Hurda araçlarla alakalı Kurum uygulamaları ve borçluların yapması gerekenler, Menkul mal olan Araçlar ile ilgili yapılan haciz işleminde model yılı eski olanlar için 5838 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun geçici 2. maddesinde gerekli bilgi ve düzenlemelerden detaylıca bahsedilmiştir. Yapılan bu değişiklikte İlgili trafik sicilinde adlarına kayıt ve tescilli bulunan, model yılı 1990 veya daha eski olan motorlu taşıtlarını; bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 31.12.2014 tarihine kadar ilgili yönetmelik hükümleri gereğince kayıt ve tescillerinin silinmesi ve hurdaya çıkarılması suretiyle il özel idarelerine bedelsiz olarak teslim eden veya 10.07.2003 tarih ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun 33. maddesinin beşinci fıkrasında düzenlenen uygulama çerçevesinde Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) Hurda İşletmesi Müdürlüğü’ne ait hurda müdürlüklerinden herhangi birine teslim eden gerçek ve tüzel kişiler, Motorlu taşıtlarını noter satış senediyle veya kamu kurum ve kuruluşlarından satın alıp ilgili trafik tescil kuruluşunda adlarına kayıt ve tescil ettirmemiş olan gerçek ve tüzel kişiler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 31.12.2014 tarihine kadar kayıt ve tescil işlemlerini tamamlayarak, bu maddenin öngördüğü diğer şartları da yerine getirmeleri halinde, bu madde hükmünden yararlanabileceklerini. Ayrıca, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla mevcut olmayan veya herhangi bir nedenle motorlu taşıt vasfını kaybetmiş olup model yılı 2000 ve daha eski olan taşıtların, bu durumlarının kanaat verici belgelerle tevsik edilmesi veya ilgili trafik tescil kuruluşu nezdinde adlarına kayıtlı olanlar tarafından yazılı bildirimde bulunulması halinde, bu taşıtlara ait motorlu taşıtlar vergilerinin 1/4’ünün 31.12.2014 tarihine kadar ödenmesi şartıyla, kalan vergi aslı, gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve 28.02.2009 tarihine kadar tescil plakasına kesilen idari para cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçilerek, ödemeyi müteakip trafik tescil kayıtları silinecektir İfadelerine yer vermiştir. Ayrıca 5838 sayılı Kanun’un geçici 2.maddesinden faydalanmak isteyecek mükellefler adlarına kayıt ve tescilli araçlar üzerinde 6183 sayılı Amme Alacakların Tahsili ve Usulü hakkındaki kanunun hükümlerine göre tatbik edilmiş hacizler dışında, üçüncü kişiler tarafından konulmuş bulunan mülkiyeti muhafaza, rehin, haciz gibi şerhlerin bulunması halinde bu şerhlerin kalkmadıkça bu madde hükmünden yararlanmayacağı bildirilmiştir. www.ozdogrular.com

