I- GİRİŞ

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’nın belirlemiş olduğu 4-1(a) SSK’dan ve 4-1(b) Bağ-Kur kapsamında olup gelir ya da aylığa hak kazanılması sonucu Sigortalı ve hak sahiplerine bağlanan gelir ve aylıklar, her ayın belirli günlerinde tahsis numaralarının son rakamlarına göre ödenmekte olup, özellik arz eden durumlarda ise belirli günlerinde ödenmektedir. Ancak resmi tatil günleri ve bayram tatiline rastlayan günlerde erken ödeme söz konusu olduğu durumlarda gelir ve aylıklar tahsis numarasının son rakamına rastgelen günde değil Bakanlar Kurulunun yazılı olarak belirlemiş olduğu tarihlere göre peşin ödenmektedir.

Öte yandan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 69. maddesinde peşin ödenen gelir ve aylıkların hangi durumlarda geri alınmayacağı belirtilmiştir. Söz konusu maddenin dördüncü fıkrasında Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle(1) yapılan değişiklikle, Yönetmelikte belirtilen nedenlerle ödeme günü öne alınanlar ile durum değişikliği veya ölüm halinde sigortalı ve hak sahiplerine durum değişikliği veya ölüm tarihine ait Kanun’da belirtilen ödeme döneminde peşin ödenen gelir ve aylıkların geri alınmayacağı öngörülmüştür. Konuyu daha anlaşılır şekle getirebilmek için örneklerle açıklamaya çalışacağız. www.ozdogrular.com

II- SİGORTALI VE HAKSAHİPLERİNİN VEFAT ETMESİ HALİNDE HAKSAHİPLERİNDEN PEŞİN ÖDENEN GELİR/AYLIKLARIN HAK SAHİPLERİNEDEN GERİ ALINMAMASI

5510 sayılı Kanun’un 3. maddesinin (7) numaralı bendinde hak sahibi kavramı;

“Sigortalının veya sürekli iş göremezlik geliri ile malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta olanların ölümü halinde, gelir veya aylık bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eş, çocuk, ana ve babası” olarak tanımlanmıştır.

Sigortalının hak sahiplerine bağlanacak aylıklar;

a) Sigortalının ölüm tarihini,

b) Hak sahibi olma niteliğinin ölüm tarihinden sonra kazanılması halinde, bu niteliğin kazanıldığı tarihi, takip eden ay başından itibaren başlatılır.

Kurum’dan malûllük veya yaşlılık aylığı almakta iken ölen sigortalının hak

sahiplerinin aylıkları da, sigortalının ölüm tarihini takip eden aybaşından başlatılır.

III- ÖDEME DÖNEMİ NEDİR?

5510 sayılı Kanun’un 3. maddesinin (18) numaralı bendinde Ödeme Dönemi: Bu Kanuna göre bağlanan gelir ve aylıkların, ödeme tarihinde takip eden ödeme tarihine kadar geçen süre olarak tanımlanmaktadır. www.ozdogrular.com

4(a)’dan Bağlanan Aylıkların Tahsis Numarasının Son Rakamına Göre Ödeme Dönemleri:

aylıklarını alırlar.

4(b)’den Bağlanan Aylıkların Tahsis Numarasının Son Rakamına Göre Ödeme Dönemleri:

aylıklarını alırlar.

IV- ÖRNEKLER

Örnek-1: 2/2124307 tahsis numarasıyla Yaşlılık aylığı alan Murat Bey’in tahsis numarasının son rakamı “7” olup, aylıklarını her ayın 18.günü almaktadır. Emekli Murat Bey 2011/Nisan dönemi aylığını 18.04.2011 tarihinde almış ve 20.04.2011 tarihinde vefat etmiştir. Oğlu Ahmet Bey’e 18.04.2011 tarihinde ödenen aylık, Nisan /2011 aylığı olup, süre olarak 18.04.2011-17.05.2011süresini kapsamaktadır. Hak sahiplerine ölüm tarihini takip eden aybaşından yani 01.05.2011 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanacağından, Ahmet Bey’e 01.05.2011-17.05.2011 süresi yapılan peşin ödeme (17 günlük) hak sahiplerinden geri alınmayacaktır. www.ozdogrular.com

