LİMİTED ŞİRKETİN ANONİM ŞİRKETE DÖNÜŞÜMÜ VE ÖRNEK UYGULAMA

İNDEKS

A- GENEL AÇIKLAMA

TTK’DA TÜR DEĞİŞİKLİĞİ UYGULAMASI

Tür Değişikliği Süreci

Limited Şirket Müdür / Müdürler Kurulu Tarafından Karar Alınması

Öz Varlığın Hesaplanması ve Tespit Raporunun Düzenlenmesi

Tescile Tabi Aktiflerin Değer Tespiti

Anonim Şirket Esas (Ana) Sözleşmesinin Hazırlanması

Tür Değiştirme Planının Hazırlanması

Tür Değiştirme Raporunun Hazırlanması

Tür Değiştirme Evrakının Ortakların İncelemesine Açılması

Genel Kurulun Onayı ve Nisap

ÖRNEK ARA BİLANÇO

Gelir Tablosu Hesaplarının Sonuç Hesaplarına Aktarılmasına ilişkin Muhasebe Kayıtları

Bilanço

Ara Dönem Gelir Tablosu Ara Dönem Mizanı

Müdür/Müdürler Kurulu Tarafından Alınacak Genel Kurul Kararı Örneği

GENEL KURULDA ALINACAK KARAR

Yeni Tür Şirketin Vergi Dairesine Vereceği Taahhütname

Tür Değiştiren Limited Şirketin Vergi Dairesine Vereceği Dilekçe

Yeni Tür Şirketin (A.Ş) Vergi Dairesine Vereceği Dilekçe

A- GENEL AÇIKLAMA

Limited Şirketin tür değişikliği yoluyla anonim şirkete dönüşümünün pek çok nedeni bulunmaktadır. Limited şirkette azami ortak sayısının 50, anonim şirkette sınırsız, Limited şirkette en az sermayenin 10.000,00 TL, anonim şirkette 50.000,00 TL, limited şirkette ortakların sermayeleri oranında vergi borçlarından sorumlu olmaları, anonim şirkette sadece yönetim kurulu üyelerinin görevli oldukları dönem vergi borçlarından sorumlu olmaları, Limited Şirketlerin devamlılıklarının bulunmaması, anonim şirketlerin devamlılığının tarihten gelen gerçeklerle sabit bulunmasıgibi faydaları Anonim Şirkete dönüşüm için sayabiliriz. Sayılan bu faydaları;

• Sermayenin toplanması,

• Sorumluluğun sınırlandırılması,

• İşletmede devamlılık

olanaklarını sağlayan anonim şirketler zamanımızın en önemli iktisadi ve aynı zamanda sosyal müesseselerinden biri halini almıştır. Son akımlar büyük anonim şirketlerde hisseleri küçük meblağlar halinde bölerek daha geniş bir halk kitlesinin şirket sermayesine iştirakinin sağlanmasına doğru yönelmiştir.[1]Limited şirketlerin tür değiştirmek suretiyle anonim şirkete dönüşmelerinin esas gerekçesi de budur.

B- TTK’DA TÜR DEĞİŞİKLİĞİ UYGULAMASI

Şirketlerin tür değiştirmeleri Türk Ticaret Kanunu’nun 180 ila 193. maddelerinde düzenlenmiştir. 180. maddede “Bir şirket hukuki şeklini değiştirebilir. Yeni türe dönüştürülen şirket eskisinin devamıdır.” İfadesine yer verilmiştir. Uygulamada genellikle limited şirketler tür değiştirilerek anonim şirkete dönüştürülmektedir. Buradan anlaşılan odur ki;

Yeni türe ait şirketin kuruluş işlemi normal bir şekilde gerçekleşecek,

1- Yeni kurulan şirket eski şirketin devamı olacak,

2- Hak ve yükümlülüklerde külli halefiyet söz konusu olacaktır.

 Aşağıda üç ortaklı ve her ortağın müdür olarak atandığı bir limited şirketin anonim şirkete dönüşümü uygulamasına (yol haritasına) yer verilmiştir.

1- Tür Değişikliği Süreci

Limited şirketin anonim şirkete dönüşümünde ticaret hukuku yönünden bazı işlemlerin yapılması gerekmektedir. Yapılacak işlemlere ait kronolojik sıralaması ve şematik yol haritası aşağıda sunulmuştur; 

• Şirket Müdür/Müdürler Kurulu (Yönetim Organı) tür değiştirme karar alır.

• Bilanço/Ara bilanço çıkartılır.

• SMMM veya YMM’ye öz varlık tespit raporu düzenletilir.

• Tescile tabi aktifler için değer tespiti yapılır. 31.10.2012 tarih ve 28453 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Şirketlerde Yapı Değişikliği Ve Ayni Sermaye Konulmasında Siciller Arası İşbirliğine İlişkin Tebliğ’in” 5/1-b maddesine göre tür değiştiren şirketin aktifinde yer alan gayrimenkuller, gemi ve fikri mülkiyet sicilleri ile benzer sicillerde kayıtlı bulunan mal ve hakların YMM veya SMMM tarafından değerinin tespit edilerek rapora bağlanması gerekmektedir. Aktifte  yer alan gayrimenkuller, gemi ve fikri mülkiyet sicilleri ile benzer sicillerde kayıtlı bulunan mal ve haklar, öz varlık tespit raporunda  belirtilerek tek bir rapor  düzenlenmesi mümkündür. Bu raporda ayrıca şirketin KOBİ olup olmadığının da belirtilmesi gerekir.

• Yeni kurulacak olan şirketin esas sözleşmesi düzenlenir. (Taslak)

• Müdür/Müdürler kurulu tarafından tür değiştirme planı hazırlanır.

• Müdür/Müdürler kurulu tarafından tür değiştirme raporu hazırlanır. (KOBİ’lerde zorunlu değildir)

• Tür değiştirme iş ve işlemleri ortakların incelemesine açılır.

