I - GİRİŞ

Anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir. Pay sahipleri, sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile ve şirkete karşı sorumludur. Anonim şirketler, kanunen yasaklanmamış her türlü ekonomik amaç ve konular için kurulabilir. Bu tanımlamalar ışığında YTTK’da Anonim Şirketlerde meydana gelen değişiklikleri ve avantajlarını genel hatları ile irdeleyeceğiz. www.ozdogrular.com

II- KURULUŞA İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER

Anonim şirketin kurulabilmesi için pay sahibi olan bir ya da daha fazla kurucunun varlığı şarttır (Özel kanunlara bağlı anonim şirket hükmü saklıdır). Pay sahibi sayısı bire düşerse durum, bu sonucu doğuran işlem tarihinden itibaren yedi gün içinde yönetim kuruluna yazılı olarak bildirilir. Yönetim kurulu bildirimi aldığı tarihten itibaren yedi gün içinde, şirketin tek pay sahipli bir anonim şirket olduğunu tescil ve ilan ettirir. Ayrıca, hem şirketin tek pay sahipli olarak kurulması hem de payların tek kişide toplanması durumunda tek pay sahibinin adı, yerleşim yeri ve vatandaşlığı da tescil ve ilan edilir. Aksi durumda doğacak zarardan, bildirimde bulunmayan pay sahibi ile tescil ve ilanı yaptırmayan yönetim kurulu sorumludur. www.ozdogrular.com

Üzerlerinde sınırlı ayni bir hak, haciz ve tedbir bulunmayan, nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen, fikrî mülkiyet hakları ile sanal ortamlar da dâhil, malvarlığı unsurları ayni sermaye olarak konulabilir. Hizmet edimleri, kişisel emek, ticari itibar ve vadesi gelmemiş alacaklar sermaye olarak konulamaz. Nakden taahhüt edilen payların itibarî değerlerinin en az yüzde yirmibeşinin (1/4) tescilden önce, gerisinin de şirketin tescilini izleyen yirmidört (24) ay içinde ödenmesi gerekir. Şirket ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. Tescilden önce şirket adına işlem yapanlar ve taahhütlere girişenler, bu işlem ve taahhütlerden şahsen ve müteselsilen sorumludurlar. Ancak, işlem ve taahhütlerin, ileride kurulacak şirket adına yapıldığı açıkça bildirilmiş ve şirketin ticaret siciline tescilinden sonra üç aylık süre içinde bu taahhütler şirket tarafından kabul olunmuşsa, yalnız şirket sorumlu olur. Şirketçe kabul olunmadığı takdirde kuruluş giderleri kurucular tarafından karşılanır. Bunların pay sahiplerine rücu hakları yoktur.

III- SERMAYEYE İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER

Anonim şirketler, kanunen yasaklanmamış her türlü ekonomik amaç ve konular için kurulabilir. Tamamı esas sözleşmede taahhüt edilmiş bulunan sermayeyi ifade eden esas sermaye ellibin Türk Lirasından ve sermayenin artırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi yüzbin Türk Lirasından aşağı olamaz. Bu en az sermaye tutarı Bakanlar Kurulunca artırılabilir. Bu Kanun anlamında kayıtlı sermayeli anonim şirketlerde başlangıç sermayesi, kuruluşta ve sisteme ilk geçildiğinde sahip olunması zorunlu sermayedir. Çıkarılmış sermaye ise, çıkarılmış payların tümünün itibarî değerlerinin toplamını temsil eder. Halka açık olmayan anonim şirketler gerekli koşulları kaybettikleri durumda, Gümrük ve Ticaret Bakanlığından izin alarak kayıtlı sermaye sisteminden çıkabilecekleri gibi, bu sisteme alınırken aranan nitelikleri kaybettiklerinde, istemleri bulunmasa bile aynı Bakanlık tarafından sistemden çıkartılırlar (Sermaye Piyasası Kanunundaki hükümler saklıdır).  www.ozdogrular.com

Esas sermaye sisteminde sermaye artırımına genel kurul karar verir. Kayıtlı sermaye sisteminde halka açık olmayan anonim şirketlerde, yönetim kuruluna esas sözleşmede belirtilmiş olan kayıtlı sermaye tavanına kadar sermayeyi en çok beş yıl artırma yetkisi verilebilir. Bu durumda kayıtlı sermaye sisteminde, sermayenin azami haddi esas sözleşmede gösterilmekte ve bu hadde ulaşılıncaya kadar yönetim kuruluna sermaye artırım yetkisi verilmektedir. Böylelikle sermaye artırımı formaliteleri azalmaktadır.

IV- ŞİRKETE BORÇLANMASINA İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER

Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını yerine getirmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamaz. Aksi durumda 300 günden az olmamak üzere adli para cezası verilir. Bu ceza da Hakimin takdirine göre günlük en az 20 en fazla 100 TL’dir.

