I- GİRİŞ

Damga vergisinin en fazla uygulandığı konuların başında konut veya işyeri denilen gayrimenkullerin kiralanması dolayısıyla düzenlenen sözleşmelerin geldiğini söylemek yanlış olmasa gerek.

Görünüşte kiralama işlemlerinde Damga Vergisi (DV) uygulamasının basit bir çarpma olduğu düşünülebilir. Ancak günümüzde ortaya çıkan değişik kiralama yöntemleri dolayısıyla konu bir hayli karmaşık hale gelmiştir. www.ozdogrular.com

II- KİRA SÖZLEŞMELERİNİN ÇEŞİTLERİ

6098 sayılı Borçlar Kanunu’nda bir şey ya da hakka ilişkin kullanma, yararlanma hakkının devrini amaçlayan sözleşmeler arasında yer alan kira sözleşmelerinin, adi kira ve hasılat kirası olarak ikili bir ayrıma tabi tutulmaktadır.

Aynı Kanun’un 299. maddesinde; “Adi kira ilişkisinde kiralayan bir şeyin kullanılmasını bir bedel karşılığında kiracıya terk etmek borcu altına girmek” 357. maddesinde ise; “Hasılat kirasının, hasılat veren bir mal veya hakkın kullanılmak, semerelerinden faydalanılmak ve işletilmek üzere bir bedel karşılığında kiralayan tarafından kiracıya devredilmesi” şeklinde tanımlanmıştır.

Hasılat kirası sözleşmeleri, sadece işyeri kiralama işlemlerinde ve özellikle ekonomik kriz dönemlerinde düzenlenmekte, kira bedeli olarak aylık sabit bir tutar yerine veya onunla birlikte işyerinin belirli bir cirosu alınmaktadır. www.ozdogrular.com

Uygulamada “hasılat paylaşımı”, “gelir paylaşımı” vb. şekillerde düzenlenen sözleşmeler uyarınca yapılan kiralama işlemlerinde, sabit bir kira bedeli yerine bu işyerlerinde elde edilen hasılatı paylaşılmaktadır.

III- GAYRİMENKUL KİRALAMA İŞLEMLERİNDE DV

488 sayılı DV Kanunu’nun 1. maddesinde, bu Kanun’a ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olduğu, (1) sayılı Tablo’nun “I. Akitlerle İlgili Kağıtlar” başlıklı bölümünün A/2 fıkrasında, belli parayı ihtiva eden kira mukavelenamelerinin mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden nispi damga vergisine tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır. 24.12.2012 tarih ve 2012/4116 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 01.01.2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-2 fıkrasındaki kağıtlara ilişkin damga vergisi oranı binde 1,89 olarak belirlenmiştir.

Herhangi bir kira sözleşmesinin damga vergisine tabi tutulabilmesi için; kağıtta kiralama bedeli ile süresinin açık bir şekilde yer alması gerekir. Aksi takdirde vergileme yapılamaz. www.ozdogrular.com

A- KİRA BEDELİ BELİRTİLEN SÖZLEŞMELERDE DV

Kira bedeli ve süresi belli olan kira sözleşmelerinden ödenmesi gereken damga vergisi miktarının hesaplanması kolaydır.

Örneğin taraflar arasında düzenlenen kira mukavelenamesine göre yıllığı 10 000 TL’den 5 yıllığına kiraya verilen bir gayrimenkul dolaysıyla (5 x 10 000 x %1,89 =) 945 TL damga vergisinin ödenmesi gerekmektedir.

B- KİRA BEDELİ BELİRTİLMEYEN KİRA SÖZLEŞMESİNİN DV

Özellikle hasılat kirası şeklinde düzenlenen kira sözleşmelerinde belli para yer almamakta, buna karşılık kira bedeli olarak brüt satış üzerinden örneğin % 10 pay verilmesi şeklinde düzenlenen kira sözleşmeleri damga vergisine tabi değildir.

Bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için bu kağıdın belli parayı ihtiva edip etmediğine bakılması, belli veya hesap edilebilir bir miktarın bulunması halinde nispi   tabi tutulması gerekmektedir. www.ozdogrular.com

Lisans bedelinin, aylık olarak gerçekleşecek satışların belli bir yüzdesi olacak şeklinde düzenlenecek olan lisans sözleşmesinin damga vergisine tabi olup olmayacağı hususunda Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’nın Özelgesi’nde;

“DVK’nın 10. maddesinde ……….. hükmü bulunmaktadır.

Diğer taraftan, 5281 sayılı Kanun’un 7. maddesiyle 01.01.2005 tarihinden itibaren değiştirilen, Kanun’a ekli (1) sayılı Tablo’nun I/A-1 fıkrasında akitlerle ilgili belli parayı ihtiva eden mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknamelerin binde 7,5 oranında damga vergisine tabi olduğu belirtilmiş olup, belli para ihtiva etmeyen mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknamelerin damga vergisine tabi olduğu konusunda bir belirleme yapılmamıştır.”(1)

Konu ile ilgili olarak yayımlanan 43 Seri No.lu DVK Genel Tebliği’nde;

“…

Yapılan düzenleme ile (1) sayılı tablonun I/A fıkrasında sayılan kağıtlardan belli parayı ihtiva etmeyenler DV’nin konusu dışına çıkarıldığından, belli parayı ihtiva etmeyen mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler, kira mukavelenameleri, kefalet, teminat ve rehin senetleri, fesihnameler damga vergisine tabi tutulmayacaktır.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, 01.01.2005 tarihinden itibaren düzenlenecek olan ve belli bir meblağı ihtiva etmeyen sözleşmeler DV’nin konusu dışına çıkarılmış olup, bu tarihten itibaren düzenlenecek olan ve belli bir parayı ihtiva etmeyen sözleşmelerin damga vergisine tabi tutulmaması gerekmektedir.” denilmektedir. www.ozdogrular.com

IV- KİRA SÖZLEŞMELERİNDE VERGİ MATRAHI

Kiralama işlemlerinde DV matrahı kiralamaya ilişkin tüm unsurların toplamı üzerinden hesaplanır. Başka bir deyimle DV matrahını brüt kira bedeli teşkil eder.

Bir kısım kira sözleşmelerinde kira bedeli yanında, kiralayan tarafından ödenmesi gereken vergiler ve diğer harcamalarda kiracı tarafından üstlenilmektedir. Bu takdirde vergi matrahı kağıdın ihtiva ettiği toplam bedel üzerinden hesaplanması gerekmektedir.

İşyeri kira sözleşmelerinde kira bedelinin net olarak belirlenmesi ve stopajın kiracıya ait olacağı yönünde hüküm bulunması halinde, DV matrahının brüt kira bedeli olacağı şeklinde GİB’nin Özelgesi’nde;

“………….

Konunun değerlendirilmesi neticesinde; sözleşmede kira bedelinin yanında kiralayanın elde ettiği kira geliri nedeniyle ödemesi gereken gelir (stopaj) vergisine ilişkin tutarın da kiracı tarafından ödeneceği hususuna yer verilmesi halinde, bu tutar kira bedelinin bir unsuru olarak belirlenmiş olacağından, DV matrahının brüt kira bedeli olması gerektiği yönündeki ............. Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığının görüşü Başkanlığımızca uygun bulunmuştur.”(2) şeklinde idari görüşünü açıklamıştır.

Kira sözleşmesinde kira bedelinin yanı sıra reklam bedeli, ortak gider katkı payı bedeli ve tahsis edilen cihaz maliyet bedeli gibi kiralamadan kaynaklanan bedellerin bulunması halinde matrahın ne olacağı hususunda, Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’nın Özelgesi’nde;

“………..

30 Seri No.lu DVK Genel Tebliği’nde, damga vergisinin KDV hariç olmak üzere sadece işin bedeli üzerinden hesaplanması, KDV dahil edilerek düzenlenen kağıtlardan alınması icabeden damga vergisinin ise KDV tutarı düşüldükten sonra kalan meblağ üzerinden hesaplanması gerektiği belirtilmiştir.