• Tür değiştirme planı ve eki esas sözleşme genel kurulun onayına sunulur. 

• Tür değiştirme planının genel kurulda ortakların dörtte üçünün kararı ile kabul edilir.

• Genel kurulda onayından sonra, ticaret siciline tescil için başvurulur.

·Genel kurul kararı Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edilir.

Ticaret hukuku yönünden tür değişikliğinde izlenmesi gereken yol ve yapılması gereken işlemlerin ayrıntılarına aşağıda değinilmiştir.

2- Limited Şirket Müdür / Müdürler Kurulu Tarafından Karar Alınması

Tür değişikliği limited şirket ortaklarının bir irade beyanıdır. Bu irade beyanı da ancak Müdür/Müdürler Kurulunca alınacak bir kararla somutlaştırılabilir. Şirketin yönetim organı olan Müdür/Müdürler Kurulu;

a- Şirketin Türk Ticaret Kanunu’nun 180 ila 193. maddeleri hükmüne göre tür değiştirerek anonim şirkete dönüştürülmesine,

b- Bunun için öncelikle ara bilanço çıkartılmasına, karar verirler.

Müdür/ Müdürler Kurulunca alınması gereken karara ilişkin örnek aşağıdasunulmuştur.

Karar Örneği

3- Bilançonun/Ara Bilançonun Çıkarılması

Müdür/ Müdürler Kurulu tarafından belirlenen tarih itibariyle şirketin envanter dahil bütün gelir, gider ve muhasebe işlemlerinin bitirilerek bilanço ve gelir tablosu çıkarılması gerekmektedir.

Örneğin;

Müdür/Müdürler Kurulu 31.10.2012 tarihi itibariyle tür değiştirerek anonim şirkete dönüşme kararı almışsa bu tarih itibariyle hesap dönemi sonunda yapılan işlemlerin tümünün yapılması anlaşılmalıdır. Bilanço çıkarılmasında izlenecek yol tür değiştiren limited şirket ve tür değişiminden sonra ortaya çıkacak anonim şirket açısından aşağıda değerlendirilmiştir.

a- Muhasebe ve Vergi Uygulaması Bakımından Limited Şirketin Yapacağı İşlemler

• 31.10.2012 tarihine kadar gerçekleşen her türlü gelir ve gider belgelerinin kayıtlara intikal ettirilmesi

• 31.10.2012 tarihine kadar gerçekleşmiş olmakla birlikte henüz fatura edilmemiş gelir ve giderler için gelir veya gider tahakkuku yapılması,

• 31.10.2012 tarihi itibariyle aktife kayıtlı sabit kıymetler amortismana tabi tutularak, hesaplanan amortismanın gider hesaplarına aktarılması,

• Efektif ve döviz varlıklar 31.10.2012 tarihi için Merkez Bankasınca belirlenen efektif / döviz alış kuruyla değerlemeye tabi tutulması, değerleme sonucunda ortaya çıkan pozitif veya negatif farklar gelir veya gider hesaplarına veya maliyetlere yansıtılması,

• Döviz cinsinden her türlü alacaklar ile borçların 31.10.2012 tarihi itibariyle değerlemeye tabi tutulması, pozitif veya negatif farkların gelir veya gider hesaplarına aktarılması,

• 180 veya 280 hesaplarda kayıtlı olan giderlerden cari döneme ait olanların bu hesaplardan çıkartılarak ait olduğu gider hesaplarına aktarılması, aktarma işleminde peşin ödenen giderlerin 31.10.2012 tarihine kadar olan kısmının dikkate alınması,

• 380 veya 480 hesaplarda kayıtlı olan gelirlerden cari döneme ait olanların bu hesaplardan ait olduğu gelir hesaplarına aktarılması,

• Yukarıda belirtilen iş ve işlemler yapıldıktan sonra 31.10.2012 tarihi itibariyle,

- Mizan çıkartılarak mizanın üzerinde “yansıtma öncesi mizan” yazılır,

- Gider hesapları yansıtma hesapları kullanılarak gelir tablosu hesaplarına aktarılarak mizan çıkartılır ve mizanın üzerine “yansıtma sonrası mizan” yazılır,

- Gelir tablosu çıkarılarak Gelir tablosunun üzerine “31.10.2012 tarihi itibariyle tür değiştirmeye esas gelir tablosu” ibaresi yazılır,

- Gelir tablosu hesapları sonuç hesaplarına aktarılarak cari dönem kârı veya zararı tespit edilir. Bu işlemden sonra mizan çıkartılır ve üzerine  “kesin mizanı” ibaresi yazılır,

- Bilanço çıkartılır,

- Bilançonun başlığına, “tür değiştirmek için yapılacak öz varlık tespitine esas 31.10.2012 tarihli bilanço” yazılır,

• Gelir tablosu ve bilanço çıkartıldıktan sonra kapanış kaydı yapılır,

• 31.10.2012 tarihinde kapanış yevmiye kaydı aynı deftere yine 31.10.2012 tarihinde açılış kaydı olarak tekrar girilir, (Bilanço kapanış kaydı yapılmadan mizan üzerinden çıkartılabilir)

ÖRNEK ARA BİLANÇO

(X) LTD. ŞTİ.’nin ara bilançoya esas mizanı, ara bilanço ve gelir tablosu aşağıdaki gibidir.

