I- GİRİŞ

Limited şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulan ve esas sermayesi belirli olan bir sermaye şirketidir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu(1) (YTTK) limited şirketleri yeniden düzenlemiş ve yapı itibariyle bu şirketleri anonim şirketlere yaklaştırmıştır. Bu kapsamda, limited şirketlerin genel kurulları, birçok yönden anonim şirketlerin genel kurullarına benzetilmiştir. Artık ortak sayısına bakılmaksızın her limited şirket genel kurul toplantısını, anonim şirketlerde olduğu gibi, yılda bir defa ve hesap döneminin bitiminden itibaren üç ay içinde yapmak zorundadır.   www.ozdogrular.com

Bu çalışmada, mülga 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu (ETTK) hükümleri ile karşılaştırmalı olarak, YTTK’ya göre limited şirket genel kurul toplantılarının ne zaman yapılması gerektiği, genel kurul toplantılarının yapılma yöntemi ile bu toplantıların yapılmamasının sonuçları üzerinde durulacaktır.

II- LİMİTED ŞİRKET GENEL KURULLARININ YAPILMA SIKLIĞI VE ZAMANI

A- MÜLGA 6762 SAYILI TTK’YA GÖRE

ETTK’nın 538/I. maddesine göre ortak sayısı ne olursa olsun her limited şirketin, yılda bir defa ve iş yılının sona ermesini takip eden üç ay içinde ortaklar genel kurulu (ortaklar umumi heyeti) toplantısını yapması zorunlu idi. Bu olağan toplantı dışında, şirket sözleşmesi hükümlerince veya şirketin menfaatleri gerektirdikçe de ortaklar genel kurulunun olağanüstü toplantıya çağırılması mümkündü. Anılan Kanun’un 536. maddesinde ayrıca, ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketlerin genel kurul toplantılarında, anonim şirketlerin genel kurul toplantılarına ilişkin hükümlerin uygulanacağı hükme bağlanmıştı. Dolayısıyla, bütün limited şirketlerin her yıl genel kurul yapması zorunlu olmakla birlikte, ortak sayısına bağlı olarak uygulanacak hükümler konusunda bir farklılık bulunmaktaydı. www.ozdogrular.com

Mevzuat düzenlemesi böyle olmakla birlikte bu hükümlerin, sadece ortak sayısı 20 ve daha fazla olan limited şirketler hakkında geçerli olduğu, diğer şirketlerin ise her yıl genel kurul yapma zorunluluğunun bulunmadığı şeklinde yorumlanmış ve uygulama da yıllarca bu yönde olmuştur. Bu kapsamda, ETTK’nın yürürlükte olduğu dönemde, ortak sayısı yirmiden az olan limited şirketlerde, her yıl ortaklar genel kurulu toplantısı yapılmamış, sadece ihtiyaç halinde (şirket sözleşmesinin değiştirilmesi, sermaye artırımı, pay devri, şirket merkezi değişikliği, müdür ataması ve azli gibi) bu toplantılar icra edilmiştir. Ancak belirtelim ki, limited şirketlerin tamamına yakınının aile şirketi olması ve yine birçoğunun iki ya da üç ortaktan oluşması nedeniyle söz konusu durum uygulamada ciddi bir soruna da neden olmamıştır.

B- 6102 SAYILI YENİ TTK’YA GÖRE

ETTK uygulamaları da göz önünde bulundurularak, limited şirketlerin her yıl genel kurul toplantısı yapıp yapmayacağı hususu YTTK’da net bir şekilde açıklığa kavuşturulmuştur. Bu kapsamda YTTK’nın 617/I. maddesinde; “Genel kurul müdürler tarafından toplantıya çağrılır. Olağan genel kurul toplantısı, her yıl hesap döneminin sona ermesinden itibaren üç ay içinde yapılır. Şirket sözleşmesi uyarınca ve gerektikçe genel kurul olağanüstü toplantıya çağrılır.” hükmüne yer verilmiştir. Bu hüküm çerçevesinde ortak sayısı ve büyüklüğü ne olursa olsun bütün limited şirketlerin her yıl olağan genel kurul toplantısı yapması zorunludur. Genel kurul toplantısı, anonim şirketlerde olduğu gibi hesap döneminin sona ermesinden itibaren üç ay içinde yapılacaktır. Buna göre hesap dönemi takvim yılı olan şirketlerde toplantılar yılın ilk üç ayı içinde, özel hesap dönemi uygulanan şirketlerde ise hesap döneminin bittiği günü izleyen ilk üç ay içinde yapılması zorunludur. Ülkemizde şirketlerin birçoğunun hesap döneminin takvim yılı (1 Ocak-31 Aralık) olduğu dikkate alındığında, 2012 yılına ilişkin limited şirket genel kurullarının en geç 31 Mart 2013 tarihine kadar yapılması gerekmektedir. www.ozdogrular.com

