Herhangi bir Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan emekli olduktan sonra toplu taşıma aracı sahibinin yanında, hizmet akdine tabi olarak (işçi olarak) on günden fazla çalışan şoförler sosyal güvenlik destek prime tabidir. Sosyal güvenlik destek primi, bu kişilerin Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan bağlanan aylıklarından kesilmemekte, araç sahibi tarafından bunlara ödenen ücretler üzerinden %30 + kısa vadeli sigorta kolları primi hesaplanarak, e- Bildirge sistemi üzerinden gönderilecek 2 no.lu aylık prim ve hizmet bildirgesi ile bildirilmekte olup prim ödeme yükümlüsü toplu taşıma aracı sahibi olan işverenlerdir. Ancak, herhangi bir Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan emekli olduktan sonra toplu taşıma aracı sahibinin yanında, hizmet akdine tabi olarak (işçi olarak) on günden az çalışan şoförler için uygulamada tereddütler yaşanmaktadır. Çünkü, toplu taşıma araçlarında on günden az çalışan şoförlerin bildirim ve prim ödeme yükümlüsü işverenleri değil ise ve bu kapsamda çalışan emekli şoförler için prim ödemeleri nasıl yapılacaktır? 

Gerek uygulamadan kaldırılan 2011/36 sayılı SGK Genelgesi gerekse 22.02.2013 tarih ve 2011/13 sayılı SGK Birleştirilmiş Tescil Genelgesi’nde, kendi sigortalılıklarından dolayı gelir ve aylık almakta olanların Ek 6. madde kapsamında sigortalı olamayacakları belirtilmiştir. Ancak, 2011/13 sayılı SGK Genelgesi ile mülga edilen 2011/36 sayılı SGK Genelgesi’nde, aynen, “Aylık alan sigortalılar ek 6. madde kapsamında sigortalı olamayacaklarından, bunlar hakkında Kanun’un sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümleri de uygulanmayacaktır.” hükmü mevcut iken 2011/13 sayılı SGK Genelgesi’nde;“Kendi sigortalılıklarından dolayı aylık alan sigortalılar ek 6. madde kapsamında sigortalı olamayacaklardır. Ancak, emekli olan şoförün toplu taşıma aracı sahibi yanında 10 günden az ya da fazla çalışması olup olmadığına bakılmaksızın veya başka bir işyerinde sigortalı olması halinde sosyal güvenlik destek primi kesilecektir.” hükmü getirilmiştir. Bu bağlamda, 2011/13 Genelge’nin söz konusu hükmünden, on günden az ya da fazla çalışması olup olmadığına bakılmaksızın, taksi vb. toplu taşıma araçlarında çalıştırılan emekli şoförler için işverenleri olan toplu taşıma aracı sahipleri tarafından sosyal güvenlik destek primi ödenmesi gerektiği açık bir şekilde anlaşılmaktadır.

Gerçekten de, 5510 sayılı Kanun’un ek 6. maddesinin yedinci fıkrası hükmü “….Bu Kanun kapsamında tam süreli çalışma ile uzun vadeli sigorta kollarına tabi olan sigortalılar ile 506 sayılı Kanun’un geçici 20. maddesi kapsamındaki sigortalılar ve kendi sigortalılıklarından dolayı gelir veya aylık almakta olanlar, birinci fıkrada belirtilen çalışma durumları nedeniyle ayrıca sigortalı olmazlar…” şeklindedir. Burada ifade edilmek istenen, kendi sigortalılıklarından dolayı gelir veya aylık almakta olmakla birlikte toplu taşıma araçlarında çalışan kişilerin hiçbir sigortalılık türünde veya statüsünde sigortalı olamayacakları değildir. 2011/13 sayılı Genelge hükmünde de olduğu gibi bu kişiler Kanun’un ek 6. maddesi kapsamında sigortalı olamayacaklardır. Ancak toplu taşıma aracı sahibinin yanında hizmet akdine tabi olarak on günden az da çalışan emekli bir şoför de sosyal güvenlik destek primine tabi sigortalı olmak zorundadır. Esasen, 2011/13 sayılı Genelge’nin yeni hükmü, kazanılan ücret üzerinden sosyal güvenlik destek primi ödemesi yapılan ve bu bağlamda on günden az veya fazla çalışmanın önem taşımadığı bir yapıda, yaşanan bu anlamsız ayrımı gidermiştir. Ve hatta Genelge, farklı yorumlara ve uygulamalara neden olan eski Genel hükmünü düzelterek, gerek toplu taşıma sahibi işverenleri ile ilgili Odalar ve Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlükleri nezdine konuyu da netleştirmiştir.  www.ozdogrular.com

Sonuç olarak, 22.02.2013 tarih ve 2011/13 sayılı SGK Birleştirilmiş Tescil Genelgesi, on günden az ya da fazla çalışmaları olup olmadığına bakılmaksızın taksi vb. toplu taşıma araçlarında çalışan emekli şoförler için işverenleri olan toplu taşıma aracı sahipleri tarafından sosyal güvenlik destek primi ödemesi uygulamasını netleştirmiştir. Bununla birlikte, yeni Genelge hükmü ile tartışmaya açılması gereken yeni bir husus ise mülga 2011/36 sayılı Genelge hükmü gereğince sosyal güvenlik destek primi ödemesi yapılmayan toplu taşıma araçlarında on günden az çalışan emekliler için nasıl bir uygulamanın yapılacağıdır.

Ekrem GÜLCEMAL*

Yaklaşım / Nisan 2013 / Sayı: 244

*İzmir Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü, İl Müdür Yardımcısı V., Sosyal Güvenlik Uzmanı

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.