerinin Aynı İl İçinde “Aynı” Ana SGM’ye Bağlı Başka Bir Alt SGM’nin Görev Alanına Giren Adrese Nakledilmesi Halinde Yapılacak İşlemler

İşyerinin aynı il içinde aynı Ana SGM’ye bağlı başka bir Alt SGM’nin görev alanına nakledilmesi halinde, 10 günlük süre içinde ve dilekçe ile yapılacak başvuruya istinaden, işyeri dosyası, eski adresin bağlı bulunduğu Alt SGM tarafından Ana SGM’ye, Ana SGM tarafından da yeni adresteki işyerinin bağlı bulunduğu Alt SGM’ye transfer edilmektedir. www.ozdogrular.com

Dolayısıyla, işyerinin aynı il içinde, aynı Ana SGM’ye bağlı başka bir Alt SGM’nin görev alanına giren adrese nakledilmesi halinde, nakil işlemi değil dosya transfer işlemi gerçekleştirilmektedir. Yapılan bu dosya transferi sonucunda, eski işyeri dosyasına ait sicil numarasının yalnızca ilçe kodu ve SGM numarası değiştirildiğinden, işyerinin nakil tarihinden sonraki işlemleri, eski işyeri dosyasından verilen e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresi ile yapılmaya devam edilecektir.

Bu şekilde yapılan dosya transfer işleminin ardından, mevcut sigortalılar için sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgesi verilmeyeceği gibi, transfer işlemin yapıldığı ayda hizmet akdi devam eden sigortalılar için düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri, işyerinin hangi tarih itibariyle nakledildiği üzerinde durulmaksızın 30 gün üzerinden düzenlenerek tek bildirge halinde Kurum’a gönderilebilecektir.

Örnek: İşyeri 17.11.2012 tarihinde, Gölbaşı SGM’nin görev alanına giren adresten Çankaya Sosyal Güvenlik Merkezinin görev alanına giren bir adrese nakleden bir işveren tarafından,

- Hem Gölbaşı SGM’ ye, hem de Çankaya SGM’ye 27.11.2012 tarihine kadar bir dilekçe ile başvurulması (Dilekçe 10 günlük süre geçirildikten sonra verilse de idari para cezası uygulanmayacaktır.),

- Gölbaşı SGM tarafından işyeri dosyasının Ana SGM olan Ulucanlar SGM’ye, Ulucanlar SGM tarafından da Çankaya SGM’ ye transfer edilmesi,

- İşyerinde çalışan sigortalıların hizmetlerinin ve kazançlarının mevcut e-Sigorta kullanıcı ve kodu ve şifresi ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na gönderilmesi

icap etmektedir. www.ozdogrular.com

2- İşyerinin Aynı İl İçinde, “Farklı” Ana SGM’ye Bağlı, Başka Bir Alt SGM’nin Görev Alanına Giren Adrese Nakledilmesi Yapılacak İşlemler

İşyerinin aynı il içinde farklı Ana SGM’ye bağlı başka bir Alt SGM’nin görev alanına giren bir adrese nakledilmesi halinde, 10 günlük süre içinde ve dilekçe ile yapılacak başvuruya istinaden yeni adresteki işyerinin bağlı bulunduğu Alt SGM tarafından, nakil dolayısıyla yeni bir işyeri dosyası tescil edilmektedir.

Yeni tescil edilen işyeri dosyasından dolayı yeni bir e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresi alınması ve nakil tarihi itibariyle hizmet akdi devam eden sigortalılar için eski işyeri dosyasından sigortalı işten ayrılış bildirgesi, yeni işyeri dosyasından sigortalı işe giriş bildirgesi düzenlenmesi icap etmektedir. www.ozdogrular.com

Bu durumda, aylık prim ve hizmet belgelerinin düzenlenmesi sırasında, nakil tarihi itibariyle hizmet akdi devam eden sigortalıların işyerinin nakledildiği tarihten önceki sürelere ilişkin hizmetlerinin ve kazançlarının eski işyeri dosyası için verilmiş olan e-Sigorta şifresi ile işyerinin nakledildiği tarihten sonraki sürelere ilişkin hizmetlerinin ve kazançlarının ise yeni işyeri dosyası için verilmiş e-Sigorta şifresi ile bildirilmesi gerekmektedir.