Ayrıca pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyelerinin ve yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan alt veya üst soyundan birisinin, eşinin, üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarının şirkete nakit borçlanmaları da yasaklandığı gibi bu kişiler için şirket kefalet, garanti ve teminat veremez, sorumluluk yüklenemez, bunların borçlarını devralamaz. www.ozdogrular.com

V- YÖNETİM KURULUNA İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER

Anonim şirket,  esas sözleşmeyle atanmış ya da genel kurul tarafından en çok üç yıl süreyle seçilmiş, bir veya daha fazla kişiden oluşan yönetim kurulu tarafından yönetilir ve temsil olunur. Bir tüzel kişi yönetim kuruluna üye seçildiği takdirde, tüzel kişiyle birlikte, tüzel kişi adına, tüzel kişi tarafından belirlenen, sadece bir gerçek kişi de tescil ve ilan olunur. Yönetim kurulu üyelerinin ve tüzel kişi adına tescil edilecek gerçek kişinin tam ehliyetli olması şarttır. Esas sözleşmede öngörülmek koşulu ile, belirli pay gruplarına, özellik ve nitelikleriyle belirli bir grup oluşturan pay sahiplerine ve azlığa yönetim kurulunda temsil edilme hakkı tanınabilir. Yönetim kurulu üyelerinin, görevlerini yaparken kusurlarıyla şirkete verebilecekleri zarar, şirket sermayesinin ¼’ünü aşan bir bedelle sigorta ettirilmiş ve bu suretle şirket teminat altına alınmışsa, bu husus halka açık şirketlerde Sermaye Piyasası Kurulunun ve ayrıca pay senetleri borsada işlem görüyorsa borsanın bülteninde duyurulur ve kurumsal yönetim ilkelerine uygunluk değerlendirmesinde dikkate alınır.

Esas sözleşmede aksine hüküm yoksa, aynı kişi yeniden yönetim kuruluna seçilebilir. Esas sözleşmede aksi öngörülmemiş ya da yönetim kurulu tek kişiden oluşmuyorsa temsil yetkisi çift imza ile kullanılmak üzere yönetim kuruluna aittir. Yönetim kurulu, temsil yetkisini bir ya da daha fazla murahhas üyeye veya müdür olarak üçüncü kişilere devredebilir. En az bir yönetim kurulu üyesinin temsil yetkisine sahip olması şarttır.

Son yıllık bilançodan, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının yarısının zarar nedeniyle karşılıksız kaldığı anlaşılırsa, yönetim kurulu genel kurulu hemen toplantıya çağırır ve bu genel kurula uygun gördüğü iyileştirici önlemleri sunar. Son yıllık bilançoya göre, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının 2/3’ünün zarar nedeniyle karşılıksız kaldığı anlaşıldığı durumda, derhal toplantıya çağrılan genel kurul, sermayenin 1/3’ü ile yetinme ya da sermayenin tamamlanmasına karar vermediği durumda şirket kendiliğinden sona erer. www.ozdogrular.com

Esas sözleşmede aksine ağırlaştırıcı bir hüküm bulunmadığı durumda, yönetim kurulu üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanır ve kararlarını toplantıda hazır bulunan üyelerin çoğunluğu ile alır. Bu kural yönetim kurulunun elektronik ortamda yapılması durumunda da uygulanır.

VI – ANONİM ŞİRKET OLMANIN AVANTAJLARI

·   Taahhüt ettikleri sermaye ile şirkete karşı sorumludurlar,

·   Anonim şirketler halka açılabiliyorlar,

·   Ortaklar isme ya da hamiline düzenlenmiş hisse senedi bastırabilirler,

·   Yönetim kurulu üyesi olmayan şirket ortağının şirketin kamu borçları ile ilgili sorumluluğu yoktur,

·   Ana sözleşmede aksi bir hüküm yoksa şirket hisse satışının noterden yapılma zorunluluğu yoktur. Devir sözleşmesi ile devredilebilir, hamiline yazılı pay senedi varsa senedin teslimi yeterlidir,

·   Hisse devrinde ticaret siciline tescil zorunluluğu yoktur,

·   Ortaklar hisselerini iki yıl geçtikten sonra geçici ilmühaber ya da hisse senedi şeklinde devretmeleri durumunda doğan kazanç gelir vergisine tabi değildir,

·   Ana sözleşme değişiklikleri esas sermayenin yarısını temsil eden ortakların kararıyla değiştirilebiliyor,

·   Nakit gereksinimi karşılamak yatırım amacıyla ödünç para temin etmek için, Sermaye Piyasası Kanunu ile ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak ve sermaye ile bilançoda yer alan yedek akçelerin toplamını aşmamak üzere;

- Tahvil,

- Finansman bonosu,

- Varlığa dayalı seneti,

- İskonto esası üzerine düzenlenenler de dâhil, diğer borçlanma senetleri,

- Alma ve değiştirme hakkını sahip senetler ile her çeşit menkul kıymetler

çıkarabilirler.

Turgay ÖZEN*

E-Yaklaşım
_____________________________
* SMMM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.