Örnek-2: 1/105205 tahsis numarasıyla malûllük aylığı alan Serap Hanım’ın tahsis numarasının son rakamı “5” olup, aylıklarını her ayın 19.günü almaktadır. Tülay Hanım’ın 1. örnekte belirtilen Ahmet Bey’in aksine aylığını aldığı günden önce yani 10.04.2011 tarihinde vefat ettiğini varsayalım. Hak sahiplerinin ölüm aylığı yine ölüm tarihini takip eden aybaşı olan 01.05.2011’den başlar. Ancak, en son hak edilen aylık 19.03.2011-18.04.2011 süresine ait 2011/Mart dönemi aylığı olup, hak sahiplerine 19.04.2011-01.05.2011 süresi için herhangi bir ödeme yapılmayacaktır.

Örnek-3: 2/2652521 tahsis numarasıyla Yaşlılık aylığı alan Yüksel Bey tahsis numarasının son rakamı “1” olup, aylıklarını her ayın 21.günü almaktadır. Emekli Yüksel Bey 2011/Nisan dönemi aylığını 21.04.2011 tarihinde almış ve aynı gün vefat etmiştir. Yüksel Bey’e 21.04.2011 tarihinde ödenen aylık Nisan /2011 aylığı olup, süre olarak 21.04.2011-20.05.2011 süresini kapsamaktadır. Hak sahiplerine ölüm tarihini takip eden aybaşından yani 01.05.2011 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanacağından, 01.05.2011-21.05.2011 süresi Yüksel Bey’e yapılan peşin ödeme (21 günlük) hak sahiplerinden geri alınmayacaktır.

Örnek-4: Yaşlılık aylığı alan Mustafa Bey’in tahsis numarasının son rakamı “4” olup, aylıklarını her ayın 24. günü almaktadır. Emekli Mustafa Bey 2011/Nisan dönemi aylığını her ayın 24’ünde alması gerekirken Ramazan Bayramının Nisan ayının 22,23,24’üne denk gelmesi nedeniyle, Bakanlar Kurulunun belirlediği 18.04.2011 tarihinde almış olup, 20.04.2011 tarihinde vefat ettiğini varsayalım. Mustafa Bey’e 18.04.2011 tarihinde ödenen aylık, Nisan /2011 aylığı olup, süre olarak 24.04.2011-23.05.2011süresini kapsamaktadır. Hak sahiplerine ölüm tarihini takip eden aybaşından yani 01.05.2011 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanacağından, Mustafa Bey’e 01.05.2011-23.05.2011 süresi yapılan peşin ödeme (23 günlük) hak sahiplerinden geri alınmayacaktır.

V- SONUÇ

Ölen sigortalının tahsis numarasına göre aylık aldığı günden önce vefatı halinde, aylık başlangıç günü ile hak sahiplerinin aylık başlangıç tarihi olan takip eden aybaşı arasında hak sahiplerine herhangi bir ödeme yapılmamaktadır. Ayrıca sigortalının aldığı aylığın ödeme dönemi gününde veya daha sonra vefatı halinde peşin aldığı aylık hak sahiplerinden geri alınmamaktadır. Resmi tatil günleri ve bayram tatiline rastlayan günlerde yapılan erken ödemeler, her ne kadar tahsis numarasının son rakamının ödeme döneminden öncede yapılmış olsa da hak sahiplerinden geri alınmamaktadır. Netice itibariyle Sosyal Güvenlik Kurumu’nun sosyal devlet olmanın gereği olarak peşin ödenen gelir ve aylıkların sigortalı ve hak sahiplerinin mağdur edilmemesi açısından yerinde ve makul bir uygulama olduğu kanaatindeyiz.

Süleyman UZUNOĞLU*

Yaklaşım / Ocak 2013 / Sayı: 241

*           Sosyal Güvenlik Kurumu, Beyoğlu Sosyal Güvenlik Merkezi Müdürü

(1)        21.11.2008 tarih ve 27061 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.