Diğer taraftan, kira sözleşmelerinde taraflarca kira bedeli olarak belirlenen tutarın yanı sıra doğrudan kiralama işleminden kaynaklanan, dolayısıyla kiracı tarafından kiralayana bu sözleşmeler nedeniyle ödeneceği belirtilen tutarlara yer verilmesi halinde, bu tutarların da kira bedelinin bir unsuru olarak kira sözleşmesinin matrahının hesaplanmasında dikkate alınması gerekmektedir.

Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, başvurunuzda belirtilen sözleşmelerde, kira bedeli ile kiralama işleminden kaynaklanan ve kira bedelinin bir unsuru olarak belirlendiği anlaşılan sabit ortak gider payı, cihaz maliyet bedeli ve reklam bedeli gibi hizmet bedellerinin (KDV hariç) toplam tutarı üzerinden Kanun’a ekli (1) sayılı tablonun I/A-2 fıkrası gereği binde 1,65 nispetinde damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.”(2) denilmektedir.

V- KİRA SÖZLEŞMELERİNDE DAMGA VERGİSİNİN HESAPLANABİLMESİ İÇİN SÜRE BELİRTİLMELİDİR

Damga vergisinin ne şekilde hesaplanacağı konusunda DV Kanunu’na ekli (1) sayılı tablonun “I. Akitlerle İlgili Kağıtlar” başlıklı bölümünün A/2; bendinde; kira mukavelenameleri (Mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden) bine 1,89, nispetinde damga vergisine tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır. www.ozdogrular.com

Bu hüküm uyarınca kira sözleşmeleri üzerinden ödenmesi gereken damga vergisinin hesaplanabilmesi için kiralama süresinin net şekilde belirtilmesi gerekir. Aksi takdirde vergilendirmenin yapılması mümkün değildir. www.ozdogrular.com

A- KİRA SÜRESİNİN KENDİLİĞİNDEN UZAMASI

Kira sözleşmesi metninde yer alan ve süre bitiminde, kendiliğinden uzaması sonucunu doğuran hükümler yeni kağıt düzenlenmediği için vergilendirilemez.

Feshedilmediği sürece uzayan kontratların DV ödenip ödenmeyeceği hususunda Gelir İdaresi Başkanlığı(GİB)’nın Özelgesi’nde;

“……………

Diğer taraftan, taraflar arasında düzenlenen mevcut sözleşmeye şerh koymak veya yeni bir sözleşme veyahut bu mahiyette bir kağıt düzenlemek suretiyle söz konusu sözleşmede herhangi bir değişiklik yapılmaksızın sözleşme süresinin kendiliğinden uzaması durumunda, sözleşme süresinin bitimini izleyen yıllar için ayrıca DV aranılmayacağı, ancak izleyen yıllar için düzenlenecek sözleşmeler için yukarıda belirtilen esaslar çerçevesinde damga vergisi ödenmesi gerektiği tabiidir.”(4) denilmektedir. www.ozdogrular.com

B- KİRA SÖZLEŞMELERİNİN KİRACININ YENİLEME TALEBİNE BAĞLI OLARAK UZAMASI HALİNDE ESAS ALINACAK SÜRE

Belirli bir kira süresinin sonunda kira süresinin uzatılması konusunda kiracıya seçimlik bir hak tanınması halinde, kira sözleşmesinde esas alınacak süre konusunda, Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’nın bir başka Özelgesi’nde;

“İlgi’de kayıtlı dilekçenizde Şirketiniz ile……. A.Ş. ile 5+5 yıl olmak üzere toplam 10 yıllık kira sözleşmesi imzalandığı, kira sözleşmesinin süresinin ilk beş yılının kesin olduğu, ikinci beş yılın ise kiracının yenileme talebi ve koşullarına bağlı olarak 10 yıl olduğu belirtilerek sözleşmeye ait DV’nin 5 yıl üzerinden mi yoksa 10 yıl üzerinden mi hesapla-nacağı konusunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir. www.ozdogrular.com

…………….

