| Sonradan Yıllara Yaygın Hale Gelen İnşaat ve Onarım İşlerinde Vergilendirme Esasları |
|
|
|
| 24 Şubat 2013 | |||||||||||||||||||||||||||||||
I- GİRİŞ Türk vergi sisteminde inşaat işleri için iki ayrı vergileme rejimi öngörülmüştür. Bunlardan biri 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 42-45. maddelerinde belirtilen yıllara yaygın inşaat ve onarım işleridir. Diğeri ise; yapılan faaliyetten elde edilen gelirin yıllık olarak tespit edilerek vergilendirildiği özel inşaat işleridir.[1] www.ozdogrular.com Gelir Vergisi Kanunu’nda bir yıldan fazla süren inşaat ve onarım işlerinden elde edilen ticari kazancın tespiti ve vergilendirilmesi ayrı hükümlere bağlanmıştır. GVK’nın öngörüldüğü bir inşaat ve onarım işinden söz edebilmek için;[2] a) Bir inşaat ve onarım işi olması, b) İnşaat ve onarım işinin taahhüt işi olması, c) İnşaat ve onarım işinin birden fazla yıla yaygın olması, koşullarının bir arada olması aranır.[3] www.ozdogrular.com Sözleşmesine göre bir takvim yılı içerisinde başlayıp bitmesi öngörülen inşaat ve onarım işleri çeşitli sebeplerden dolayı bir sonraki yıla sarkabilir. Bu gibi durumlarda işin yıllara yaygın hale geldiği kabul edilir. Ancak daha önce ödenen geçici vergilerin durumunun ne olacağı, ödenen istihkaklardan geriye dönük tevkifat yapılıp yapılmayacağı, tevkifatın hangi tarihten itibaren yapılacağı gibi konularda çeşitli sorunlarla karşılaşılmaktadır. Çalışmamızda bu konularda karşılaşılan sorunlar hakkında açıklamalara yer vereceğiz. II- YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM İŞİNDE VERGİLENDİRME Bir işin yıllara yaygın olmasından amaçlanan, yapılan işin birden fazla takvim yılını ilgilendirmesidir. Takvim yılı 12 aylık süreyi değil, işin başladığı takvim yılından sonra gelen başka bir takvim yılında bitmesini ifade eder.[4] Örneğin 20 Eylül 2011 yılında başlayıp 20 Şubat 2012 yılında biten bir iş beş ayda bitmiş olmasına karşın, birden fazla takvim yılını ilgilendirdiğinden yıllara yaygın bir inşaat ve onarım işi olarak kabul edilir. Aynı takvim yılı içinde başlayıp biten işler 12 ay devam etseler dahi yıllara yaygın inşaat işi sayılmazlar. Yukarıda yaptığımız açıklamalar dahilinde yıllara yaygın inşaat ve onarım kapsamına giren işlerin vergilendirilmesi 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 42,94 ve mükerrer 120. maddeleri ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15 ve 30.maddelerinde yapılan düzenlemeler ile hüküm altına alınmıştır. GVK’nın 42. maddesine göre birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır.) ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak, mezkur yıl beyannamesinde gösterilir. GVK’nın 94.maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. ve 30.maddelerinde ise yıllara yaygın inşaat ve onarım kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara (kurumlar dahil) ödenen istihkak bedelleri üzerinden % 3 oranında vergi tevkifatı yapılacağı belirtilmiştir. GVK’nın geçici vergiyi düzenleyen mükerrer 120.maddesinin parantez içi hükmünde GVK’nın 42. maddesi kapsamına giren yıllara yaygın inşaat ve onarım işi yapan mükelleflerin bu işlerden dolayı geçici vergi ödemeyecekleri hüküm altına alınmıştır III- SONRADAN YILLARA YAYGIN HALE GELEN İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİNDE VERGİLENDİRME A- GEÇİCİ VERGİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRME Sözleşmesine göre bir takvim yılı içerisinde başlayıp bitmesi öngörülen inşaat ve onarım işleri, ödenek sıkıntısı, tabi afetler ya da işin geçici kabulünün gecikmesi gibi sebeplerle bir sonraki yıla sarkabilir.Bu gibi durumlarda işin yıllara yaygın hale geldiği kabul edilir ve vergi ile muhasebe açısından ilgili mevzuat gereklerine uyulur. Bu gereklerden bir tanesi de söz konusu işle ilgili hasılat ve giderlerin geçici vergiye konu edilmemesidir. Yıllara yaygın hale geldiği takvim yılı başından itibaren geçici vergi kapsamına girmeyecek olan bu türden işlerle ilgili daha önce ödenmiş bulunan geçici vergilerin ne şekilde işleme tabi tutulacağı sorusu gündeme gelmektedir.[5] www.ozdogrular.com
