I- GENEL BİLGİ

Avrupa Birliği katılım sürecinde Avrupa Birliği Türkiye’de birçok projeye destek vermekte ve birçok çalışma ve girişimi AB finansman kaynakları ile ortak finansman yöntemi veya karşılıksız hibe şeklinde desteklemektedir. Söz konusu hibeler, gerek IPA öncesinde 5303 sayılı Kanun ile uygun bulunan Türkiye-AB arasındaki Çerçeve Anlaşma gerekse 5824 sayılı Kanun ile uygun bulunan IPA (Katılım Öncesi Araçları) Çerçeve Anlaşması kapsamında özellikle dolaylı vergilerden istisna tutulmuşlardı. Ayrıca bu istisnalar ise Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan tebliğler ile yönlendirilmiş ve halen de uygulama devam ettirilmektedir.

Bununla birlikte AB hibelerinin harcanması aşamasındaki vergiler istisna edilirken, hibe elde eden özellikle gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri açısından sorun yaşanmakta ve ticari kazancın belirlenmesindeki Gelir Vergisi Kanunu’nun 37 ve takip eden maddelerinde açıklanan hükümler gereğince karşılıksız elde edilen AB Hibeleri üzerinden mükellefler gelir ve kurumlar vergisi ödemek zorunda kalmaktaydılar.

Her ne kadar hibenin elde edildiği dönemde harcanması durumunda gelir gider dengesinin oluşması nedeniyle bir gelir oluşmamakta ise de özellikle harcaması uzun süre alan hibelerin üzerinden geçici vergi dönemleri itibariyle geçici vergi ve yılı aşan durumlarda da gelir ve kurumlar vergisi tarhiyatları ile karşılaşılabilmekteydi.

Bu da zaten finansman ihtiyacı ve belirli projeleri yürütmekte zorlanan işletmeleri bu güne kadar zor durumda bırakmakta ve AB kaynaklarından temin edilen hibe tutarı üzerinden vergi ödenmesine yol açmakta ve sonuçta AB hibesinin etkilerini sınırlandırmaktaydı. Yine AB Komisyonu, IPA Çerçeve Anlaşmasında yer aldığı üzere “Sektörel Anlaşma ya da bir Finansman Anlaşması'nda başka bir şekilde belirtilmedikçe vergiler, gümrük ve  ithalat vergi ve yükleri ve/veya eş etkiye sahip vergiler, Katılım Öncesi Yardım Aracı kapsamında finanse edilmeyecektir.” hükmüne göre söz konusu bu vergilerin ödenmemesi gerektiğini iddia etmekte ancak bu güne kadar söz konusu husus çözüme kavuşturulmadan yürütülmekteydi.

II- GELİR VERGİSİ KANUNU’NDA 6456 SAYILI KANUN İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİK

A) GVK Geçici 84. Madde ile AB Hibeleri Gelir ve Kurumlar Vergisinden İstisna Tutulmuştur

AB hibelerinin elde edilmesi ve işletmeye gelir yazılması nedeniyle yukarıdaki bölümde anlatılan vergilendirmeyi ortadan kaldırmak için 18.04.2013 tarih ve 28622 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6456 sayılı Kanun’un 15'inci maddesi ile yapılan değişiklik Gelir Vergisi Kanunu’na Geçici 84'üncü madde eklenmiştir.

Buna göre; Avrupa Birliği organlarıyla akdedilen ve usulüne göre yürürlüğe konulan anlaşmalar çerçevesinde proje karşılığı sağlanan hibeler, özel bir fon hesabında tutulacak ve bu hibeler gelir olarak dikkate alınmayacaktır.

Bununla birlikte söz konusu hibelerle gerçekleştirilecek projelere ilişkin olarak bu fondan yapılan harcamalar, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider ve maliyet olarak dikkate alınmayacak ve böylece AB hibeleri tamamen işletmelerin ticari işlemleri dışında tutulmuş ve yönetilmiş olacaktır.
 
Ancak, proje sonunda herhangi bir şekilde harcanmayan ve iade edilmeyen AB Hibesi bulunması halinde tutar gelir kaydedilecektir.

B) AB Hibeleri ile Finanse Edilen Belirli Harcamalar Üzerinden Gelir ve Kurumlar Vergisi Stopajı Yapılmayacaktır.

GVK Geçici 84 üncü madde ile getirilen bir başka değişiklik de ilgili maddenin AB hibeleriyle finanse edilen;

• yıllara sâri inşaat ve onarım işlerine ilişkin ödemeler üzerinden
• yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden,

AB hibelerinin kaydedildiği fon hesabından yapılan harcama tutarları ile sınırlı olmak üzere stopaj yapılmayacaktır.

Buna göre; Gelir Vergisi Kanunu’nun 94'üncü maddenin birinci fıkrasının (2) ve (3) numaralı bentleri ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 15'inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ve 30'uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri uyarınca yıllara sari inşaat ve onarım işlerine ilişkin ödemeler ve serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemeler üzerinden yukarıdaki belirtilen şartla vergi kesintisi yapılmayacaktır.

Değerlendirme ve Sonuç

Gelir Vergisi Kanunu’na 6456 Sayılı Kanun ’un 15'inci maddesiyle eklenen Geçici 84'üncü madde uyarınca bu güne kadar önemli bir sorun çözümlenmiş ve artık AB destekli hibeler gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilmek suretiyle hibelerden elde edilen desteğin olumsuz etkilenmesi önlenmiştir. Bununla birlikte yine söz konusu hibelerin harcaması aşamasında özellikle yıllara sari inşaat işlemlerinde alınan % 3 stopaj ile serbest meslek faaliyetlerini icra edenlere yapılan ödemeler üzerinden alınan % 20 stopaj kaldırılmak suretiyle hemen hemen AB hibelerinin elde edilmesi ve harcanması aşamasındaki bütün vergiler istisna kapsamına alınmıştır. KPMG

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.