Buna göre, Şirketiniz ile …… A.Ş. arasında imzalanan kira sözleşmesinin DV, Kanun’a ekli 1 sayılı tablonun I/A-2 maddesine göre sözleşmenin toplam süresi olan 10 yıl için belirlenen toplam kira bedelinin binde 1,5 oranında DV oranı ile çapılması suretiyle hesaplanacak tutar olacaktır.”(5) denilmektedir.

Yukarıda yer alan özelgede belirtilen görüşe katılmıyoruz. Zira kira süresinin kendiliğinden uzaması halinde, damga vergisi aranmazken, kira süresinin uzayıp uzamayacağı belirsiz olan bir sözleşmede yer alan  kira süresinin kiracının veya kiralayanın  arzusuna göre uzayacak süre için yeni bir sözleşme düzenlenmemesi veya mevcut sözleşmeye bir şerh konulmaması halinde damga vergisinin aranılmaması gerektiği kanaatindeyiz.

Burada şartlı bir işlem vardır. Geleceğe ilişkin bu şartın gerçekleşip gerçekleşmeyeceği belirsizdir.

C- KİRA SÖZLEŞMELERİNE KİRA SÜRESİNİN UZATIMINA İLİŞKİN ŞERH KONULMASI

DV Kanunu’nun 2. maddesi uyarınca, vergiye tabi kağıtların hükümlerinin yenilenmesine, uzatılmasına, değiştirilmesine, devrine veya bozulmasına ilişkin şerhler damga vergisine tabidir.

DV Kanunu’nun 2. maddesi uyarınca şerhlerin vergiye tabi tutulabilmesi için, daha önce düzenlenmiş yazılı bir kağıdın altına veya arkasındaki bir boşluğu kağıdın hükümlerinin yenilenmesine, uzatılmasına, devrine, değiştirilmesine veya bozulmasına ilişkin şerhin bulunması şarttır. Başka bir ifade ile şerhin, vergiye tabi yeni bir kağıdın düzenlenmesi hükmünde olması veya onların yerini alması gerekir. www.ozdogrular.com

GİB’nin bir Özelgesi’nde;

“Diğer taraftan, söz konusu sözleşmeye süre uzatımına ilişkin şerh konulması veya süre uzatımına dair ilk kağıda atıf yapan yeni bir kağıt düzenlenmesi halinde, sözleşme değişikliğine ilişkin bu kağıdın/şerhin, uzatılan süre ve kira bedeli esas alınmak suretiyle hesaplanacak matrah üzerinden DVK’ya ekli (1) sayılı tablonun I/A-2 fıkrasına göre damga vergisine tabi tutulması gerekeceği tabiidir.”(6) denilmektedir.

VI- KİRA SÖZLEŞMESİ ÜZERİNDE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN KEFALET VERMESİ

Sadece kiracı ile kiralayan arasında imzalanan kira sözleşmesine ait DV; mukavelede belirtilen süreye göre yıllık artışlarla birlikte tespit olunan toplam bedel üzerinden binde 1,89 oranı ile çarpılmak suretiyle hesaplanması gerekir.

Kira mukavelenamesi üzerinde üçüncü şahsın kiracı lehine kefalet vermesi halinde; iki durum söz konusu olabilmektedir.

A- KİRA MUKAVELENAMESİ ÜZERİNE KONAN ŞERHİN ADİ KEFALET OLMASI HALİ

Adi kefalet, alacağın asıl borçlusundan alınamaması veya herhangi bir sebeple tahsilinin imkansız hale gelmesi halinde hüküm ifade eder.