Genel Mizan

Gelir Tablosu

Gelir Tablosu Hesaplarının Sonuç Hesaplarına Aktarılmasına ilişkin Muhasebe Kayıtları

Bilanço

Bu bilançoya göre işletmenin kapanış kaydının 31.10.2012 tarihine, açılış kaydının da yine 31.10.2012 tarihine yapıldığı varsayılarak işlemlere devam edilmiştir.

b- Bilanço Tarihi ile Tür Değiştirme İşlemlerinin Gerçekleştiği Tarihe Kadarki Ara Dönem İşlemleri

Anonim şirketin kurulup ticaret siciline tescil edildiği tarihe kadar olan işlemlerin yine limited şirketin yasal defterlerine kaydedilmesi gerekmektedir. Bir başka ifade ile 01.11.2012 tarihinden itibaren anonim şirket kuruluşunun ticaret siciline tescil edildiği tarihe kadar gerçekleşen iş ve işlemlerin (alış, satış, ödeme, tahsilat vs.) bu deftere işlenmesi gerekmektedir.

• 01.11.2012 tarihinden A.Ş’nin kurulup ticaret siciline tescil edildiği tarihe kadar geçen süre için 31.10.2012 tarihinde yapılan bütün muhasebe ve vergi uygulamaları tekrarlanmalıdır.

• Ara döneme ait giderler yansıtma hesabıyla gelir tablosu hesaplarına yansıtılır.

• Ara dönem gelir tablosu hesapları sonucunda kâr çıkması halinde kâr 590 hesabın altında açılacak bir tali hesaba “ara dönem net karı” olarak kaydedilmesi, zarar çıkması halinde zarar 580 hesabın altında açılacak bir tali hesaba “ara dönem net zararı” olarak kaydedilir.

• 31.10.2012 tarihinde muhasebeleştirilen açılış kaydı iptal edilir.

• 01.11.2012 tarihi ile A.Ş’nin kurulduğu tarihler arası mizan alınır, bu mizanda yazılı değerler A.Ş’ye devredilir. 

1- Ara bilanço çıkartılmasında kapanış yevmiye kaydının yapılması zorunlu değildir. Ara bilanço mizan üzerinden çıkartılabilir.  Yukarıdaki örnekte yer alan  (X) LTD. ŞTİ.’nin tür değiştirmesi 21.12.2012 tarihinde ticaret sicilinde tescil edilmiştir. Şirketin ara dönem işlemleri ve kayıtları aşağıdaki gibidir.

2- Şirket 02.11.2012 tarihinde 5.000,00 TL anapara 500,00 TL faiz olmak üzere kısa vadeli ticari banka kredisini banka hesabından ödemiştir.

Şirket 04.11.2012 tarihinde vadeli olarak 20.000,00 TL + 3.600,00 TL. % 18 KDV ile ticari mal satışı yapmıştır. Satılan malın maliyeti 15.400,00 TL’dir. Şirket sürekli envanter yapmaktadır.

Şirket 05.11.2012 tarihinde Kasım işyeri kirası olarak net 1.000,00 TL ödemiştir. Brüt kira tutarı 1.250,00TL. olup 250,00 TL gelir vergisi stopaj kesintisi yapılmıştır

Şirket 20.11.2012 tarihinde 401,83 TL. olan SGK primini ve 898,20 TL olan Muhtasar vergisini bankadan ödemiştir (Damga Vergileri göz ardı edilmiştir).

Şirket alıcılardan olan 24.600,00 TL’lik alacağını 27.11.2012 tarihinde tahsil etmiştir.

6-28.11.2012 tarihinde şirkete kayıtlı olan 2 adet telefon hattı için 180,00 TL fatura gelmiştir. Faturanın içeriğinde 20,00 TL özel iletişim vergisi ve 25,00 TL KDV bulunmaktadır.

Şirket 28.11.2012 tarihinde vadeli olarak 9.000,00 TL + % 18 KDV ticari mal almıştır. 

8- 28.11.2012 tarihinde Şirket adına kayıtlı kredi kartına ait 130,00 TL borç ödenmiştir.

9- Şirket 30.11.2012 tarihi itibariyle amortisman hesaplamış ve ücret tahakkuku yapmıştır.

10- Kasım ayı ücretleri 30.11.2012 tarihinde bankadan ödendi.

11- 30 Kasım tarihinde Kasım ayı hesaplanan ve ödenen KDV mahsubu yapılmıştır.

12- Şirket 02.12.2012 tarihinde 5.000,00 TL anapara 500,00 TL faiz olmak üzere kısa vadeli ticari banka kredisini banka hesabından ödemiştir.

13- Şirket 05.12.2012 tarihinde Aralık ayı işyeri kirası olarak net 1.000,00 TL ödemiştir. Brüt kira tutarı 1.250,00TL olup 250,00 TL gelir vergisi stopaj kesintisi yapılmıştır.

14- Şirket 05.12.2012 tarihinde banka havalesi ile satıcılara 10.620,00 TL ödeme yapmıştır.

15- Şirket 07.12.2012 tarihinde vadeli olarak 8.000,00 TL + % 18 KDV ticari mal satışı yapmıştır. Satılan malın maliyeti 6.160,00 TL’dir.

16- Şirket 18.12.2012 tarihinde vadeli olarak 12.000,00 TL. +  2.160,00 TL. % 18 KDV ile ticari mal satın almıştır. 

17- Şirket alıcılardan olan 9.440,00 TL’lik alacağını 19.12.2012 tarihinde tahsil etmiştir.

18-   Şirket 20.12.2012 tarihinde 01.12.2012-20.12.2012 ara dönemi için 20 günlük kıst amortisman,  hesaplamış ve ücret tahakkuku yapmıştır.

19- Şirket 20.12.2012 tarihinde 03.12.2012-20.12.2012 ara dönemi için banka kredisi için 17 günlük 283,00 TL kıst faiz hesaplamış ve gider tahakkuku yapmıştır. faiz olmak üzere kısa vadeli ticari banka kredisini banka hesabından ödemiştir.