Araçların bedelsiz olarak teslim edilmesi halinde, Çıkan kanun maddesi ile alakalı olarak Sosyal Güvenlik Kurumu konusu “Hurda araç bedeli” olan 13.12.2012 tarih 2012-26 e-postasında birinci maddesinde “5838 sayılı Kanun’un geçici 2.maddesinde İlgili trafik sicilinde adlarına kayıt ve tescilli bulunan, model yılı 1990 veya daha eski olan motorlu taşıtlarını; bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 31.12.2014 tarihine kadar ilgili yönetmelik hükümleri gereğince kayıt ve tescillerinin silinmesi ve hurdaya çıkarılması suretiyle il özel idarelerine bedelsiz olarak teslim eden (…)  veya 10.07.2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun 33. maddesinin beşinci fıkrasında düzenlenen uygulama çerçevesinde Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) Hurda İşletmesi Müdürlüğüne ait hurda müdürlüklerinden herhangi birine teslim eden gerçek ve tüzel kişiler, (…) adına, hurdaya çıkarılan taşıta ilişkin olarak 31.12.2014 tarihine kadar tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile bu vergiye ilişkin gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve 28.02.2009 tarihine kadar tescil plakasına kesilen idari para cezaları terkin edileceği” hükümlerine yer vermiştir.Bu madde de model yılı 1990 ve daha eski motorlu taşıtların tescil kayıtlarının silinerek hurdaya çıkarılmasında gerek il özel idaresine gerekse MKE bedelsiz olarak teslim eden gerçek ve tüzel kişilerin tescili silinmiş olan araçlar için üzerine 6183 sayılı Amme Alacakların Tahsili ve Usulü hakkındaki kanun uyarınca koyulan hacizlerin kaldırılacağı ifadeleri yer almıştır. Burada önemli bir husus da bu uygulamadan faydalanmak için diğer şartlar yerine getirilmekle birlikte haciz işleminin kalması için araç üzerinde üçüncü şahıslar tarafında mülkiyeti muhafaza, rehin veya haciz gibi şerhlerin bulunmaması gerekmektedir. Üzerinde bu gibi şerh bulunan araçlar için haciz kaldırma işlemi yapılamaz.Örnek: (X) şahıs işletmesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna olan prim borçlarına istinaden icra servisince yapılan malvarlığı araştırması neticesinde 1990 model bir aracının olduğu tespit edilmiştir ve araç üzerine kurum tarafından haciz işlemi bırakılmıştır. İşveren 5838 sayılı Kanun’un geçici 2. maddesinde yazan hurdaya ayırma işlemini yapması ve aracını il özel idaresine veya Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu bedelsiz teslim etmesi halinde kanunda yazan diğer şartları yerine getirmek ve aracın üzerinde üçüncü şahıslar tarafında mülkiyeti muhafaza, rehin veya haciz gibi şerhlerin bulunmaması şartıyla kuruma olan borçlarına karşılık bu uygulamadan faydalanabilecektir.

Zayi olan Araçlar, 5838 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında kanun 2. maddesinde (zayi olan) mevcut olmayan araçlar ile ilgili uygulama hakkında genişçe bilgi vermiştir. Zayi olan araçlar içinde borçlular ilgili tescil dairelerinden kanunda yazan diğer maddeleri de yerine getirdiği ve üzerinde üçüncü şahıslar tarafından mülkiyeti muhafaza, rehin veya haciz gibi şerhlerin bulunmadığı yazan yazıyı sosyal güvenlik kurumuna ibraz etmesi halinde araç üzerindeki hacizler gerek tescil dairelerince gerekse de kurum tarafından kaldırılır. 5838 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında kanun ve kurumun 13.12.2012 tarih 2012-26 sayılı Hurda araç bedeli adlı e-postasında dikkati çeken başka önemli nokta ise Tescil kuruluşlarının hurdaya ayırmak için gerekli şartları bulunan ve tescil kaydı silinen taşıtın trafik tescil kaydında, 6183 sayılı kanun uyarınca üzerine konulmuş hacizler varsa tescil kuruluşlarının haczi koyan idarelerden bildirim beklenmeksizin kaldırabileceği ve hacizlerin kaldırıldığının tahsil dairesine bildireceği belirtilmiştir. Hurda araç bedelleri Sonuç olarak, Gelişmiş ülkelerin göstergelerinden olan sosyal güvenlik uygulamalarının ülkemizde  sürdürülebilirliğin devamı için Sosyal Güvenlik Kurumu tahsil edilmeyen alacaklarına karşılık araç, gayrimenkul vb. değerli mallara haciz işlemi yapmaktadır.  Bu uygulamalardan faydalanmak isteyen işverenlerimizin hurdaya ayrılan ve zayi olan araçları için araçlar üzerinde üçüncü şahıslar tarafından mülkiyeti muhafaza, rehin veya haciz gibi şerhlerin bulunmaması gerektiğini unutmamalı ve işlerini kanunda tarif edilen usulde eksiksiz yapması gerektiği  kanaatindeyiz. www.ozdogrular.com

Mehmet DEMİRCİ*

E-Yaklaşım  Dergisi

*     Sosyal Güvenlik Denetmeni, Tuzla Sosyal Güvenlik Merkezi Müdür Yrd.

[1]  27.09.2008 tarih ve 27010 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.