Adi kefalet, asıl borçlu hakkında yapılan takibat semeresiz kalmadıkça alacağın tahsili için kefile karşı takibat yapılması mümkün olmayan bir kefalet türüdür. www.ozdogrular.com

Kira sözleşmenin kiracı ile kiralayanın yanı sıra adi kefil tarafından da imzalanması halinde, başka bir deyimle kira mukavelenamesine konan kefalet şerhinin “adi kefalet” olarak düzenlenmesi durumunda, kefalet şerhi asıl akitten ayrı bir hukuki muamele vasfında olacağından, mukavele süresine göre bulunacak toplam kiralama bedelinden hesaplanacak binde 1,89 nispetindeki damga vergisine ilave olarak, kefalet şerhinden de Kanun’un 6. maddesinin üçüncü fıkrası hükmüne göre ve Kanun’a ekli (1) sayılı tablonun I/A-3 bölümüne istinaden ayrıca binde 9,48 nispetinde damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

B- KİRA MUKAVELENAMESİNE KONAN ŞERHİN MÜTESELSİL KEFALET OLMASI HALİ

Müteselsil kefalette kefil, borcun ifasını borçlu ile birlikte müştereken taahhüt ettiğinde, müteselsil veya müşterek müteselsil borçlu sıfatını kazanır. Dolayısıyla bu şekildeki kefalette alacaklı, asıl borçluya müracaat etmeden de kefile müracaat hakkına sahip olur.

Kira mukavelenamesine konan kefalet şerhinin “müteselsil kefil” veya “müşterek borçlu” sıfatıyla konulması durumunda, kefalet şerhi asıl akitle birbirine bağlı ve bir asıldan doğma akit ve işlem olarak kabul edileceğinden, kağıtta yer alan akit ve işlemler içerisinde en yüksek vergi alınmasını (kira veya kefalet) gerektiren tutarın dikkate alınması suretiyle yapılacaktır. Kira mukavelenamesinin kefalet şerhinden Kanun’un 6. maddesinin ikinci fıkrası hükmü gereğince en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit üzerinden başka bir ifade ile toplam yıllık kira tutarı üzerinden sadece binde 9,48 oranında DV tahsil edilmesi, gerekmektedir. www.ozdogrular.com

C- İSTİSNA EDİLEN KAĞITLARDA KEFALET ŞERHİ KONULMASI

Düzenlenen kira mukavelenamesinin, 488 sayılı Kanun’a ekli (2) sayılı tablonun IV/31 ve 32. fıkralarına eklenen istisna hükümleri kapsamında olması ve bu mukavelename üzerine kefalet şerhi konulması halinde, söz konusu mukavelenamenin sadece kefalet işlemi üzerinden Kanun’a ekli (1) sayılı tablonun I/A-3 fıkrası gereğince sadece binde 9,48 nispetinde damga vergisine tabi tutulması gerekir.

VII- İSTİSNALAR

1- İktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin dernek ve vakıflarca yerleşim yeri olarak kiralanması durumunda buna ilişkin olarak düzenlenen kira sözleşmeleri damga vergisinden istisnadır. İstisnanın uygulanmasında; dernek ve vakıfların kamuya yararlı olup olmamasının önemi bulunmamaktadır.

2- İktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin gerçek kişilerce mesken olarak kiralanması durumunda buna ilişkin olarak düzenlenen kira sözleşmeleri damga vergisinden istisnadır. www.ozdogrular.com

3- İşyeri Olarak Kullanılmak amacıyla Gayrimenkul Kiralama işlemleri: İktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin gelir vergisinden muaf esnaf ile serbest meslek erbabı ve basit usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri tarafından işyeri olarak kiralanması durumunda buna ilişkin kira sözleşmeleri damga vergisinden istisnadır.

Bu kuralın aksine gelir vergisinden muaf esnaf ile serbest meslek erbabı ile basit usulde vergilendirilen mükellefler tarafından işyeri olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadî işletmelere dahil olan taşınmazlara ilişkin kira mukavelenameleri ise, damga vergisine tabidir.

Ayrıca, kira sözleşmelerinin konusu olan gayrimenkullerin iktisadi işletmelere dahil olup olamadığı konusunda, sözleşme taraflarının beyanlarının (kayıt ve belgeleri ile tevsik etmek kaydıyla) esas alınacağı tabiidir.

