I- GİRİŞ

İş Kazası ve meslek hastalığı sigortası ile ölüm sigortasından gelir veya aylık almakta olan kız çocuklarına evlenmeleri halinde hem aylıkları kesildiği için hem de evliliklerine maddi destek olmak için 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 37. maddesi gereğince(1) “Evlenme ödeneği” verilmektedir. Evlenme ödeneği alabilmek için kız çocuklarının ölen anne ve babalarından dolayı hak sahibi olarak gelir ve aylık almakta iken evlenmeleri ve Sosyal Güvenlik Kurumundan talepte bulunmaları gerekir. www.ozdogrular.com

Bu çalışmamızda, 5510 sayılı kanun gereğince Hak Sahibi Kız çocuklarına hangi durumlarda ve hangi şartlarda Evlenme Ödeneği verileceği açıklanmış devamında uygulamada Evlenme Ödeneği konusunda yaşanan tereddütleri kapsayacak bir anlatımla Hak sahibi Kız Çocuklarına Evlenme Ödeneği verilmesi konusu ele alınmıştır.          

II- EVLENME ÖDENEĞİ VERİLMESİ

5510 sayılı Kanun’un 37. maddesi gereğince ölen anne veya babasından dolayı kendisine ölüm geliri veya ölüm aylığı bağlanan kız çocuklarının evlenmeleri halinde bağlanan bu gelir veya aylıklar evlenme tarihini takip eden ödeme dönemi başından itibaren kesilir. Evlenmeleri nedeniyle, gelir veya aylıklarına talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin (24 ay) iki yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak ödenir. www.ozdogrular.com

Evlenme ödeneği, hak sahibi olan kız çocuklarına bir defaya mahsus olmak üzere evlenme tarihindeki gelir veya aylıklarının iki yıllık tutarı bir miktarda peşin olarak ödenir.

Örnek-1: Ayşe Hanım SSK emeklisi babası 2009 yılında vefat etmesi sonucu babasının hak sahibi olarak annesi ile birlikte yetim aylığı almaya başlamıştır. Ayşe hanımın payına düşen miktar aylık olarak 256.00 dir. Ayşe hanım 25.10.2012 tarihinde evlenmiştir. Ayşe hanımın babasından aldığı ölüm aylığı evlenmesi sebebiyle evlendiği tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilmiştir. Ayşe Hanım Sosyal Güvenlik kurumuna talepte bulunması durumunda en son aldığı aylığın iki yıllık tutarı olan (256x24) 6144 evlenme ödeneği olarak bir defaya mahsus kendisine peşin olarak kurum tarafından ödenecektir.

Ayrıca 5510 sayılı Kanun’un 37. maddesinde evlenme ödeneği almaya hak kazanan kız çocukları 24 ay boyunca Genel Sağlık Sigortası kapsamında bakmakla yükümlü kişi sayıldıklarından, 24 ay boyunca aylık aldıkları kişi üzerinden sağlık yardımlarından yararlanmaya devam edebilirler. Burada dikkat edilmesi gereken husus evlenme ödeneği alan kişi sadece kendisi 24 ay ile sınırlı olmak üzere Genel Sağlık Sigortalısı sayılmıştır.

Evlenme ödeneği bir defaya mahsus olmak üzere verildiğinden, evlenme ödeneği alan kız çocuğunun sonradan boşanması, evlendiği kocasının ölmesi sonucu dul kalması gibi nedenlerden dolayı gelir veya aylık bağlandıktan sonra tekrar evlenmesi halinde ikinci kez evlenme ödeneği verilmez. www.ozdogrular.com

5510 sayılı Kanun’a göre evlenmeleri nedeniyle gelir veya aylıkları kesilen kız çocukları boşanma, dul kalma gibi mevcut durumun ortadan kalkması halinde yeniden hak sahibi olur ve gelir veya aylık bağlanması için talepte bulunması halinde yeniden aylık veya gelir bağlanır. Aynı durum evlenme ödeneği alan kız çocuğu içinde geçerlidir yani evlenme ödeneği alan hak sahibi kız çocuğu gelir veya aylığın kesildiği tarihten itibaren iki yıl içinde yukarıda belirtilen durumların ortaya çıkmasıyla yeniden hak sahibi olabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus evlenmesi nedeniyle kız çocuğuna iki yıllık süre için evlenme ödeneği verildiğinden, kişi iki yıllık süre hak sahibi niteliğini tekrar kazansa bile bu iki yıllık sürenin sonuna kadar gelir veya aylık bağlanmaz.

Örnek: Babasından yetim aylığı alan şükran hanım evlenmesinden dolayı yetim aylığı 25.11.2011 tarihinde kesilmiştir. Şükran hanım Kuruma müracaat ederek iki yıllık aylık miktarını peşin olarak evlenme ödeneği olarak almıştır. Şükran Hanım evlendiği eşi 25.11.2012 tarihinde vefat etmesi ile dul kalmıştır.Şükran Hanım dul kalması sonucu talepte bulunması halinde yeniden hak sahibi olur ancak kişiye kurumdan 24 aylık peşin evlenme ödeneği verildiğinden, 25.11.2013 tarihine kadar gelir veya aylık bağlanmayacaktır.Şükran Hanım talepte bulunması halinde iki yıllık süre olan 25.11.2013 tarihinden sonra gelir veya aylık bağlanacaktır.