3- İşyerinin Aynı İl İçinde ve Aynı Alt SGM’nin Görev Alanına Giren Başka Bir Adrese Nakledilmesi Yapılacak İşlemler

İşyerinin aynı il içinde, aynı Alt SGM’ nin görev alanına giren başka bir adrese nakledilmesi halinde, adres değişikliğinin ne zamana kadar bildirilmesi gerektiği hususunda Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nde herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Hal böyle olmakla birlikte, aynı Ünite sınırları içindeki adres değişikliklerinin de 10 günlük süre içinde bildirilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Bu şekilde yapılacak bildirimler üzerine, ilgili sosyal güvenlik merkezince yalnızca işyerinin adres bilgisi güncelleneceğinden, işverenlerce yeni e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresi alınmasına gerek olmadığı gibi, nakil tarihi itibariyle hizmet akdi devam sigortalılar için sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgesi düzenlenmesine de gerek bulunmamaktadır. www.ozdogrular.com

III- SİGORTALI İŞE GİRİŞ VE İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGELERİ YÖNÜNDEN

Gerek 5510 sayılı Kanun’da, gerekse Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nde işyerinin aynı veya farklı bir ilin sınırları içine giren adrese nakledilmesi halinde, nakil tarihi itibariyle hizmet akdi devam eden sigortalılar yönünden sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin verilme süresine yer verilmemiştir. Konuyla ilgili olarak sadece, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin;

- 11. maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde, işyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi hâlinde, yeni işyeri numarası üzerinden verilen sigortalı işe giriş bildirgesinin yasal süresi dışında verilse de süresi içinde verilmiş sayılacağı,

- 25. maddesinin ikinci fıkrasında ise, işyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi halinde eski işyeri numarası üzerinden yasal süresi dışında verilen sigortalı işten ayrılış bildirgesinin süresi içinde verilmiş sayılacağı

öngörülmüştür. www.ozdogrular.com

Bu bağlamda, işyerinin aynı il sınırları içinde başka Ünitenin görev alanına giren bir adrese nakli halinde, süresi dışında verilmiş bir bildirgenin süresi içinde verilmiş sayılabilmesi için, öncelikle nakil dolayısıyla düzenlenecek işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin yasal verilme süresinin tayin edilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

Öte yandan, işyerinin farklı bir ilin sınırları içine giren adrese nakli halinde; hizmet akdi devam eden sigortalılar yönünden sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin verilme süresi, bahse konu bildirgelerinin yasal süresi dışında verilmesi halinde süresi içinde verilmiş sayılıp sayılmayacağı ve nakil tarihinden sonraki bir aylık süre içinde işe giren sigortalılara ilişkin işe giriş bildirgelerinin, ilk defa tescil edilen işyerlerinde olduğu gibi bir aylık süreye tabi olup olmadığı hususunda da bir açıklama yapılmasının gerekli olduğu değerlendirilmektedir. www.ozdogrular.com

IV- SONUÇ

İşyerinin başka bir adrese nakli durumunda, nakledilen adres;

- Başka bir ilin sınırları içine giriyor ise, işyeri bildirgesi düzenlenerek en geç işyerinin nakledildiği tarihten itibaren on günlük süre içinde yeni adresin kurulu bulunduğu sosyal güvenlik merkezine verilmesi, yeni bir e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresinin talep edilmesi, hizmet akdi devam eden sigortalılar yönünden eski işyerinden dolayı işten ayrılış bildirgesi, yeni işyerinden dolayı işe giriş bildirilmesi verilmesi, nakil tarihinden sonraki hizmetlerin ve kazançların yeni e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresi ile Kurum’a bildirilmesi gerekmektedir. www.ozdogrular.com

- Aynı il içinde aynı Ana SGM’ ye bağlı başka bir Alt SGM’ nin görev alanına giriyor ise, adres değişikliğinin bir dilekçe ile hem eski adresteki işyerinin bağlı bulunduğu eski sosyal güvenlik merkezine, hem de yeni adresteki işyerinin bağlı bulunduğu yeni sosyal güvenlik merkezine bildirilmesi yeterli olup, ayrıca e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresi alınmasına gerek olmadığı gibi, hizmet akdi devam eden sigortalılar yönünden sigortalı işten ayrılış ve işe giriş bildirgesi gönderilmesine de gerek bulunmamaktadır.

- Aynı il içinde farklı Ana SGM’ye bağlı başka bir Alt SGM’ nin görev alanına giriyor ise, adres değişikliğinin bir dilekçe ile hem eski adresteki işyerinin bağlı bulunduğu eski sosyal güvenlik merkezine, hem de hem yeni adresteki işyerinin bağlı bulunduğu yeni sosyal güvenlik merkezine bildirilmesi, yeni tescil edilen işyeri dosyasından dolayı yeni bir e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresinin talep edilmesi ve nakil tarihi itibariyle hizmet akdi devam eden sigortalılar yönünden eski işyeri dosyasından sigortalı işten ayrılış bildirgesi, yeni işyeri dosyasından sigortalı işe giriş bildirgesi düzenlenmesi icap etmektedir.

- Aynı il içinde ve aynı Alt SGM’ nin görev alanına giriyor ise, adres değişikliğinin bir dilekçe ile on günlük süre içinde sosyal güvenlik merkezine bildirilmesi yeterli olup, ayrıca e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresi alınmasına gerek olmadığı gibi, hizmet akdi devam eden sigortalılar yönünden sigortalı işten ayrılış ve işe giriş bildirgesi düzenlenmesine de gerek bulunmamaktadır.

Eyüp Sabri DEMİRCİ*
Yaklaşım

*           SGK, İşverenler Prim Daire Başkanlığı, Şube Müdürü

(1)        01.09.2012 tarih ve 28398 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.