Son bir aydır kamuoyunda gündemi tutan ve muhtevası merak konusu olan ihtilaflı kamu alacaklarının tahsili amacıyla mükelleflere bir kez daha uzlaşma imkânı tanıyan kanun tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.

Ancak düzenlemede kapsam bir hayli dar tutuldu. Ödeme güçlüğü çeken ve gecikme faizi sebebiyle vergi aslını aşacak derecede yüksek tutarda faize muhatap kalarak kısır bir döngüye düşen mükellefler bu düzenlemede göz ardı edildi. Sayın Maliye Bakanımız Kemal Unakıtan, düzenlemeyle vatandaşların sorunlarını çözecek pratik çözümler getirdiklerini ifade etti. Ancak ben, bu mini kanunla, çok ciddi bir netice alınacağını düşünmüyorum. Çünkü, sadece ihtilaflı davaları kapsıyor. Zaten bu durumdaki mükellefler daha önce kendilerine iki kere tanınan uzlaşma imkanını tepmiş ve haklı olduğunu düşündükleri tarhiyatı mahkemeye taşımımış durumdalar.

Ancak mahkemelerin uzun sürede tamamlanmaması sebebiyle bıkkınlığa uğrayan veya mahkemeyi kaybetme ihtimali beliren mükelleflerin tabii ki bu kanundan faydalanma ihtimali var. Maliye çevrelerinde bu kanunun esasen 3. maddede düzenlenen bankalarla ilgili ihtilaf sebebiyle çıkarıldığı, düzenleme yapılmışken de diğer ihtilaf konusu davalara da yer verildiği konuşuluyor. Düzenleme, birkaç maddeden oluşuyor; ama karmaşık bir yapıya sahip. Bu yüzden akla gelen sorulara cevaplar arayarak düzenlemeyi anlamaya çalışalım.

Kanundan kimler faydalanabiliyor?

Söz konusu uzlaşma ve 18 eşit taksitte ödeme imkânından, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki döneme ait olup Vergi Usul Kanunu (VUK) hükümlerine göre ikmâlen, re'sen ve idarece tarh edilen; gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV, ÖTV, Damga Vergisi, Gider Vergileri gibi beyana dayanan vergiler ile resim, fon payı ve harçlarla ilgili ihtilaflı olunan ve henüz kanuni yolları tüketilmemiş bulunan vergi, harç ve cezalar ile vergi zıyaı cezaları faydalanabiliyor.

Kendi beyanları sebebiyle Maliye'ye borçlu bulunanlar ile yukarıdaki tarhiyata maruz kalmış, fakat dava açma süreleri sona ermiş mükellefler düzenlemeden yararlanamıyor. Ayrıca naylon fatura düzenleme, kullanma, defter belge ibraz etmeme gibi sebeplerle vergi zıyaı cezası 3 kat olarak uygulanan tarhiyata ilişkin vergi ve cezalar ile bunlara bağlı usulsüzlük cezaları ve il özel idare ile belediyelere ait vergi resim ve harçlar uzlaşma kapsamı dışında tutuluyor.

Faydalanmak isteyenler ne yapacak?

Yukarıdaki şartları taşıyıp da kanunun getirdiği avantajdan faydalanmak isteyenler, kanunun yayınlandığı ayı takip eden ayın sonuna kadar idareye uzlaşmak istediklerini bildirir bir dilekçe ile müracaat edecek. Kanun bu hafta resmi gazetede yayımlanırsa mart ayı sonuna kadar müracaat edilmesi gerekiyor. Maliye Bakanı'nın bu süreyi bir ay uzatma hakkı var. Mükelleflerin bu madde hükmünden faydalanabilmeleri için tarh edilen vergi, resim, harçlar ve fon payları ile kesilen cezalara karşı dava açmamaları, açılmış davalardan uzlaşma tutanağını imzaladıkları tarihte vazgeçmeleri gerekiyor. Uzlaşma tutanağını imzalayan mükellefler davadan vazgeçme dilekçelerini uzlaşma komisyonuna verecek ve bu dilekçelerin komisyona verildiği tarih, ilgili yargı merciine verildiği tarih sayılarak dilekçeler ilgili yargı merciine gönderilecek.

Uzlaşmadan yararlanmak isteyenlere hangi oranda indirim yapılacak?

