I. Yasal düzenleme

Harçlar Kanunu'nun "Nispi harçlarda ödeme zamanı" başlıklı 28. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi 1 Ağustos 2010 tarihinde yürürlüğe giren 6009 Sayılı Kanun'un 18. maddesiyle değiştirilmiştir. Söz konusu bentte karar ve ilam harcının ödeme zamanına ilişkin düzenleme yer almaktadır.

Madde uyarınca karar ve ilam harçlarının dörtte birinin peşin, geri kalanının da kararın verilmesinden itibaren iki ay içinde ödenmesi gerekmektedir. Bendin devamında ise ölüm ve cismani zarar sebebiyle açılan maddi ve manevi tazminat davalarında peşin alınan harcın oranının yirmide bir olarak uygulanacağı, bakiye karar ve ilam harcının ödenmemiş olmasının, hükmün tebliğe çıkarılmasına, takibe konulmasına ve kanun yollarına başvurulmasına engel teşkil etmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

II. Anayasa Mahkemesinin iptal kararı

Yukarıdaki düzenlemede yer alan "kararın verilmesinden itibaren" ibaresinin Anayasa'nın 2. maddesine aykırı olduğu kanısına varan Aydın Vergi Mahkemesi, bu ibarenin iptali ve yürürlüğünün durdurulması için Anayasa Mahkemesine başvurmuştur.

Anayasa Mahkemesi 18 Ekim 2012 tarihli, 2012/70 Esas ve 2012/157 Karar sayılı kararı ile Harçlar Kanunu'nun 28. maddesinin birinci fıkrasının, 6009 Sayılı Kanun'un 18. maddesiyle değiştirilen (a) bendinin birinci cümlesinde yer alan "…kararın verilmesinden itibaren…" ibaresinin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptaline oybirliğiyle karar vermiştir. Bu karar 13 Şubat 2013 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

III. İptal kararının gerekçesi

Anayasa Mahkemesi kararının "Esasın İncelenmesi" başlıklı bölümünde, öncelikle başvuru kararında;

- Nispi karar ve ilam harcının miktarının ancak kararın tebliği ile öğrenilebildiği,

- Yargılama esnasında hazır bulunmayan veya hüküm duruşmasına katılmayan tarafın gerekçeli karar kendisine tebliğ edilmedikçe harcın miktarını bilmesinin mümkün olmadığı,

- Kuralda yer alan iki aylık sürenin geçmesi halinde ise mükellefin fazladan gecikme zammı ödemek zorunda kaldığı,

- Bu nedenle henüz tebliğ edilmeyen bir vergi borcu için gecikme zammı işletilmesine olanak tanıyan itiraz konusu ibarenin hukuk güvenliği ilkesini ihlal ettiğinin,

belirtildiği ve kuralın, Anayasa'nın 2. maddesine aykırı olduğunun ileri sürüldüğü ifade edilmiştir.

Anayasa mahkemesi kararında; genel olarak hukuk mahkemeleri tarafından verilen kararlarda ödenmesi gereken bakiye harç miktarının kısa kararda açıklanmadığını belirtmiştir. Diğer bir ifade ile taraflar bakiye harç miktarlarını gerekçeli kararın kendilerine tebliği ile öğrenmektedirler. Bu hâllerde bakiye karar harcının karar tarihinden itibaren iki ay içinde ödenmesinin zorunlu tutulması, mükellefin henüz varlığından haberdar olmadığı veya miktarını tam olarak bilmediği bir harç için gecikme zammı ödemesi sonucunu doğuracaktır.

Yüksek Mahkeme, kişilerin haberdar olmadıkları harç nedeniyle gecikme zammı ödemek zorunda kalmalarının ise hukuk devleti ilkesinin gereklerinden olan hukuk güvenliği ilkesi ile bağdaşmaması nedeniyle itiraz konusu kuralın Anayasanın 2. maddesine aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.

IV. İptal kararının yürürlük tarihi

Anayasa Mahkemesi tarafından, Harçlar Kanunu'nun 28. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin birinci cümlesinde yer alan "…kararın verilmesinden itibaren…" ibaresinin iptal edilmesi nedeniyle doğacak hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edecek nitelikte görüldüğünden, iptal hükmünün, kararın Resmî Gazete'de yayımlanmasından başlayarak 6 ay sonra yürürlüğe girmesine karar vermiştir. Dolayısıyla söz konusu Karar 13 Ağustos 2013 tarihinde yürürlüğe girecektir. Bu süre içerisinde konuya ilişkin olarak Anayasa Mahkemesi kararındaki gerekçeler de göz önüne alınarak yeni bir yasal düzenleme yapılması beklenmektedir.

V. Yürürlüğün durdurulması talebi

İtiraz konusu "…kararın verilmesinden itibaren…" ibaresine ilişkin iptal hükmünün yürürlüğe girmesinin ertelenmesi nedeniyle, Yüksek Mahkeme tarafından bu ibarenin yürürlüğünün durdurulması isteminin reddine karar verilmiştir. E&Y

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, www.ozdogrular.com.tr işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.