20- Tür değiştirme planının genel kurulda kabulü ve ticaret sicilinde tescili ile yeni tür olan A.Ş.’ye ait esas sözleşmenin ticaret sicilinde 20 Aralık 2012 tarihinde tescil olması nedeniyle 5 Aralık tarihinde ödenen 250,00 TL kiranın, 20 Aralık tarihinden 31 Aralık tarihine kadar olan kısmının 770 hesaptan çıkartılarak 180 hesaba aktarılması gerekmektedir. Kıst kira tutarı ((1.250/31)*11=) 443,55 TL olarak hesaplanmıştır.

21- 20.12.2012 tarihi itibariyle tür değiştiren limited şirket münfesih olacağı için bu tarihe kadar olan KDV beyannamesini vermesi gerekmektedir. Dolayısıyla 20 Aralık tarihine kadar olan, hesaplanan ve indirilecek KDV’nin mahsubu yapılmıştır.

22- Gider Hesaplarının yansıtma hesaplarına aktarılması muhasebe kaydı;

Ara Dönem Gelir Tablosu

• Ara dönem hesapları sonucunda kâr çıkması halinde kâr 590 hesabın altında açılacak bir alt (tali) hesaba “ Ara dönem net karı”olarak kaydedilmesi, zarar çıkması halinde zarar 580 hesabın altında açılacak bir alt ( tali) hesaba “Ara dönem net zararı” olarak kaydedilir.

Gelir Tablosu Hesaplarının Sonuç Hesaplarına Aktarılmasına ilişkin Muhasebe Kayıtları

Limited şirket tür değişikliğinin ticaret siciline tescil tarihi olan 21.12.2012 tarihine kadar olan kazancını beyan edecektir. Kurumlar vergisi beyannamesi 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 20. Maddesinin 2. Fıkrasında ve 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Kanunu Genel Tebliği’nin 20.1 bölümünde belirtildiği üzere tür değiştirme planının onaylandığı genel kurul kararının Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlandığı tarihten itibaren 30 gün içinde tür değiştiren (münfesih) şirketin bağlı olduğu vergi dairesine verilecektir. Örnekte yer alan tür değiştiren şirket olan (X) Limited Şirketinin hesap dönemi başından (1 Ocak) tür değiştirme işleminin gerçekleştiği tarihe kadar olan kazancı aşağıda yer alan gelir tablosunda gösterilmiştir.

Gelir Tablosu

Gelir tablosundan da anlaşılacağı gibi tür değiştiren şirketin vergilendirilecek olan kazancı 20.263,87 TL olarak hesaplanmıştır. Bu kazanç için hesaplanması gereken kurumlar vergisi ise 4.065,70 TL’dir.

Ara Dönem Mizanı

31.10.2012 tarihinde yapıldığı varsayılan açılış kaydı iptal edilmiş sayılarak yukarıda belirtilen işlemlere devam edilmiştir.

Aşağıda yer alan ara dönem mizanının Anonim Şirkete devredilmesi gerekmektedir.

Bilanço (01.01.2012/20.12.2012 DÖNEMİ)

c- Anonim şirketin Yapacağı İşlemler Yönünden

• A.Ş. kuruluş sözleşmesi Ticaret Siciline tescil edildikten sonra, limited şirket tarafından çıkartılan ve dönüşüme esas 31.10.2012 tarihli Bilanço, açılış (kuruluş) kaydı yani birinci madde olarak muhasebeleştirilir (Bu işleme ek olarak Limited Şirketteki hissedarlara ilave olarak A.Ş’de yeni ortaklar söz konusu olacaksa yeni hissedarların sermaye taahhütleri de muhasebeleştirilir),

• 01.11.2012 tarihinden A.Ş’nin kurulduğu tarihe kadar olan süreye ait olup limited şirket tarafından devredilen ara dönem mizan bakiye değerleri (ara dönem işlemleri) ikinci madde olarak muhasebeleştirilir,

şeklinde sıralanabilir.

(X) LTD. ŞTİ.’nin tür değiştirmesi 21.12.2012 tarihinde ticaret sicil müdürlüğündetescil edilmiş olup, (X) A.Ş. tarafından yapılacak işlemler aşağıdaki gibidir.

1- (X) LTD. ŞTİ’nin 31.10.2012 tarihinde çıkarttığı ara bilanço, açılış (kuruluş) kaydı yani birinci yevmiye maddesi olarak muhasebeleştirilir.

2- (X) LTD. ŞTİ’nin 01.11.2012 – 20.12.2012 tarihli ara dönem mizan bakiye değerleri ikinci yevmiye maddesi olarak muhasebeleştirilir.

4- Öz Varlığın Hesaplanması ve Tespit Raporunun Düzenlenmesi

Yeni TTK’da öz varlığın mahkemece atanan bilirkişilerce tespit edileceği yönünde bir hüküm bulunmamaktadır. TTK’nın 343. maddesinde sadece ayni sermaye konulması halinde bilirkişi raporu aranmaktadır. Kanunun 184/1. maddesinde tür değişikliklerinde ayni sermaye konulmasına ilişkin hükümlerin uygulanmayacağı açık bir şekilde belirtilmiştir.