Öte yandan, YTTK’nın 617/III. maddesinde, toplantıya çağrı, azlığın çağrı ve öneri hakkı, gündem, öneriler, çağrısız genel kurul, hazırlık önlemleri, tutanak, yetkisiz katılma konularında anonim şirketlere ilişkin hükümlerin, Bakanlık temsilcisine ilişkin olanlar hariç, kıyas yoluyla limited şirketler hakkında da uygulanacağı ifade edilmiştir. Bu düzenleme ile ETTK’daki anonim şirketlerin genel kurullarına ilişkin hükümlerin, sadece yirmiden fazla ortağa sahip olan limited şirketlerin uygulayacağına ilişkin kurala son verilmiştir. Yapılan değişiklik ile limited şirket genel kurullarının yapılış usulü, anonim şirketlere yaklaştırılmıştır.

III- GENEL KURUL TOPLANTILARININ YAPILMA YÖNTEMİ

Ülkemizde kurulu bulunan yaklaşık 800.000 limited şirketin her yıl genel kurul yapması zorunlu olmakla birlikte, kanun koyucu genel kurulların yapılma yöntemine ilişkin kolaylıklar da öngörmüştür. Limited şirketlerin genel kurullarını yapabilme yöntemleri aşağıda açıklanmıştır. www.ozdogrular.com

A- TOPLANTI YAPMADAN KARAR ALMA

YTTK’ nın 617/IV. maddesine göre; herhangi bir ortak sözlü görüşme isteminde bulunmadıkça, genel kurul kararları, ortaklardan birinin gündem maddesi ile ilgili önerisine diğer ortakların yazılı onayları alınmak suretiyle de verilebilecektir. Ancak kararın geçerli olabilmesi için aynı öneri tüm ortaklara sunulmuş olmalıdır. Yapılan düzenleme ile anonim şirket yönetim kurulu kararları için öngörülmüş bulunan sirküler tipi karar alma usulü, limited şirket genel kurul kararları için de kabul edilmiştir.

B- ÇAĞRISIZ GENEL KURUL

YTTK’nın 617/III. maddesinde yapılan atıf kapsamında, anonim şirket genel kurullarında uygulanan “çağrısız genel kurul” usulü, limited şirket genel kurulları için de uygulanabilecektir. Bu kapsamda, bütün ortaklar veya temsilcileri, aralarından biri itirazda bulunmadığı takdirde, genel kurula katılmaya ve genel kurul toplantılarının yapılmasına ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla, çağrıya ilişkin usule uyulmaksızın, genel kurul olarak toplanabilecek ve bu toplantı nisabı (ortakların hepsi) var olduğu sürece karar alabilecektir. Çağrısız toplanan genel kurulda, gündeme oybirliği ile madde eklenmesi mümkündür (YTTK md. 416). www.ozdogrular.com

C- ÇAĞRILI GENEL KURUL

Anonim şirketlerde asıl olan genel kurulların, çağrılı bir şekilde yapılmasıdır. YTTK’nın 617/III. maddesinde yapılan atıf dolayısıyla, bu şirketlerde uygulanan çağrılı genel kurul usulü, ortak sayısı ne olursa olsun her limited şirkette de uygulanabilecektir. Genel kurul müdür/müdürler tarafından toplantıya, şirket sözleşmesinde gösterilen şekilde, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlanan ilanla çağrılacaktır. Bu çağrı, ilan ve toplantı günleri hariç olmak üzere, toplantı tarihinden en az 15 gün önce yapılacaktır. Pay defterine kayıtlı ortaklara, toplantı günü ile gündem ve ilanın çıktığı veya çıkacağı gazeteler, iadeli taahhütlü mektupla bildirilecektir. Şirket sözleşmesi bu süreyi uzatabilecek veya 10 güne kadar kısaltabilecektir. Ancak, ülkemizde kurulu bulunan limited şirketlerin kurumsal ve ortaklık yapıları dikkate alındığında, limited şirketlerin bu toplantı usulüne çok fazla başvurmayacağı değerlendirilmektedir. www.ozdogrular.com

