5510 sayılı Kanun’un geçici 14. maddesi hükmü gereğince 2008 yılı Ekim ayı başından önce kamu görevlisi olarak göreve başlayanlar, emekli aylığı bağlananların sosyal güvenlik destek primine tabi olmaları bakımından yürürlükten kaldırılan mülga 5434 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edilir. Bununla birlikte 21.04.2005 tarihinde kabul edilen 5335 sayılı Kanun’un 30. maddesinde yapılan düzenlemeyle herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanların, genel bütçeye dahil dairelerin, katma bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, kefalet sandıklarının, sosyal güvenlik kurumlarının ve bütçeden yardım alan kuruluşların kadrolarına açıktan atanamayacakları kuralı getirilmiştir. Ancak bu kurala, Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Bakanlar Kurulu Kararı veya müşterek kararnameyle atanan veya görevlendirilenler, TBMM’ce yapılan seçimler sonucunda görev verilenler ile yükseköğretim kurumlarının öğretim üyeliklerine yapılacak atamalar için istisna getirilmiştir. Yine 5335 sayılı Kanun’un 30. maddesinin ikinci fıkrasına göre; herhangi bir Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanların bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin % 50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamayacakları ve görev yapamayacakları ifade edilmiştir. www.ozdogrular.com

6385 SAYILI KANUN İLE GETİRİLEN DEĞİŞİKLİK

5335 sayılı Kanun’un 30. maddesinde sayılan istisnalar hariç herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emekli olduktan sonra emekli aylığı kesilmeksizin yani sosyal güvenlik destek primi ödeyerek kamuda istihdama izin verilmemiştir. 5510 sayılı Kanun’da yapılan düzenleme gereğince emekli aylığı bağlandıktan sonra kamuda çalışması nedeniyle emekli aylıkları kesilenlerin, görevden ayrılarak yeniden yazılı talepte bulunmaları halinde aylıkları bağlanmaktaydı. Görevle ilişiği kesildiği halde yazılı talepte bulunmadığından aylık bağlanamayanlar bu şekil şartını yerine getirmedikleri için aradan uzun zaman geçmesine rağmen gelir desteğinden mahrum kalabilmekteydiler. 10.01.2013 tarihinde kabul edilen 6385 sayılı Kanun’un 2. maddesiyle 21.04.2005 tarihli 5335 sayılı Kanun’un 30. maddesine eklenen fıkra ile “emeklilik veya yaşlılık aylığı kesilenlerin sigortalılıklarının sona erdiği tarih yazılı istek tarihi kabul edilerek ilgili sosyal güvenlik kanunlarına göre aylıkları yeniden bağlanır.” hükmü getirilmiştir. 5335 sayılı Kanun’un 30. maddesinde yapılan bu düzenleme 19 Ocak 2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Söz konusu maddede yapılan özel düzenleme gereğince emekli olduktan sonra kamuda çalışması nedeniyle emekli aylığı kesilenlerin emekli aylıkları, aylığın kesilmesini gerektiren işten ayrılmaları ile kendiliğinden tekrar bağlanacaktır. Yani sigortalılığın sona erdiği tarih, yazılı istek tarihi olarak kabul edilecek ve emekli aylığı sigortalılığın sona erdiği tarihi takip eden aybaşından itibaren tekrar bağlanacaktır. Yapılan bu değişiklik ile emekli aylığının kesilmesini gerektiren durum ortadan kalktığı halde tekrar emekli aylığının bağlanabilmesi için gerekli olan tahsis talebi yani yazılı istek şartı yerine gelmediği için uzun bir süre kendilerine tekrar emekli maaşı ödenemeyen sigortalıların mağduriyetleri ortadan kaldırılmış olacaktır. 5335 sayılı Kanun’un 30. maddesinin beşinci fıkrası hükmünün yürürlüğe girdiği tarihten önce kamuda çalışması nedeniyle emekli aylığı kesilenler ile ilgili olarak da 5510 sayılı Kanun’un geçici 47. maddesinde düzenlemeye gidilmiştir. 10.01.2013 tarihli 6385 sayılı Kanun’un 14. maddesiyle 5510 sayılı Kanun’a eklenen geçici 47. maddeyle “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce, 5335 sayılı Kanun’un 30. maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları uyarınca emeklilik veya yaşlılık aylıklarının kesilmesini gerektiren bir işte çalışmış olanların, bu aylıklarının hangi tarihte tekrar bağlanacağının tespitinde 5335 sayılı Kanun’un 30. maddesinin beşinci fıkrası dikkate alınır. Sosyal güvenlik kanunlarına göre emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken 5335 sayılı Kanun’un 30. maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerlerinde çalışmaları nedeniyle aylıkları kesilmesi gerekenlere, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ödeme dönemine kadar yersiz olarak ödendiği tespit edilen aylıklara ilişkin asli ve ferî borçlar, ilgililerin bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden aybaşından itibaren dört ay içinde başvuruda bulunmaları halinde 6111 sayılı Kanun’un ilgili maddelerine göre yapılandırılır.” hükmü öngörülmüştür. 5510 sayılı Kanun’a konulan geçici madde ile 19 Ocak 2013 tarihinden önce de kamuda çalışması nedeniyle emekli aylığı kesilenler de emekli aylığının kesilmesini gerektiren durumun ortadan kalkmasıyla yazılı istek koşulunun yerine getirilmesi aranmaksızın yeniden emekli aylığından yararlanabileceklerdir. Yani emekli aylığının kesilmesini gerektiren sigortalı bir işte çalışma durumunun sona ermesiyle sigortalının sona erdiği tarih yazılı istek tarihi olarak kabul edilecek ve emekli aylığı sigortalının bu konudaki talebine bakılmaksızın kendiliğinden tekrar bağlanacaktır. Bununla birlikte kamuda istihdam edilmesi nedeniyle emekli aylığı kesilmesi gerekenlere, 19 Ocak 2013 tarihini takip eden ödeme dönemine kadar yersiz olarak yapılan olan aylıklara ilişkin asli ve feri borçlar da 1 Şubat 2013 tarihinden itibaren dört ay içinde Kuruma başvuruda bulunmaları halinde 6111 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılandırılacaktır. www.ozdogrular.com