Kanun hükmüne göre öz varlığın gerçeği yansıtıp yansıtmadığından şirket yetkili organı sorumlu tutulmuştur. Durum böyle olmakla beraber, uygulamada Ticaret Sicil Müdürlüklerince, tür değiştirmeye esas bilanço üzerinden 3568 Sayılı Kanuna göre yetki almış serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavirler tarafından hazırlanmış özvarlığı tespit eden bir rapor talep edilmektedir. Bu raporun bir uygunluk denetimi sonucunda düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak bilançodaki gerek öz varlık kalemlerinin gerekse diğer bilanço kalemlerinin tam doğru olup olmadığının tespiti özel bir muhasebe denetimini gerektirir. Öz varlık denetimi ise dönem bilançosu veya ara bilançoda belirtilen bilanço kalemlerinin defter kayıtlarına uygunluğu ile sınırlı olmakla birlikte, özellikle duran varlıklardan tescile tabi olanların tapu ve trafik tescil belgesi gibi belgelerle kontrolünün yapılması gerekmektedir. Öz varlık tespit raporu denetlenmiş finansal tabloların yeniden denetlenmesi işlemi değildir. Meslek mensubuna ibraz edilen finansal tabloların, bunlara ilişkin kayıt ve belgelerin gerçeğe uygunluğundan şirket yönetim organı birinci derecede sorumludur. Bununla birlikte hakkında rapor düzenlenecek şirketin geçmiş yıllara ilişkin finansal tabloları yetkili bir denetçi tarafından denetlenmemişse bu durumdaki şirketlere ait öz varlık tespitinde daha dikkatli olunmalıdır. Denetlenecek finansal tabloların şirket yetkili organınca imzalanmış olmasına dikkat edilmelidir.  Şirket yetkili organınca onaylanmamış ve herhangi bir meslek mensubunun imzasını taşımayan finansal tablolar üzerinden çıkartılacak özvarlığın denetiminde meslek mensupları denetim ilkelerine göre hareket etmelidir.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığının meslek mensuplarının yetki ve sorumlulukları ile düzenlenecek raporun içeriği konusunda açıklayıcı bir tebliğ yayımlamasında fayda görülmektedir.

5- Tescile Tabi Aktiflerin Değer Tespiti

31.10.2012 tarih ve 28453 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Şirketlerde Yapı Değişikliği ve Ayni Sermaye Konulmasında Siciller Arası İşbirliğine İlişkin Tebliğ’in” 5/1-b maddesine göre tür değiştiren şirketin aktifinde yer alan gayrimenkuller, gemi ve fikri mülkiyet sicilleri ile benzer sicillerde kayıtlı bulunan mal ve hakların yeminli mali müşavir veya SMMM tarafından değerinin tespit edilmesi ve rapora bağlanması gerekmektedir.

Daha önce de belirtiğimiz üzere öz varlık tespiti ile aktifte varsa gayrimenkuller, gemi ve fikri mülkiyet sicilleri ile benzer sicillerde kayıtlı bulunan mal ve hakların değer tespiti için tek bir rapor yazılabilir.

6- Anonim Şirket Esas (Ana) Sözleşmesinin Hazırlanması

TTK’nın 184/1. maddesi gereğince bir Ticaret Şirketinin türünün diğer bir Ticaret Şirketi türüne çevrilmesi, kanunda aksine hüküm olmadıkça yeni türe ait kuruluş merasimine tabidir. Böylece yeni türe çevrilen şirket eskisinin devamı niteliğindedir (Md. 180).

TTK’nın 184/1 maddesinde belirtilen genel hüküm dışında Limited Şirketin tür (nev’i) değişikliği yolu ile Anonim Şirkete dönüşmesini düzenleyen özel bir hüküm yoktur. Bu itibarla Limited Şirketin Anonim Şirkete tür değiştirmek suretiyle dönüşmesi yeni türe ait şirketin kuruluş merasiminin gerçekleşmesine bağlıdır.

Yeni türe ait şirketin kuruluş merasiminden maksat, anonim şirket kuruluş işlemlerinin tamamen izlenmesi anlamına gelmektedir. Bunun içinde ilk icraat anonim şirket ana sözleşmesinin düzenlenmesidir.

Hazırlanacak ana sözleşme, tipik kuruluş sözleşmesinden iki noktada farklı özellik taşır.

Kuruluşa ilişkin maddede şirketin; “…Ticaret sicili Müdürlüğünün ……. sayısında kayıtlı  (X) Limited Şirketinin Türk Ticaret Kanunun 180 ila 193. Maddelerine göre tür değiştirmesi suretiyle kurulduğu” belirtilir. 

Sermayeye ilişkin maddede; “ sermayenin eski şirketin ödenmiş sermayesi olduğu, bunun da tür değiştirmeye esas 31.10.2012 tarihli ara bilançosunda ve ticaret sicilinde belli olduğu, halen limited şirket bünyesinde mevcut olan bu sermayenin Türk Ticaret Kanunu’nun 180 ila 193. maddeleri uyarınca anonim şirketin sermayesi olarak kabul edildiği “ belirtilir.

Öte yandan “tür değişikliği ve ara vermeksizin faaliyete devam” hususunu açıklayan ayrı bir paragrafa da ihtiyaç vardır. Bu paragrafta şirketin “limited şirketin tür değişikliği yolu ile kurulduğu; Türk Ticaret Kanunu’nun 180 ila 193. maddesi uyarınca eski şirketin devamı olduğu; bu itibarla limited şirketin bütün aktif ve pasifinin, mal varlığının, bütün hak ve vecibelerinin, taahhütlerinin yeni şirkete başkaca bir işleme ihtiyaç kalmaksızın devrolduğu, şirketin faaliyetine ara vermeksizin devam edeceği” belirtilir.

a- Kuruluş ve Sermaye Maddelerinin Yazılış Şekli

Anonim Şirketin “Kuruluş” ve “Sermaye” maddelerinin aşağıdaki örneğe göre yazılması gerekmektedir.

b- Ana Sözleşmenin Notere Onaylattırılması

Düzenlenen ana sözleşmenin kurucu ortaklar tarafından imza edilmesi ve notere tasdik ettirilmesi şarttır.

c- Kurucular Beyanı ve Taahhütname

TTK’nın 349. maddesinde; “(1) Kurucular tarafından, kuruluşa ilişkin bir beyan imzalanır. Beyan, dürüst bir şekilde bilgi verme ilkesine göre, doğru ve eksiksiz olarak hazırlanır. Beyanda, ayni sermaye konuluyor, bir ayın ya da işletme devralınıyorsa, bunlara verilecek karşılığın uygunluğuna; bu tür sermayenin ve devralmanın gerekliliğine, bunların şirkete olan yararlarına ilişkin belgeli, gerekçeli ve kesin ifadeli açıklamalar yer alır. Ayrıca, şirket tarafından iktisap edilen menkul kıymetlerle, bunların iktisap fiyatları, söz konusu menkul kıymetleri çıkaranların son üç yıllık, gereğinde konsolide finansal tablolarının değerlemelerine ve çözümlenmelerine ilişkin bilgiler, şirketin yüklendiği önemli taahhütler, makina ve benzerleri malların ve herhangi bir aktif değerin alımına ilişkin bağlantılar, fiyatlar, komisyonlar ile her türlü borçlar, emsalleriyle karşılaştırılarak, açıklanır.

