Kısa vadeli sigorta kolları prim oranları 5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesi ile birlikte  % 1 ila %  6,5 arasında değişmekteydi, işverenler hizmet akdi ile çalıştırdığı sigortalılar için, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlarda (Bağ-Kur sigortalıları) kendileri için işyerlerinin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre % 1 ila %1,5 arasında değişen miktarlarda kısa vadeli sigorta kolları primi ödemektedirler. 19 Ocak 2013 tarihli ve 28533 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6385 sayılı Kanun’un 9. maddesiyle değişik 5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi gereği, 01.09.2013 tarihi itibarıyla tüm işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılar için, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanların ise kendileri için ödeyecekleri kısa vadeli sigorta kolları prim oranı % 2 olarak sabitlenmiştir. Bakanlar Kuruluna bu oranı % 1,5’e indirme ve % 2,5’e çıkarma yetkisi verilmiştir.Söz konusu değişiklikle tehlike oranı en düşük işlerde çalışan bağımsız çalışanlar (Bağ-Kur sigortalıları) ile bu işlerde sigortalı çalıştıran işverenlerin ödeyeceği prim oranı % 1 artırılmıştır. Başka bir anlatımla tehlikesiz işlerin işçilik maliyeti % 1 yükselmiştir. Ancak değişiklik özellikle havayolu şirketlerinin faaliyetleri, madencilik sektörü gibi iş kazası ve meslek hastalığı bakımından daha riskli olan alanlarda faaliyet gösteren işyeri sigortalılarının primlerini  % 4,5 oranına kadar düşürmüştür. Örnekleyecek olursak 6385 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle,  asgari ücretle büroda çalıştırılan bir sigortalı için 2013 yılı Mart ayı için ödenen kısa vadeli sigorta kolları primi 9,78 TL’den 19,57 TL ye yükselirken, tehlike derecesi en yüksek bir işyerinde asgari ücretle hizmet akdiyle çalışan bir sigortalı için ödenmekte olan 63,60 TL tutarındaki kısa vadeli sigorta kolları primi 19,57 TL’ye düşecektir. Yine bir maden ocağında 2013 yılı Mart ayı için sigorta primine esas kazancın tavanı olan 6.360,90 TL ücretle hizmet akdiyle çalışan bir sigortalı için bu ay itibarıyla ödenecek 413,45 TL tutarındaki iş kazası ve meslek hastalığı, analık ve hastalık sigortası primi değişiklik sonrası 127,21 TL’ye düşecektir. Söz konusu tutarları çalışan sayıları ile çarptığımızda değişikliğin önemli sonuçlarının olduğu, özellikle tehlikeli sektörlerde işçi çalıştıran işverenler için önemli miktarda prim indiriminin söz konusu olduğu değerlendirilmektedir. 5510 sayılı Kanun’da yapılan ve 01.09.2013 tarihinde yürürlüğe girecek değişiklikle en tehlikeli ve en tehlikesiz işlerde asgari ve tavan ücretle çalıştırılan sigortalılar için ödenmesi gereken prim miktarındaki farklılıklar daha kolay anlaşılabilmesi için tablo haline getirilmiştir. www.ozdogrular.com

Sonuç olarak; 5510 sayılı Kanun’da yer alan mevcut düzenlemeler gereği sigortalılardan alınan kısa vadeli sigorta kolları % 1 ila % 6,5 arasında değişen oranlarda işyerinin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre Sosyal Güvenlik Kurumu’nca (Bakanlar kurulu tarafından yürürlüğe konulan tarife esas alınmak suretiyle) belirlenmektedir. Mevcut düzenlemelere göre işyerlerinin tehlike sınıfının belirlenmesi Sosyal Güvenlik Kurumu açısından büyük bir iş yüküne neden olmaktadır. Kurum’ca işyerlerinin iş kolu kodunun belirlenmesine yönelik olarak yapılan işlemler sık sık itiraza konu olmaktadır.  Ödenecek sigorta primlerini direkt olarak etkilediğinden iş kolu kodu ile ilgili olarak ileri sürülen itirazların kurumca reddedilmesi halinde konu çoğu zaman yargıya taşınmaktadır. Bu yönüyle işyerinin tehlikesine göre prim alınması uygulaması yargı organları açısından da büyük bir iş yükü haline gelmiştir. Sigortalılar için % 5,5 a kadar değişen oranlarda farklı prim alınmasını sağlayan uygulama sırasında yaşanan güçlükler, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun söz konusu prim farkından doğan prim gelirlerinden vazgeçmesine neden olmuştur. Bu sebeple 5510 sayılı Kanun’da 6385 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle sigortalılar için ödenecek kısa vadeli sigorta kolları primi (iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortası) oranı 01.09.2013 tarihinde % 2 olarak sabitlenecektir. Kısaca değinilen olumsuzlukları göz önüne alındığında prim sabitlemesinin bir hayli faydalı sonuçlarının olacağı açıktır. Ancak düzenlemenin bir kısım işverenin prim yükünde önemli oranda azalmaya yol açarken, bir kısım işveren açısından prim yükünü artırması adalet açısından tartışma potansiyeli taşımaktadır. Bu sebeple düzenlemenin prim yükünü yükselttiği işverenlere ve sigortalılara en azından belli bir dönem devlet desteği yapılması ya da bu nitelikteki sigortalı ve işverenler için düzenlemenin yürürlük tarihinin ileri çekilmesi gibi uygulamalarla eşitlik konusunda yaşanması muhtemel tartışmaların önüne geçilmesi mümkün olabilirdi. Harun Ordu/Yaklaşım Dergisi

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.