Sosyal Güvenlik Yasa Tasarısı'na göre SSK emeklileri sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödeyerek çalışmaya devam edebilecek mi? İsmi mahfuz

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Tasarısı'yla reformdan sonra ilk kez işe girip 65 yaşında emekli olanların SGDP ile çalışması yasaklanıyor. Reformdan sonra sadece bir kesime SGDP ile çalışma hakkı tanınıyor. Şimdiki adıyla Bağ-Kur'dan (yeni adıyla 4/b'den) emekli olup vergi mükellefiyeti veya şirket ortaklığı devam edenlerin aylıkları kesilmeyecek. Ancak emekli aylıklarından yüzde 15 oranında kesinti yapılacak. Biliyorsunuz halen reform kanunu yürürlüğe girmedi, bu nedenle reformdan önce işe girmiş olanlar için daha değişik bir sistem öngörülüyor. Tasarının 'Sosyal güvenlik destek primine ilişkin geçiş hükümleri' başlıklı geçici 14. maddesine göre:

Emekli olduktan sonra çalışanlar:

Nereden (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı veya özel banka-borsa sandıklarından) emekli olursa olsun emekli olduktan sonra hizmet akdine dayalı işçi olarak çalışanlardan halen emekli aylıklarına dokunulmadığı gibi sadece işyerinden aldıkları ücretten yüzde 30 oranında SGDP kesilmektedir. Tasarı bunu değiştirmekte ve işyerinin tehlike sınıf ve derecesine göre yüzde 1 ile yüzde 6,5 ilavesiyle SGDP alınacaktır.

Emekli olup Bağ-Kur'lu gibi çalışanlar:

Nereden emekli olursa olsun Bağ-Kur'lu gibi çalışmaya başlayan yani vergi mükellefi veya şirket ortağı olanlardan halen Bağ-Kur'dan emekli iseler emekli aylıklarından yüzde 10 kesinti yapılmakta, diğer kurumlardan emekli olanlardan ise 12. basamağın yüzde 10'u (70 YTL) kadar SGDP primi alınmaktadır. Tasarı bunu da değiştirmekte ve emekli aylıklarından yüzde 15 oranında kesinti alınmasını getirmektedir. Oran reformun yürürlüğe girdiği yıl yüzde 12 olacak, sonraki her yıl ise yüzde 1 artarak yüzde 15'e ulaşacaktır.

Emeklilikten sonra kamuda çalışanlar:

Nereden emekli olursa olsun emekli olduktan sonra, ister işçi, ister sözleşmeli, ister memur olarak kamuda işe girenlerin ise 5335 sayılı kanun gereğince emekli aylıkları kesilmektedir. Bu uygulama reformdan sonra da aynen devam edecektir.

Anneniz reformla aylık alabilir

Yeni sosyal güvenlik kanunu, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren devlet memuru olanlar için mi geçerli olacak? Yoksa geriye dönük işleyecek mi? Öğretmen babam 8 yıl 6 ay fiili hizmet süresi varken 1985'te vefat etti. Anneme maaş bağlanmadı. Yeni kanuna göre maaş bağlanabilir mi? Alper Çekilmez

Halen geçerli olan 5434 sayılı TC Emekli Sandığı Kanunu hükümleri gereğince 10 yıldan az süre çalışıp vefat eden iştirakçilerin geride kalan dul ve yetimlerine aylık verilmez. Ancak çocuklarına 25 yaşını geçmemek şartıyla eğitim hayatları süresince yetim aylığı ödenir. Yürürlük tarihi 2007 yılı Ocak ayı olacağı ifade edilen ama halen yürürlüğe girmeyen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince bu süre önce 900 güne yani 2,5 yıla düşürülmüştü. Fakat bu kanun ile ilgili değişiklikleri içeren bir tasarı halen Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülmeyi beklemekte. Bu tasarı ile 900 günlük prim sayısı 1.800 güne çıkarılacak. İster 900 olsun ister 1800 gün olsun vefat eden babanızın 8,5 yıllık süresi her ikisi için de yeterli. Kanun tasarının, '5434 sayılı kanuna ilişkin geçiş hükümleri' başlıklı geçici 4. maddesinde de ifade edildiği gibi anneniz reform ne zaman yürürlüğe girerse o zaman dul aylığı alma hakkına kavuşacak.