Kanuna göre uzlaşma, VUK hükümlerine göre yapılacak. Dolayısıyla belirlenen bir indirim oranı yok. Muhtemelen dosyaların durumuna göre hareket edilecek. Maliye'nin kaybetme ihtimalinin yüksek olduğu dosyalarda yüksek, kazanılması muhtemel dosyalara da düşük oranda bir indirim teklif edilecek.

Ödemeler nasıl yapılacak?

Uzlaşmaya varılan vergi ve cezalar ile uzlaşma tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizleri, tutanağın imzalandığı ayı takip eden aydan itibaren 18 eşit taksitte ödenecek. İlk taksit ödeme süresinden itibaren her ay ve kesri için binde iki oranında faiz hesaplanacak. Uzlaşma sağlanıp taksitlere bağlanan alacaklara ait taksitler zamanında yatırılmazsa son taksit tarihine kadar yüzde 5 oranında gecikme zammı ile cezalandırılacak. Geç tahsil edilen bu alacaklar için ayrıca tahsil tarihine kadar 6183 sayılı kanun hükümlerine göre de gecikme zammı alınacak ve ödeme emrine gerek duyulmadan cebren takip ve tahsilata gidilebilecek.

Uzlaşmada gecikme faizine çok dikkat edilmesi gerekiyor. Gecikme faizi, zamanında ödenmesi gereken verginin geç ödenmesi sebebiyle hesaplanan bir ceza olup bu tutar uzlaşma tutanağında yer almayacak. Vergi dairesinde ödeme yapılacağı an hesaplanan bu faizde oran şu an için aylık yüzde 2,5'tur. Geçtiğimiz yıllarda ise çok daha yüksek olan bu oran sebebiyle özellikle eski yıllara ait incelemelerde gecikme faizi verginin 2-3 katını bulabiliyor. Bu yüzden uzlaşmaya giderken çıkması muhtemel gecikme faizinin de nazarı dikkate alınması lazım.

Şu an incelenen mükellefler bu kanundan faydalanabilir mi?

Esasen incelemeye tabi tutulan mükellefler zaten var olan uzlaşma müessesesinden faydalanabiliyor. Burada 3 kat vergi zıyaı cezalı olan konuların hariç tutulduğunu vurgulayalım. Ancak bu kanunun 18 aylık taksit imkânı normal uzlaşmalarda bulunmuyor. Bu yüzden Maliye ile uzlaşmayı düşünen mükellefler düzenlemeden faydalanmak isteyebilir.

Şu an incelenen mükelleflerin kanun hükümlerinden faydalanabilmeleri için hemen bir tarhiyat öncesi uzlaşma talep etmeleri ve bu uzlaşmanın gününün tespit edilmesini istemeleri gerekiyor. Çünkü tarhiyat öncesi uzlaşmalarda kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla uzlaşma günü belli değilse kanunun ilgili hükmünden faydalanılamıyor. Diğer tür uzlaşmalarda ise uzlaşma gününün tespit edilmesi şart değil. Mükelleflerin kendilerine tayin edilen uzlaşma gününde bu kanun hükmünden faydalanmak istediklerini yazılı olarak bildirmeleri gerekiyor. Kanun henüz yayınlanmadan uzlaşmaya girecek mükellefler ise bu kanun hükümlerinden faydalanmak istiyorlarsa uzlaşma tutanağını imzalamasın. Nihai teklif süresi sona ermeden kanun yürürlüğe girerse, dava açma süresinde yazılı talepte bulunmak, dava açmamak ve nihai teklifte yazılı rakamı kabul etmek şartıyla son düzenlemeden faydalanılabilir.

Davasından vazgeçilen ecrimisil alacakları yeniden tespit edilecek

Ecrimisil ile ilgili düzenlemeler neyi ihtiva ediyor?

Hazine'nin mülkiyetinde olan veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerin, 1 Temmuz 2007 tarihinden önce ilgilisine tebliğ edildiği halde ödenmemiş olan ecrimisil alacakları, kanun hükümleri çerçevesinde ilgilisinin yazılı başvurusu üzerine, takdiri yapan komisyonlarca yeniden tespit edilecek. Tespit edilen bedelin kabulü, varsa ecrimisil veya takip işlemlerine karşı açılmış davalardan vazgeçilmesi şartıyla alacak yeniden yapılandırılacak ve yukarıdaki şartlarla 18 eşit taksitle ödenebilecek. Ayrıca kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla tebliğ edilmiş olan ecrimisil ihbarnameleri gereği yapılan ödemelerde kalan tutarların 18 taksit şeklinde ödenmesi mümkün.

http://www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=656390