4- Serbest Bölgede Düzenlenen İşyeri Kira Sözleşmesinin Damga Vergisi: Kiralanan yerin serbest bölgede olması nedeniyle 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu kapsamında damga vergisinden istisna olup olmadığı hususunda, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın Özelgesi’nde;

“…………

Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, faaliyet ruhsatında faaliyet konusu işyeri kiralama olarak belirtilen şirketiniz ile ... arasında serbest bölgede bulunan işyerinin kiralanmasına ilişkin düzenlendiği anlaşılan sözleşmenin, 3218 sayılı Kanun’un geçici 3. maddesi uyarınca damga vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir.”(7) www.ozdogrular.com

VIII- KİRA SÖZLEŞMELERİNDE MÜKELLEF

Kira sözleşmelerine ilişkin damga vergisinin kimin tarafından vergi dairesine beyan edilip ödeneceği uygulamada tereddütlere yol açmaktadır. Bu durumda gayrimenkulün niteliği ve tarafların DV karşısındaki durumu önem arz etmektedir.

A- KİRACI VE KİRALAYANIN DAMGA VERGİSİ MÜKELLEFİ OLMAMALARI HALİ

DV Kanunu’nun 22/a bendi kapsamında sürekli DV mükellefiyeti tesis ettirmeyen gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri, düzenledikleri veya taraf oldukları kağıtlara ilişkin damga vergilerini 488 sayılı Kanun’un 22/b bendine göre kağıdın düzenlendiği tarihi izleyen on beş gün içinde vergi dairesine DV beyannamesiyle bildirecek ve aynı süre içinde ödeyeceklerdir. www.ozdogrular.com

Kira sözleşmelerinin DV mükellefine konusunda bir tereddüte ilişkin olarak GİB’nin bir Özelgesi’nde;

“(2) sayılı tablonun, “IV-Ticari ve Medeni İşlerle İlgili Kağıtlar” başlıklı bölümünün; (31) numaralı fıkrasında, “Dernek ve vakıflarca yerleşim yeri, gerçek kişilerce mesken olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadî işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ilişkin kira mukavelenameleri”nin, (32) numaralı fıkrasında da, “Gelir vergisinden muaf esnaf, muaf serbest meslek erbabı ile basit usulde vergilendirilen mükellefler tarafından işyeri olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadî işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ilişkin kira mukavelenameleri”nin damga vergisinden istisna olacağı hükme bağlanmıştır.

……….

Buna göre, bir iş merkezinde işyeri tahsisli bulunan ve iktisadi bir işletmeye dahil olmayan gayrimenkullerinizi kiraya verdiğiniz kiracı ...’ın GV’den muaf esnaf, muaf serbest meslek erbabı ile basit usulde vergilendirilen mükellef olmaması durumunda, imzalanan kira sözleşmesinin 488 sayılı Kanun’a ekli (1) sayılı tablonun I/A-2 bölümüne göre nüsha sayısı dikkate alınmak suretiyle damga vergisine tabi tutulması ve söz konusu verginin, müteselsil sorumluluk dahilinde sözleşmede imzası bulunan mükelleflerden herhangi biri tarafından kağıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine DV beyannamesi ile beyan edilip aynı süre içinde ödenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, düzenlenen kira sözleşmesine ait damga vergisinin süresinde beyan edilip ödenmemesi ya da geç ödenmesi halinde ise, 488 sayılı Kanun’un 24. madde hükmü ile VUK hükümleri çerçevesinde gerekli vergilendirme işleminin yapılacağı tabiidir.”(8) denilmektedir. www.ozdogrular.com

B- SÜREKLİ DV MÜKELLEFLERİNİN BİRLİKTE DÜZENLEDİKLERİ KAĞIDIN DAMGA VERGİSİ

Sürekli DV mükellefiyetini tesis ettiren mükelleflerin birbirleriyle müştereken düzenledikleri kağıtlara ilişkin verginin, birinin diğerine ait vergiyi ondan tahsil etmesi mümkün değildir. Bu durumda kağıt bir nüsha düzenlenmiş ise, vergi nüshayı kendinde saklayan tarafça ödenir. Kağıdın birden fazla nüsha olarak düzenlenmesi halinde ise her nüshaya ait verginin, ellerindeki nüsha sayısına göre mükelleflerce ödeneceği tabiidir.