Bulgaristan göçmeni vatandaşlara

09.02.2008 tarihinde bu köşeden 'Bulgaristan göçmeni sigortalılar Sosyal Güvenlik Reformu'na sevinecek' demiştik. O günden beri bu konuyla ilgili çok sayıda soru geliyor. Mesela, Ceylan Molla ve Urkuş Mutlu gibi memurlar "Borçlanma haberi beni çok mutlu etti, 1989'da Bulgaristan'dan göç ettim. Şu anda memur olarak çalışmaktayım, emekliliğime iki yıl kaldı, borçlanma yasasından yararlanabilir miyim?" şeklinde, SSK ve Bağ-Kur'lu olanlar da Sevinç Özlem gibi, "Annem burada 1999'da girişi olmak üzere 9 senelik sigortalı ve 1955 doğumlu. Eğer bu kanun yürürlüğe girerse annem nasıl emekli olabilir? Ve bu işlem için ne kadar para ödememiz gerekiyor?" gibi sorular sormakta. Merak edilen konunun kısaca özeti şöyle: Türk vatandaşlarının yurtdışında geçen çalışma sürelerini şu an günlüğü 3,5 dolardan borçlanarak hizmetlerine ekletme imkanları var. Ancak, Bulgaristan göçmeni kardeşlerimizin Bulgaristan'da geçen çalışma süreleri Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak geçmediği için borçlanılamıyordu. Şimdi Haziran 2008'de yürürlüğe gireceği ifade edilen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince Bulgaristan vatandaşıyken dahi olsa orada geçen çalışmalarından diledikleri kadarını borçlanma hakkı verilecek. Ama daha bu kanun Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilmedi. Kunun tasarısı kabul edilirse borçlanılacak her ay için asgari ücretin yüzde 32'si kadar (bugünkü 608 YTL'lik asgari ücrete göre 194,56 Yeni Türk Lisarı) ödeme yapılması gerekiyor. Borçlanılıp, ödenilen süre bu kişilerin hem hizmetlerine eklenecek hem de borçlandıkları süre kadar Türkiye'deki sigorta başlangıçları geriye götürülecek. Borçlanma hakkı SSK, Bağ-Kur veya memur ayrımı yapılmadan herkese tanınacak.

Not: 23 Şubat Cumartesi saat 21.10-23.00 saatleri arasında Samanyolu Haber'de yayınlanan, "Ali Tezel ile İşimiz Var" programında değişen uygulamalarıyla istirahatli SSK'lıların alacakları geçici işgöremezlik ödenekleri konusu ele alınacak.

Emekli Sandığı da kanunlara uymak zorunda

Emekli Sandığı'ndan emekli oldum. Halen Almanya'da evlilik nedeniyle ikamet etmekteyim. Ancak sağlık karnem burada geçerli değil. Hakkımdan sadece olağanüstü durumlarda yararlanabileceğim söyleniyor. Eşimin üzerinden de sağlık hizmeti alamıyorum. Özel sağlık sigortası yaptırmam isteniyor. Bu konuda yapabileceğim başka bir şey var mı? Şems Güneş

Türkiye ile Almanya arasında eskilere dayanan bir sosyal güvenlik sözleşmesi var. Bu sözleşme bütün kamu kurum ve kuruluşlarını bağlar. Nasıl SSK'yı bağlıyorsa Emekli Sandığı'nı da bağlar. İkili anlaşmaya göre bütün vatandaşlar bu sözleşmeye tâbidir. Eski adıyla SSK'ya bağlı işçiler veya SSK emeklileri yurtdışına giderken bir çeşit vizite kağıdı hükmünde olan T/A-11 formunu Sigorta Müdürlüklerinden alırlar ve bu formla Almanya'da muayene ve tedavi olurlardı. Uygulama halen de geçerli. Şimdi yapmanız gereken SGK Başkanlığı Balgat-Ankara adresine dilekçe ile başvurup 5434 sayılı kanuna göre emekli olduğunuzu ve Almanya'ya gideceğinizi orada hastalanmanız halinde kullanabilmeniz için A/T-11 formu vermelerini talep edin. Vermezlerse yetkililer hakkında Ankara Cumhuriyet Savcılığı'nda suç duyurusunda bulunabileceğiniz gibi Almanya'da fatura karşılığı yaptırdığınız tedavi giderlerinizi de SGK'dan tahsili cihetine gidebilirsiniz.

http://www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=655524