(2) Ayrıca, kuruculara tanınan menfaatler gerekçeleriyle beyanda yer alır. Kimlerin halka arz amacıyla ne miktarda pay taahhüt ettiği, pay taahhüdünde bulunanların birbirleri ile ilişkileri; bunlar bir şirketler topluluğuna dâhil bulunuyorlarsa, topluluk ile ilişkileri, kuruluşu inceleyen işlem denetçisine ve diğer hizmet verenlere ödenen ücretler, emsalleriyle karşılaştırma yapılarak, beyanda açıklanır.” hükmü yer almaktadır.

Ticaret Sicili Tüzüğünün 29. maddesine göre şirket kuruluşunda ilgili ticaret siciline bir taahhütname verilmesi gerekmektedir. Bu taahhütname yeni kanunda belirtilen kurucular beyanına tekabül etmektedir.[2]Ticaret siciline ilişkin işlemlerin usulleri konusunda halen yeni bir yönetmelik hazırlanmadığından, ticaret sicil müdürlükleri Ticaret Sicili Tüzüğünün 29. Maddesi uyarınca düzenlenen taahhütnameyi ayrıca talep etmektedir.

Bize göre kurucular beyanının alınması halinde söz konusu taahhütnamenin alınmasına gerek olmamalıdır. Taahhütnamede yazılı bilgilerden NACE kodunun da kurucular beyanına eklenmesi halinde iki belge arasında herhangi bir fark kalmayacaktır.

7- Tür Değiştirme Planının Hazırlanması

TTK’nın 185. maddesine göre Şirketin müdür veya müdürleri tarafından yazılı şekilde tür değiştirme planı hazırlanması gerekmektedir. Tür değiştirme planının;

1- Şirketin tür değiştirmeden önceki ve sonraki ticaret unvanını, merkezini ve yeni türe ilişkin bilgileri,

2- Anonim şirketin sözleşmesini,

3- Ortakların tür değiştirmeden sonra anonim şirketteki sahip olacakları payların sayısına, cinsine ve tutarına ilişkin açıklamaları

içermesi gerekmektedir.

8- Tür Değiştirme Raporunun Hazırlanması

TTK’nın 186. maddesine göre Şirketin müdür veya müdürleri tarafından yazılı şekilde tür değiştirme raporu hazırlanması gerekmektedir. Tüm ortakların kararı ile küçük ve orta ölçekli şirketler tür değiştirme raporunun düzenlenmesinden vazgeçebilirler. Bu raporda;

1- Anonim şirkete dönüşmenin amacı ve sonuçlarına,

2- Anonim şirkete ilişkin kuruluş hükümlerinin yerine getirilmiş bulunduğuna,

3- Anonim şirketin sözleşmesine,

4- Anonim şirkette ortakların sahip olacakları paylara dair değişim oranına,

5- Varsa ortaklar ile ilgili olarak anonim şirkete dönüşmesinden kaynaklanan ek ödeme ile diğer kişisel edim yükümlülükleri ve kişisel sorumluluklara,

6- Ortaklar için tür değiştirmeden ötürü doğan yükümlülüklere

ilişkin hususlar, gerekçeleri gösterilmek suretiyle hukuki ve ekonomik yönden açıklanmalıdır.

9- Tür Değiştirme Evrakının Ortakların İncelemesine Açılması

TTK’nın 188. maddesine göre aşağıdaki hususlar genel kurulda karar alınmasından otuz gün önce ortakların incelemesine sunulmalıdır.

a- Tür değiştirme planı,

b- Tür değiştirme raporu,

c- Son üç yılın finansal tabloları,

d- Ara bilanço (Bilanço günüyle tür değiştirme raporunun düzenlendiği tarih arasında altı aydan fazla zaman geçmişse veya son bilançonun çıkarıldığı tarihten itibaren şirketin malvarlığında önemli değişiklikler meydana gelmesi halinde ara bilanço).

Evraklar esas itibariyle şirketin merkezinde incelemeye sunulmalıdır. Tür değiştirtmeye ilişkin evrakın incelemeye sunulduğu, her bir ortağa iadeli taahhütlü yazılacak mektupla bildirilmesi gerekmektedir.

İsteyen ortaklara anılan belgelerin kopyaları bedelsiz verilmelidir. Şirket, ortakları, uygun bir şekilde inceleme haklarının bulunduğu hususunda bilgilendirilmelidir. Bilgilendirmeyi, her bir ortağa iadeli - taahhütlü yazılacak mektupla yapmakta fayda vardır. Mektup örneği aşağıda gösterilmiştir.

Ancak posta yoluyla bilgilendirmek zorunlu bir kural değil bir ihtiyattır.

Bilgilendirmenin hazırlanacak bir mektupla elden dolaştırılmak suretiyle tebliğ etmekte mümkündür. Örneğin; Ortaklarının tamamı müdür olan şirketlerde veya tür değiştirme mevzuundan haberdar olan ortaklara hazırlanacak bilgilendirme yazılarının elden dolaştırılarak tebliğ edilmesi ve tebliğ şerhinin şirket tarafından alınması pratik bir uygulama olabilir.

