Dükkan ve mağazalarda ve diğer işyerlerinde uzun süredir kiracı olanlar, ciddi bir sorunla karşı karşıyalar. Sadece onlar değil, oturdukları evde eski kiracı olanlar içinde bu durum geçerli,Çok kişi farkında değil, mal sahipleri “hiç bir gerekçe göstermeden” eski kiracılarını işyerlerinden veya evlerinden çıkartabilecekler! 10 yılı aşkın süredir, bir işyerinde veya evde kiracı olanları, mal sahipleri gerekçesiz olarak işyeri veya evden çıkartabilecek. 10 yılı doldurmayan ama 5 yılı aşan kiracılar da diğerlerinden “üç yıl sonra” çıkartılabilecek.10 yılı dolduran kiracılar, herhangi bir gerekçe dahi gösterilmeden, 10 yılı izleyen yeni kira yılının bitiminden “üç ay önce” bildirimde bulunulmak suretiyle, işyeri ve evden çıkartılabilecekler. Ancak, 10 yılını doldurmuş kira sözleşmeleri için fesih hakkı 1 Temmuz 2014 tarihinden sonra olacak.10 yılını doldurmamış ancak 5 yılı geçmiş kira sözleşmelerinde ise, fesih haklarını yani kiracıyı çıkarma haklarını 1 Temmuz 2017 tarihinden sonra kullanabilecekler. Görüldüğü gibi 10 yılı dolduran kiralamalarda, Borçlar Kanunu’nun yürürlüğegirdiği 1 Temmuz 2012 tarihinden başlayarak iki yıl sonra (yani 1 Temmuz 2014’ten itibaren), beş yılı dolduran kiralamalarda ise, beş yıl sonra (yani 1 Temmuz 2017’den itibaren) uygulanacak (6101 sayılı Kanun Geçici md. 2).

İşyeri Kira Artışı; 01.07.2012 tarihinden itibaren, “konut kiralamalarında” yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak artış; bir önceki kira yılında üretici fiyat endeksindeki (ÜFE), artış oranını geçmeyecek şekilde belirleniyor (Yeni Borçlar Kanunu md. 344).İşyeri kira artışlarında ise durum farkl; ÜFE artış oranına göre belirlenen kira artışı, işyeri kiraları için 8 yıl süreyle yani 1 Temmuz 2020 tarihine kadar uygulanmayacak. İşyerlerinde, sözleşme serbestisi geçerli olacak (6217 sayılı Kanun Geçici md. 2).Örneğin, kira artışı; ÜFE artış oranı +3 puan ya da doğrudan yüzde 10 veya 15 gibi belirlenebilecek. Özellikle bu yıl yenilenecek işyeri kira sözleşmelerinde, “eski kiracılara” mal sahibinin “yüksek oranda kira artışı” yapması söz konusu olabilir.Yeni Borçlar Kanunu’nun, “kiracının güvence vermesi (md. 342), kira bedelini kiracı aleyhine düzenleme yasağı (md. 344), kira ilişkisinin devri (md. 323)” gibi bazı maddeleri de 1 Temmuz 2020 tarihinden önce uygulanamayacak. www.ozdogrular.com

Konut Kira Artışı; Yukarıda da belirttiğimiz gibi, Yeni Borçlar Kanunu’nun, “konut kira artışları” ile ilgili 344/1. maddesi aşağıdaki gibi. “Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır.” Burada yer alan “ÜFE’deki artış oranı” deyimi çok önemli.Burada tanımlanan artış oranının;

1-     Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı mı?

2-   12 aylık ortalamalara göre değişim oranı mı ? olduğu, Yasa maddesi ya da gerekçesinde net olarak belirtilmemiş

Böyle olunca, tabloda da görüldüğü gibi “kiracı” açısından birincisi, “mal sahibi” yönünden de ikincisi daha avantajlı oluyor. Ağırlıklı görüş, “12 aylık ortalamaya göre değişim oranı” olarak gözüküyor. Ancak böylesine önemli olan ve milyonlarca ev sahibi ve kiracıyı ilgilendiren bir konunun, hiç bir yoruma gerek kalmaksızın, yasa maddesinde “net olarak” belirtilmesi gerekirdi.

Sonuç olarak, Borçlar Kanunu’nun konut kira artış oranının nasıl belirleneceği ile ilgili maddesi yeniden düzenlenmeli. İşyeri kira artış oranı da mal sahibinin insafına ve 2020 yılına bırakılmadan “enflasyona göre” tanımlanmalı.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.