Bu durumda 2011 takvim yılında geçici vergi kapsamında değerlendirilen bu iş 01.01.2012 tarihinden itibaren yıllara yaygın inşaat işi kabul edilerek geçici vergi kapsamından çıkartılacaktır. Söz konusu inşaat işine ilişkin olarak 2011 takvim yılında ödenen geçici vergilerin de 2011 yılı kazancı üzerinden hesaplanacak vergiden değil, işin bittiği dönem olan 2012 takvim yılına ait beyanname üzerindeki vergiden mahsubu gerekecektir. Yukarıda verdiğimiz örneği sayısal veriler ışığında değerlendirecek olursak A işletmesinin B inşaat işinden 2011 yılında geçici vergi dönemleri itibariyle elde ettiği hasılat ve buna ilişkin ödediği geçici vergiye ait bilgiler aşağıdaki gibidir. 193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar hesabında takip edilen geçici vergi, inşaat işinin yıllara yaygın hale gelmesi nedeniyle 295 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar hesabına devredilmelidir. Buna ilişkin muhasebe kaydı aşağıdaki gibidir. _____________________ / _________________________ B- VERGİ TEVKİFATI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRME Sözleşme hükümlerine göre bir takvim yılı içinde bitirilmesi öngörülen, ancak çeşitli sebeplerle öngörülen süreyi aşarak yıllara yaygın hale gelen işlerden dolayı ödenen istihkaklardan gelir vergisi kesintisi yapılıp yapılmayacağı konusu özel bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır.[6] www.ozdogrular.com Türk vergi kanunlarında yıllara yaygın inşaat ve onarım işinden dolayı elde edilen istihkaklardan vergi kesintisi yapılacağı hüküm altına alınmıştır. Yıllara yaygınlık durumu ortaya çıkmadan önce ödenen istihkaklardan kesinti yapılıp yapılmayacağı konusunda, Trabzon Vergi Dairesi Başkanlığı, 22.08.2011 tarih ve 2010-107 sayılı Özelgesi’nde “başlangıçta sözleşmeye istinaden 2010 yılında başlanıp aynı yıl içerisinde bitirilmesi öngerilen söz konusu inşaat işinin, süre uzatımı alınması nedeniyle yıllara sari hale geldiği anlaşılmış olup, süre uzatımının idarece onaylandığı tarihten itibaren yapılan hakediş ödemeleri üzerinden 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre % 3 oranında kurumlar vergisi kesintisi yapılması gerekmektedir. Ancak, önceki dönemlerde kesinti yapılmaksızın ödenmiş olan hakedişlerden ise vergi kesintisi yapılmayacağı tabiidir. Ayrıca, süre uzatımına idare tarafından izleyen yılda onay verilmesi durumunda ise, söz konusu işin 2011 yılına sarkması nedeniyle her halükarda 01.01.2011 tarihinden itibaren yıllara sari olacağı tabidir.” görüşüne yer vermiştir. www.ozdogrular.com Danıştay’ın görüşü de idare ile paralellik taşımakta olup, Danıştay 3.dairesi, 20.03.1996 tarih ve 829 sayılı kararında, bir yıllık sözleşmeye göre bitirilmesi gereken bir inşaat işinin diğer yıla sarkması halinde geçmiş yıl için tevkifat yapma zorunluluğu bulunmadığı hükmüne varmıştır. IV- SONUÇ Türk vergi sisteminde GVK’nın 42. maddesi kapsamına giren yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri özel bir vergi uygulamasına tabi tutulduğu için bir inşaat işinin, yıllara yaygın olup olmadığı ve hangi tarihten itibaren yıllara yaygın hale geldiği hususları bunların tabi olduğu vergileme rejimi bakımından önem arz etmektedir. Bu çerçevede yaptığımız çalışmalar sonucunda şunu söyleyebiliriz. www.ozdogrular.com Sonradan yıllara yaygın hale gelen inşaat işleri, - Yıllara yaygın hale geldikten sonraki dönem için Gelir vergisi Kanunu’nun 42. maddesine göre vergilendirileceklerdir. - Yıllara yaygın hale gelmeden önceki dönemde ödenen istihkaklardan vergi tevkifatı yapılmayacaktır - Yıllara yaygın gelmeden önceki geçici vergi dönemlerinde beyan edilerek ödenen geçici vergilerin işin bittiği yıl beyannamesinde hesaplanan vergiden mahsubu gerekecektir
- 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu - 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu - Beyanname Düzenleme Kılavuzu 2012, Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayınları - Uğur DOĞAN, “Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarma İşlerinde Vergi Tevkifatı Uygulaması”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 271, Nisan 2011 - Atilla İNAN, “Yıllara Yaygın Yapım ve Onarım İşlerinde Vergilendirme”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 60, Ocak-Mart 2006 - Mehmet ŞENLİK, “Yıllara ve Aylara Yaygın İnşaat Onarım İşlerinde Geçici Vergi”, Diyalog Dergisi, Sayı: 277, Mayıs 2011 - Ferhat DURNA, “Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşlerinde Vergilendirme”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Mali Hukuk Bilim Dalı, İstanbul 2008 - www.danistay.gov.tr/kerisim/
E-Yaklaşım
* Vergi Müfettiş Yrd. [1] Uğur DOĞAN, ’’Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarma İşlerinde Vergi Tevkifatı Uygulaması’’, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 271, Nisan 2011, s. 160 [2] Makalemizin bundan sonraki bölümlerinde Geli Vergisi Kanunu GVK şeklinde kısaltılarak yazılacaktır. [3] Atilla İnan, ’’Yıllara Yaygın Yapım ve Onarım İşlerinde Vergilendirme’’, Sayıştay Dergisi, Sayı:60, Ocak-Mart 2006, s. 52 [4] İNAN, agm, s. 54 [5] Ferhat DURNA, ’’Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşlerinde Vergilendirme ‘’,Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Mali Hukuk Bilim Dalı, İstanbul 2008, s. 78 [6] DURNA, age, s. 60 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, www.ozdogrular.com.tr işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
Copyright © 2005 - 2024
Özdoğrular
Yasal Uyarı