188. maddenin birinci fıkrasının son cümlesi; “….. genel kurulda karar alınmasından otuz gün önce merkezinde ve halka açık anonim şirketlerde Sermaye Piyasası Kurulunun istediği yerlerde ortakların incelemesine sunar” şeklindedir.

Aynı maddenin ikinci fıkrasının son cümlesinde ise; “Şirket, ortakları, uygun bir şekilde inceleme haklarının bulunduğu hususunda bilgilendirir” şeklindedir.

Bu ifadeye göre inceleme konusunda ortaklar uygun bir şekilde bilgilendirilir. Görüldüğü gibi;

i- Bilgilendirmenin Ticaret Sicil Gazetesinde ilan edilerek yapılacağından söz edilmemiştir. 

ii- Bilgilendirme tarihinden itibaren 30 gün bekleneceğinden de söz edilmemiştir. Dolayısıyla bütün ortaklar yazılı olarak “Tür değiştirme hususunda şirket tarafından TTK’nın 188. Maddesine göre;

i- Tür değiştirme planı,

ii- Tür değiştirme raporu,

iii- Son üç yılın finansal tabloları,

iv- Ara bilanço

Tarafımızdan incelenmiş olup, herhangi bir itirazımız bulunmamaktadır”şeklide beyanda bulunurlarsa 30 günlük süreye bağlı kalınmadan genel kurul toplanıp tür değiştirme kararını alabilir düşüncesini taşımaktayız.

Şirket tarafından ortaklara aşağıdaki şekilde bir bilgilendirme yazısı tebliğ edilebilir.

10- Genel Kurulun Onayı ve Nisap

Müdür/Müdürler Kurulunun, yukarıdaki işlemler tamamlandıktan ve ortaklara incelenme hakkı tanınmasından itibaren otuz gün sonra veya tüm ortakların kabul etmesi halinde daha önce, tür değiştirme planını genel kurulun onayına sunmaları gerekmektedir.

• Eski TTK, ortak sayısı 20 ve üzeri olan limited şirketlerin genel kurul yapmalarını zorunlu kılmaktaydı yeni TTK ile ortak sayısına bakılmaksızın genel kurul yapma zorunluluğu getirilmiştir.

• Genel kurul, şirketin üst irade ve karar organıdır. Üst organ kavramını, diğer organların üstünde hiyerarşik bir yapılanma anlamında olmayıp, daha çok yasada belirtilen görevler bakımından anlamak gerekmektedir.

• Olağan Genel kurul yılda en az bir kez toplanır.

• Olağan genel kurul toplantısı her faaliyet dönemi sonu itibariyle üç ay içinde yapılmalıdır. Faaliyet dönemi genel olarak 1 Ocak – 31 Aralık tarihleri arasını kapsamaktadır. Dolayısıyla faaliyet dönemi sonu olan 31 Aralık’ tan itibaren 3 ay içinde, yani 31 Mart tarihine kadar, olağan genel kurul toplantısı yapılmalıdır.

Yeni TTK 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girdiği için ilk olağan genel kurul (2012 yılı için) 31 Mart 2013 tarihine kadar yapılmalıdır.

• Olağan genel kurul dışında, esas sözleşmede öngörülmüş veya ortaklık işleri toplantıyı gerekli kılan hallerde genel kurul toplantıya çağrılabilir. Bu toplantılara olağanüstü genel kurul toplantısı denilmektedir.

• Genel kurul, tüm ortakların davet edilmesinin zorunlu olduğu ve tümünün katılabileceği en yüksek irade ve karar organıdır (Md. 616).

Limited şirketlerde genel kurulu toplantıya çağrı yetkisi kural olarak müdür veya müdürlere verilmiştir (Md. 617/1).

• Genel kurul hem toplanarak hem de toplanmadan yani sirküler karar (elden dolaştırma) şeklinde yazılı oy verilerek olabilir. Ancaksirküler karar alınabilmesi için, herhangi bir ortağın sözlü görüşme isteminde bulunmaması gerekir. Ayrıca, aynı önerinin tüm ortakların onayına sunulması kararın geçerliliği için şarttır (Md. 617/4). Bu hükümle, yönetimin kötüye kullanılmasının önlenmesi amaçlanmıştır.

• Genel Kurul Gündemi müdür veya başkan müdür tarafından hazırlanır. Genel kurulun, müdür veya başkan olan müdür tarafından toplantı gününden en az on beş (15) gün önce toplantıya çağrılması gerekmektedir. Şirket esas sözleşmesiyle bu süreyi uzatılabilmekte veya 10 güne indirilebilmektedir (Md. 617/2).

• Genel Kurul toplantısı için Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na bilgi verilmesi gerekmemektedir. Toplantıya Bakanlık temsilcisinin katılması gerekmemektedir (Md. 617/3).

• Toplantı gündemini, yerini ve zamanı içeren ilan, esas sözleşmede gösterilen şekilde ve her halde TTK Md. 35/4 hükmünde anılan Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde, ilan ve toplantı günleri hariç olmak üzere en az iki hafta önce yapılmalıdır (Md. 617/3).

• Toplantıya çağrı, ortaklık sözleşmesinde gösterilen şekilde ve böyle bir hüküm yoksa iadeli taahhütlü mektupla ve toplantıdan en az iki hafta önce ve toplantı gündemi ortaklara bildirilerek müdürler tarafından yapılmalıdır (Md. 617/3).

• Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 617/2 ve 3. maddesine göre çağrıya ilişkin usule uyulmaksızın toplantı yapılması mümkündür. Bunun için;

- Toplantıda bütün ortaklar hazır bulunmalıdır.

- Hiçbir ortağın veya temsilcinin bu şekilde toplantı yapılmasına itiraz etmemiş olması gerekir.

- Alınan kararların oy birliği ile alınması şart değildir. Sadece söz konusu kararla ilgili olarak yasada öngörülen nisaba uygun olarak karar alınması yeterlidir.

