Bu hafta köşemizde okurlarımızın sorularını cevaplayarak aynı zamanda sosyal güvenlik alanında sıklıkla düşülen hatalar hakkında da bilgi vermek istiyorum...

Soru: “Annem babam vefat ettiğinden dolayı dul maaşı alıyor. Ben anneme bireysel emeklilik yaptırmak istiyorum. Dul maaşı aldığı için maaşı kesilir mi?” 

Türk sosyal güvenlik sistemi temel koruma birimi olarak aileyi esas aldığı için ölüm aylığı bağlanmasında olabildiğince cömert olarak nitelediğimiz uygulamalara yer vermiştir.

Ailenin esas alınması nedeniyle dul kalan eşler evlenmedikleri sürece ölen eşten dolayı ölüm aylığı almayı sürdürürler. Dul kalan eş ister ev kadını olarak çalışma hayatının dışında kalsın, ister sigortalı bir işte çalışsın isterse kendi sigortalılığından dolayı emekli maaşı alsın sonuç değişmez. Evlenmedikleri sürece dul kalan erkek eşlerde ölüm aylığını almaya hak kazanır. Hatta dul kalan eş evlenmiş ve sonradan evlendiği eşi de ölmüş ise dilerse ilk evlilik yaptığı eşinden dilerse de ikinci evlilik yaptığı eşin üzerinden ölüm aylığı alabilir.

Soru: “Vefat eden öğretmen babamdan dolayı aylık alıyorum. İş yeri açmayı düşünüyorum. İş yeri açarsam maaşım kesilir mi?

İŞ YERİ AÇAN YETİM MEMUR KIZININ AYLIĞI KESİLMEZ

Emeklikle ilgili olarak ölüm aylığı şartları hakkında toplum olarak kulaktan duyma ve oldukça hatalı bilgilere sahip olduğumuzu söyleyebilirim. İşçi yani SSK’lı ya da esnaf yani Bağ-Kur sigortalısı vefat ederse geride kalan bekâr kız çocuklarına, sigortalı bir işte çalışmamaları ya da Bağ-Kur sigortalısı olacak biçimde ticari faaliyet içinde olmamaları şartıyla ölüm aylığı bağlanır. Oysa Emekli Sandığı iştirakçisi olan yani memur kişi vefat ederse kızı SSK’lı bir işte çalışsa da Bağ-Kur sigortalısı olsa da ya da SSK’dan ya da Bağ-Kur dan kendi sigortalılığı nedeniyle yaşlılık aylığı alsa dahi Emekli Sandığı yetim aylığı bağlar. Vefat eden memurun bekâr ya da dul kalan kızının devlet memurluğuna atanması durumunda yetim aylığı kesilir.

Soru: “Vefat eden eşimden dolayı 16 seneden bu yana aylık alıyorum. 3 yıl önce oğlumun kurduğu şirkete ortak oldum. Maaşımdan destekleme primi kesilecek mi?” 

ÖLÜM AYLIĞI ALAN EŞ ŞİRKETE ORTAK OLURSA BAĞ-KUR PRİMİ ÖDER

Belirli bir süre sigortalı olarak prim ödedikten sonra kendisine yaşlılık aylığı bağlanan diğer bir ifade ile kendi üzerinden emekli maaşı bağlanan kişiler vergi mükellefi veya limitet şirket ortağı ya da anonim şirketin hem ortak hem de yönetim kurulu üyesi olur iseler maaşlarından destek primi kesilmesi gerekir.  Eşinin ölümü sonrası kendisine ölüm aylığı bağlanan dul eş vergi mükellefi veya limitet şirket ortağı ya da anonim şirketin hem ortak hem de yönetim kurulu üyesi olursa bu kez Bağ-Kur tescilini yaptırarak Bağ-Kur sigorta primi ödemesi gerekir. Ölüm aylığı alan dul eş belirli bir süre prim ödedikten sonra kendi sigortalılığı nedeniyle bir aylık daha almaya hak kazanır. Bu durumdaki kişilerin ilk aldıkları aylık ölüm aylığı sonradan aldıkları aylık ise yaşlılık aylığı olur.

Soru: “1985-1996 tarihleri arasında Bağ-Kur’lu idim. Daha sonra 2004-2008 tarihleri arasında SSK’lı çalıştım, 2008 yılında da SSK’ya müracaat ettim ve bana SSK maaşı bağlandı. O tarihte 2000’de başlayan ve halen devam eden şirket ortaklığımı saklamış idim. SGK bana bir yazı göndererek maaşımın kesildiğini ve Bağ-Kur’a 39.000 TL borcum olduğunu bildirdi. Çok müşkül durumdayım. Ne yapabilirim. Dava mı açmalıyım?”

BAĞ-KUR BORCU 60 AYDAN FAZLA İSE BORÇ DA SİLİNİR HİZMET DE

Esasında emeklilik müracaatında bulunduğunuz dönemde şirket ortağı olduğunuz SGK tarafından fark edilse idi sizin SSK hizmetleriniz geçerli sayılmayacak, 8 yıllık Bağ-Kur borcu çıkarılacak ve borcu ödemiş olsanız dahi muhtemelen hizmetiniz 25 yıldan az olduğu için Bağ-Kur’dan bile emekli olamayacaktınız. Ancak 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe giren Reform Yasasının geçici 17. maddesi size can simidi olmuş.

Reform Yasasının geçici 17. maddesi hükmü gereği, 30 Nisan 2008 tarihi itibariyle Bağ-Kur kaydı olup prim borcu 60 aydan fazla olanların hem prim borcu silindi hem de Bağ-Kur sigortalılık süresi. Böyle olunca bu sürelerdeki SSK hizmetleri geçerli sayıldı. Böylece sizin ve sizin durumunuzda olanların emeklilik iptali diye bir problemi kalmamış oldu.

Ancak şirket ortağı olmanız hasebiyle destekleme primi ödemekle yükümlüsünüz. SGK’ya durumunuzu anlatıp, dilekçe ile başvurmanız durumunda SSK maaşınız yeniden bağlanıp destekleme prim tesciliniz yapılır. Sonrasında destekleme borcunuzu taksitlendirmek için 31 Mayıs 2013 tarihine kadar SGK’ ya başvurmayı unutmayın. Şerif Akçan

http://www.turkiyegazetesi.com.tr/makaledetay.aspx?id=573877#.UZjnwsoWKV4

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.