IV- GENEL KURUL TOPLANTILARINA İLİŞKİN ORTAK HÜKÜMLER

Bir önceki bölümde belirtilen usullerden her biri, limited şirketlerin hem olağan, hem de olağanüstü toplantılarında uygulanabilecektir. YTTK’da limited şirket genel kurulları için toplantı nisabı öngörülmemiş, buna karşın ağır bir karar alma nisabı kabul edilmiştir. Bu çerçevede, Kanun veya şirket sözleşmesinde aksi öngörülmediği takdirde, seçim kararları dahil tüm genel kurul kararları, toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğu ile alınacaktır. Öte yandan, ETTK’ya göre ortakların genel kurul toplantılarına şahsen katılması zorunlu iken, YTTK’ya göre ise her ortak kendisini genel kurulda ortak olan veya olmayan bir kişi aracılığıyla temsil ettirebilecektir. Özellikle vurgulayalım ki, limited şirketlerin genel kurullarına Gümrük ve Ticaret Bakanlığı temsilcisi çağrılmayacaktır. Toplantılar Bakanlık temsilcisi olmadan yapılacaktır.

Şirket ortakları ve müdür/müdürler, kanun veya şirket sözleşmesine ve özellikle dürüstlük kuralına aykırı olan genel kurul kararları aleyhine, karar tarihinden itibaren üç ay içinde, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde iptal davası açabilecektir. Diğer taraftan, her yıl yapılması zorunlu olan olağan genel kurulların gündeminde, anonim şirketlerde olduğu gibi, bilanço ve gelir/gider tablosu(2) ile yıllık faaliyet raporunun onaylanması ile kar payı hakkında karar verilmesi, müdürlerin ücretlerinin belirlenmesi ve bunları ibraları hususları yer alacak ve bu konular genel kurulda müzakere edilerek karara bağlanacaktır. www.ozdogrular.com

Genel kurulda bir tutanak düzenlenecek ve bu tutanak toplantı başkanlığı tarafından imzalanacaktır. Sözkonusu tutanak, şirket ortaklarını veya temsilcilerini, bunların sahip oldukları payları, gruplarını, sayılarını, itibari değerlerini, genel kurulda sorulan soruları, verilen cevapları, alınan kararları, her karar için kullanılan olumlu ve olumsuz oyların sayılarını içerecektir.

V- GENEL KURUL TOPLANTILARININ ZAMANINDA YAPILMAMASININ SONUÇLARI

YTTK’da limited şirketlerde olağan genel kurul toplantılarının her yıl hesap döneminin sona ermesinden itibaren üç ay içinde yapılması öngörülmüş olmakla birlikte, bu toplantıların hiç ya da zamanında yapılmaması durumunda ilgililer hakkında adli veya idari herhangi bir yaptırım öngörülmemiştir(3). Dolayısıyla, genel kurullarını süresinde yapmayan limited şirketler cezai açıdan bir yaptırımla karşı karşıya kalmayacaktır. Bununla birlikte, genel kurulun süresinde yapılmamasından dolayı şirketin zarara uğraması durumunda genel kurulu olağan toplantıya çağırmakla yükümlü olan müdür/müdürler hakkında şirket ortakları hukuki sorumluluk davası açabilme hakkına sahiptir. İfade edelim ki, olağan toplantının Kanunda belirtilen üç aylık sürenin bitiminden sonra yapılması bu toplantının geçerliliğini etkilemediği gibi, niteliğini de etkilememektedir

Bununla birlikte, genel kurulun uzun süreden beri toplanamaması halinde, ortaklardan veya şirket alacaklılarından biri şirketin feshini, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden isteyebilecektir. Mahkeme, müdürleri dinleyerek şirketin durumunun Kanuna uygun hale getirilmesi için bir süre belirleyecek, buna rağmen durum düzeltilmezse, şirketin feshine karar verecektir (YTTK md. 636/II). Dolayısıyla genel kurul toplantılarının uzun bir süre yapılmaması durumunda, şirket fesih davasıyla karşı karşıya kalabilecektir. Hükümde geçen, “uzun süreden beri” ibaresiyle genel kurulun toplanamamasının devamlılık göstermesi kastedilmiştir. Ancak devamlılıktan ne kadar bir sürenin anlaşılması gerektiği hususunu takdir yetkisi hakime bırakılmıştır.