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından Evlenme ödeneği verilen kız çocuklarının gelir ve aylıkları, evlenme tarihini izleyen ödeme dönemi başından itibaren durdurulacak, gelir ve aylıkların durdurulduğu tarihten iki sene sonra da gelir veya aylıklar tamamıyla kesilecektir. Diğer hak sahiplerinin gelir veya aylıkları, gelir ve aylığın kesildiği tarihten itibaren yeniden belirlenerek hak sahiplerine paylaştırılacaktır. www.ozdogrular.com

Sosyal Güvenlik Reformundan Önce Bağ-Kur kapsamında hak sahibi olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmemekteydi.5510 sayılı Kanunla 4/b (Bağ-kur) sigortalılarının yetim kız çocukları ile ilgili ilk defa evlenme ödeneği gündeme getirilmiştir. Bağ-kur Sigortalılarının yetim kız çocukları kanun yürürlük tarihinden sonra evlenmeleri halinde evlenme ödeneğine hak kazanacaktır.

A- EVLENME ÖDENEĞİ BAŞVURUSU NEREYE YAPILMAKTADIR?

Hak sahibi olan Kız çocuklarına evlenme ödeneği verilebilmesi için en önemli koşullardan biri kişilerin Sosyal Güvenlik Kurumuna talepte bulunmasıdır. Evlenme ödeneği için resmi evlilik bağı kurulduktan sonra ödeneği alacak kişinin veya vekilinin evlenme ödeneği talep dilekçesi ve başvuru formu ile ;

- 4/a (Hizmet akdi ile çalışanlar) ve 4/b (kendi nam ve hesabına çalışanlar) kapsamındaki sigortalılar Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Sigortalı Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığı’na

- 4/c (Devlet Memurları) kapsamındaki sigortalılar Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Kamu Görevlileri Daire Başkanlığı’na Başvurmaları gerekmektedir. www.ozdogrular.com

B- EVLENME ÖDENEĞİ İÇİN HERHANGİ BİR SÜRE ZAMANAŞIMI ŞARTI VAR MIDIR?

Evlenme ödeneği almak için başvuru mutlaka nikahın nüfus kayıtlarına intikal ettiği tarihten sonra olmak zorundadır.Nikahtan sonra olmak üzere her zaman için çeyiz parası almak üzere başvuruda bulunabilir. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’un 97. maddesindeki; “Kısa Vadeli sigorta kollarından ve ölüm sigortasından kazanılan diğer haklar, hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl içinde istenmezse düşer” hükmünün gereği olarak(2) evlenme ödeneği beş yıl içinde istenmediği takdirde bu hak ortadan kalkmaktadır. Beş yıldan sonra yapılan başvurular dikkate alınmamaktadır.

IV- SONUÇ

5510 sayılı Kanun’un 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe girmesiyle evlenmeleri nedeniyle, gelir veya aylıklarının kesilmesi gereken kız çocuklarına talepte bulunmaları halinde, almakta oldukları aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödenmektedir.

5510 sayılı Kanunla 4/b sigortalılarının yetim kız çocukları yönünden ilk defa evlenme ödeneği gündeme gelmiş olup, eski veya yeni 4/b sigortalısı ayrımı yapılmaksızın Kanun’un yürürlük tarihinden sonra evlenen 4/b sigortalısının yetim kız çocuğuna evlenme ödeneği verilecektir. Ancak Kanun’un yürürlük tarihinden önce evlenmiş olanlar için bu ödeneğin verilmesi söz konusu değildir. www.ozdogrular.com

Evlenme ödeneği almaya müstahak olan hak sahibi kız çocuğu eşinin sigortası olmaması durumunda 24 ay boyunca Genel Sağlık Sigortalısı sayılmakta, kişinin tüm sağlık yardımları genel sağlık sigortası kapsamında, Kurumca karşılanmaktadır.

5510 sayılı Kanun yürürlüğe girmesinden sonra ilk defa kanun kapsamına alınan 4/c (Devlet memurları) ile 4/a(SSK) ve 4/b (Bağ-Kur) sigortalıların sadece yetim kız çocuklarına evlenme ödeneği ödeniyorken, eski Devlet memurlarının eş ve analarına da 5434 sayılı Kanun kapsamında evlenme ikramiyesi ödenmektedir.

5510 sayılı Kanun’a göre evlenme ödeneğinden sadece hak sahibi yetim kız çocukları faydalanmaktadır. ölen eşinden hak sahibi olarak maaş alan kişinin tekrar evlenmesi durumunda evlenme ödeneğine hak kazanamaması hakkaniyete uygun olmadığı düşünülmektedir. Aynı durumun 5434 sayılı Kanun’da yer alıp 5510 sayılı Kanun’da yer almaması kanunlar arasında ikilik oluşturmaktadır.

Gökhan BEDİR*

E-Yaklaşım

__________________________

*    Sosyal Güvenlik Denetmeni, İş ve Sosyal Güvenlik Adli Bilirkişi

(1) 16.06.2006 tarih VE 26200 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(2) Derda AKCAN, e-Yaklaşım, Ekim 2009, Sayı:202, s. 4 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.