- Çağrısız genel kurulda gündeme oy birliği ile madde eklenebilir. Bunun aksine olan esas sözleşme hükmü geçersiz olmaktadır (Md. 416/2).

• Tür değiştirmeye ilişkin genel kurul kararı, sermayenin en az dörtte üçüne sahip bulunmaları şartıyla, ortakların dörtte üçününkararıyla alınmaktadır.

Müdür/Müdürler Kurulu tarafından alınacak genel kurul toplantısına ilişkin karar ile genel kurulda alınacak karar metinleri aşağıda belirtilmiştir.

Müdür/Müdürler Kurulu Tarafından Alınacak Genel Kurul Kararı Örneği

MÜDÜRLER KURULU KARARI

Belirlenen gündemin 4. Maddesine göre şirket genel kurulunda;

GENEL KURULDA ALINACAK KARAR

“Tür değiştirme konusunda yapılan görüşmeler sonunda müdür/müdürler kurulu tarafından hazırlanan tür değiştirme planının onaylanmasına ve aynen kabulüne, bu bağlamda hazırlanmış olan 31.10.2012 tarihli ara bilanço değerlerinin tüm aktif ve pasifi ile bir bütün halinde Türkiye’deki bütün şube işyerleri ile birlikte TTK’nın 180 ila 193. Maddeleri ile KVK’nın 19 ve 20.  maddeleri gereğince yeni kurulacak olan  (X) A.Ş’ne aktarılmasına oybirliği ile karar verildi”

şeklinde karar alınması gerekmektedir.

Öte yandan, uygulamada Limited şirketlerin genel kurulları ve genel kurultutanakları  yukarıda belirtilen prosedürlerden farklı olarak sadece Ortaklar Genel Kurul Kararı alınmak suretiyle de yapılmakta ve ticaret sicili müdürlüklerince tescil edilmektedir.

Ortaklar GenelKurulu karar örneği aşağıda yer almaktadır.

(X) LİMİTED ŞİRKETİ

ORTAKLAR GENEL KURUL KARARI

KARAR NO                             :               2012/..

KARAR TARİHİ                    :  ../../ 2012

HAZIR BULUNANLAR        :    ……………………, ……………………, ……………………,

GENEL KURUL GÜNDEMİ:     Tür değiştirme planının onaylanması

Genel Kurul ../../2012 günü saat 10’de şirket merkezinde toplanarak aşağıdaki kararları almıştır.

1- Tür değiştirme planının onaylanması.

../ .. /2012 tarih ve … sayılı müdürler kurulu  kararıyla şirketimizin hukuki türünün TTK’nın 180 ila 193. Maddelerine göre  tür değiştirmek suretiyle, limitet şirketten anonim şirkete dönüştürülmesine karar verilmiştir. Tür değiştirme kararına  istinaden yönetim organı  tarafından TTK’nın 185 maddesine göre hazırlanan Tür Değiştirme Planı TTK’nın 189. Maddesine göre genel kurulun onayına sunulmuştur. Tür değiştirme  konusunda yapılan görüşmeler sonunda yönetim organı tarafından hazırlanan Tür Değiştirme Planının onaylanmasına ve aynen kabulüne, bu bağlamda  hazırlanmış olan 31/10/2012 tarihli ara bilanço değerlerinin tüm aktif ve pasifi ile bir bütün halinde TTK’nın 180 ila 193. Maddeleri ile KVK’nın 19 ve 20.  maddeleri gereğince yeni kurulacak olan  (X) ANONİM ŞİRKETİ’NE aktarılmasına,

2- Bu kararın ve Tür Değiştirme Planının …………Ticaret Sicili Müdürlüğüne tescil ettirilmesine  ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlatılmasına

oybirliği ile karar verildi.

Müdürler Kurulu

……(T.C.)                ….. (T.C.)                                …….. (T.C.)         …….. (T.C.)

       Müdür                                    Müdür                    Müdür                   Müdür

11- Tescil ve İlan

Türk Ticaret Kanunu’nun 189/2 maddesinde; “(2) Yönetim organı tür değiştirmeyi ve yeni şirketin sözleşmesini tescil ettirir. Tür değiştirme tescil ile hukuki geçerlilik kazanır. Tür değiştirme kararı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilir.”  hükmü yer almaktadır. Anılan kanun hükmünden de anlaşılacağı üzere tür değiştirme şirket sözleşmesinin tescili ile geçerlilik kazanmakta olup, tür değiştirme kararının Ticaret Sicil Gazetesinde ilan olunması gerekmektedir.

EK-1

Yeni Tür Şirketin Vergi Dairesine Vereceği Taahhütname

EK 2

Tür Değiştiren Limited Şirketin Vergi Dairesine
Vereceği Dilekçe

….................. VERGİ DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜNE

…...........................

Dairenizde ….................. vergi kimlik numarası ile işlem gören şirketimiz 31.10.20.. tarihli bilançoya göre bütün aktif ve pasifiyle bir bütünhalinde TTK’nın 180 ila 193. Maddeleri  ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19 ve 20. maddeleri hükmü gereğince tür değiştirmek suretiyle (x) Anonim Şirketine dönüşmüştür. 

Dönüşüm işlemi   …............. tarihinde gerçekleşmiştir.

Dönüşüm işlemine ait belgeler ekte sunulmuştur. Bu tarih itibariyle mükellefiyetimizinsona erdirilmesini arz ederiz.

Saygılarımızla,                                                

EKLER:

1-Tür değiştirmeyeilişkin müdür/müdürler kurulu karar sureti.

2-Tür değiştirme planı.

3-Tür değiştirmeplanının onaylandığı genel kurula ait Ticaret Sicil Gazetesi.

4-Yeni tür olan A.Ş. kuruluşuna ait Ticaret Sicil Gazetesi.

EK 3

Yeni Tür Şirketin (A.Ş) Vergi Dairesine Vereceği Dilekçe