Sonuç olarak, Sosyal güvenlik sistemimizde aktif sigortalılık süresi boyunca sisteme tabi olanlar, belli bir yaşı ikmal etmesiyle emeklilik statüsüne geçmektedir. Emekli olan sigortalıya, sigortalılık süresi boyunca ödediği primler dikkate alınarak belli bir miktarda emekli maaşı bağlanır. Emeklilikten sonra tekrar çalışmak isteyenler için ise sosyal güvenlik destek primi uygulaması getirilmiştir. Bu uygulama; emeklilik ve yaşlılık aylığı almakta olan sigortalının, sosyal güvenlik kanunlarına tabi bir işte sigortalı olarak çalışmaya başlaması halinde, emeklilik ve yaşlılık aylığının ödenmesine devam edilerek çalışırken karşılaşacağı mesleki ve sosyal riskler için kanun gereği belli oranlarda alınan bir primi ifade eder. Ancak emekli olduktan sonra kamuda çalışanlar için emekli aylığı kesilmeksizin yani sosyal güvenlik destek primi ödeyerek tekrar çalışılmasına müsaade edilmemiştir. Emekli olduktan sonra kamuda çalışması nedeniyle 5335 sayılı Kanun’un 30. maddesi gereğince emekli aylığı kesilmesi gerekenlerin bu durumları Kurum tarafından resen dikkate alınamadığından yani aylıkların kesilmesine ilişkin bildirim yükümlülüğü kamu kurum ve kuruluşlarına ait olduğundan, bildirimin zamanında yapılmaması nedeniyle yersiz aylık ödemeleri yapılabilmektedir. Aylığın kesilmesini gerektiren çalışma durumu sona erdiği halde bu tespitler zamanında yapılamadığından aylıkların kesilmesine yönelik geçmişe dönük işlemler yapılması ise hem yersiz olarak ödenen aylıkların geri tahsili hem de emekli aylıklarının tekrar başlayabilmesi için yazılı istek şartı aradan uzun bir zaman geçmesi nedeniyle aylığın geç başlaması gibi mağduriyetlere yol açmaktaydı. İşte 6385 sayılı Kanun ile yapılan bu değişiklikle uygulamada ortaya çıkan mağduriyetlerin giderilmesi yönünde önemli bir düzenleme hayata geçirilmiştir. Süleyman Tunçay/Yaklaşım Dergisi

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.