C- KİRACI VEYA KİRALAYANIN MÜKELLEF OLMASI HALİ

Kira sözleşmelerine taraf olan kiracı veya kiralayanın DV mükellefi olmaları halinde, sözleşmeye ait damga vergisinin mükellef olan kişi tarafından beyan edilip ödenmesi gerekmektedir. www.ozdogrular.com

İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı’nın Özelgesi’ nde;

“Zorunlu veya ihtiyari olarak sürekli DV mükellefiyeti tesis ettiren mükellefler ile diğer kişiler arasında düzenlenen ve damga vergisine tabi olan kağıtlara ait verginin tamamı sürekli DV mükellefiyeti tesis ettiren mükellefler tarafından Kanun’un 22/1-a maddesinde belirlenen süreler içinde beyan edilip ödenecektir.

Verginin zamanında beyan edilip ödenmemesi veya eksik ödenmesi durumunda, vergi, ceza ve fer’ileri işleme taraf olan ve damga vergisini sürekli makbuz verilmesi şekliyle ödemek zorunda olan mükelleflerden alınacaktır. Ancak, bu mükelleflerin vergi aslı için karşı tarafa rücu hakkı saklıdır. Ayrıca, anılan Kanun’a ekli (1) sayılı tablonun, (1/A-2) bendinde, Belli parayı ihtiva eden kira mukavelenamelerinin (mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden) binde 1,89 nispetinde damga vergisine tabi tutulacağı” belirtilmiştir.”(9) denilmektedir.

Konu ile ilgili olarak Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan 43 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliği’nin “Vergi ve Cezada Sorumluluk” başlıklı 4. bölümünde;

“Örneğin, bir anonim şirket ile gerçek kişi arasında düzenlenen sözleşmenin damga vergisinin beyan edilip ödenmesinden anonim şirket sorumludur. Söz konusu beyan ve ödemenin anonim şirket tarafından yerine getirilmemesi durumunda, vergi, ceza ve fer’ileri işleme taraf olan ve damga vergisini i sürekli makbuz verilmesi şekliyle ödemek zorunda olan anonim şirketten aranacaktır. Ancak anonim şirket yalnızca vergi aslı için sözleşmenin diğer tarafı olan gerçek kişiye rücu ederek, ödediği damga vergisini yasal yollardan tahsil etmek hakkına sahiptir.” açıklamalarına yer verilmiştir.

Nuri DEĞER*

Yaklaşım

*           YMM

(1)        Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’nın, 13.06.2007 tarih ve GİB.04.99.16.01/2-MUK-7-10525 ve sayılı Özelgesi.

(2)        GİB’nin, 19.09.2008 tarih ve GİB.0.02.62/6202-2946 sayılı Özelgesi.

(3)        Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı 22.12.2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.99.16.02-DAMGA-1-169 sayılı Özelgesi.

(4)        Gelir İdaresi Başkanlığı’nın, 08.12.2011 tarih ve GİB.4.10.15.01-2010-DVK/478-135 sayılı Özelgesi.

(5)        Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’nın, 26.09.2008 tarih ve 16.01/2-Muk–348-28276 sayılı Özelgesi.

(6)        GİB’nin, 25.05.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.17.02-DMG: 1067-316 sayılı Özelgesi.

(7)        İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın, 27.07.2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.18.01-155[1-2012/94]-2317 sayılı Özelgesi.

(8)        GİB’nin, 22.11.2010 tarih ve 06.17.02-DMG-1133-720 sayılı Özelgesi.

(9)        İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı’nın, 29.03.2007 tarih ve 031-458/801 sayılı Özelgesi.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.