Öte yandan, olağan genel kurulun yapılmaması durumunda, müdür/müdürlerin ibrası konusu da görüşülememiş olacağından, bunların yaptıkları iş ve işlemlerden dolayı hukuki sorumlulukları en az beş yıl boyunca devam etmiş olacaktır. Bu durum ise müdürlerin aleyhine bir sonuç doğurmaktadır. www.ozdogrular.com

VI- SONUÇ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre limited şirketlerin olağan genel kurul toplantıları, her yıl hesap döneminin sona ermesinden itibaren üç ay içinde yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla, hesap dönemi olarak takvim yılını belirleyen limited şirketlerin her yıl Mart ayının sonuna kadar genel kurullarını yapmaları zorunludur. Ayrıca, şirket sözleşmesi uyarınca ve gerektikçe genel kurul olağanüstü toplantıya çağrılabilecektir. Limited şirketler her yıl genel kurul yapmak zorunda olmakla birlikte, YTTK’da genel kurulun kolay bir şekilde yapılmasına ilişkin yöntemler de öngörülmüştür. Buna göre genel kurulun usulü dairesinde toplantıya çağrılması dışında, herhangi bir ortağın sözlü görüşme isteminde bulunmadıkça, genel kurul kararları, karar taslağının ortaklar tarafından imzalanması suretiyle alınabileceği gibi, bütün ortakların veya temsilcilerinin, aralarından biri itirazda bulunmadığı takdirde çağrıya ilişkin usule uymaksızın genel kurul olarak toplanması ve her türlü kararı alması da mümkündür.

Genel kurulların belirtilen süre içinde yapılmaması halinde şirket yöneticileri hakkında adli veya idari bir yaptırım uygulanmayacaktır. Ancak, genel kurulun yapılamaması nedeniyle müdürler de ibra edilmeyecek, dolayısıyla aklanmış olmayacaktır. Bu durumda ise yapılan işlemlerin ve alınan kararların hukuki sorumluluğu, Demokles’in kılıcı gibi müdürlerin hep üzerinde olacaktır.

Mustafa YAVUZ*

Yaklaşım

*           Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Başmüfettişi

(1)        6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 13.01.2011 tarihinde TBMM’de kabul edilmiş, 14.02.2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış, 01.07.2012 tarihinde de yürürlüğe girmiştir.

(2)        Her ne kadar, YTTK’ nın 616. maddesinde, genel kurulun devredilemez görevleri arasında, yılsonu finansal raporlarının onaylanması da yer almakta ise de, 17.11.2012 tarihli ve 28470 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulunun 01/7 sayılı Kararı’nda, sadece “660 sayılı KHK’da belirtilen kamu yararını ilgilendiren kuruluşların, YTTK’ nın 397. maddesi çerçevesinde Bakanlar Kurulu kararıyla bağımsız denetime tabi olacakların ve aynı Kanun’un 1534. maddesinin ikinci fıkrasında sayılan şirketlerin münferit ve konsolide finansal tablolarının hazırlanmasında Türkiye Muhasebe Standartlarının uygulanacağının, bunların dışında kalanların ise Kurum’ca bir belirleme yapılıncaya kadar yürürlükteki mevzuatın uygulanmasının devam edileceğinin” belirtilmesi karşısında limited şirketlerin neredeyse tamamının genel kurulunda finansal tablolar değil, bilanço ve gelir-gider tablosu görüşülecek ve karara bağlanacaktır.

(3)        Açıklamak gerekir ki, kooperatiflerde olağan toplantının her hesap devresi sonundan itibaren altı ay içinde ve en az yılda bir defa yapılması zorunludur. Genel kurulu olağan toplantıya çağırmayan yönetim kurulu üyeleri altı aya kadar hapis ve otuz günden üçyüz güne kadar adli para cezası ile cezalandırılmaktadır (1163 sayılı Kooperatifler Kanunu md. 45, ek 2).

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.