Bilindiği üzere bağımsız denetime tabi olacak şirketleri belirleme yetkisi Yeni TTK’ nın 397’nci maddesi ile Bakanlar Kuruluna verildi ve Bakanlar Kurulu da bu yetkisini kullanarak 2012/4213 sayılı Kararı çıkarttı. Bakanlar Kurulu Kararı ile bağımsız denetime tabi olan şirketler bu Karara ekli (I) ve (II) sayılı listede belirlenmiştir. Asıl olarak bütün firmaların denetimini kapsayacak düzenleme ise (I) ve (II) sayılı liste dışında kalan firmaların bağımsız denetime tabi olmasını düzenleyen Bakanlar Kurulu Kararının 3. maddesidir. Bu yazımızda, (II) sayılı listede yer alan firmalar ile Bakanlar Kurulu Kararının 3. maddesinde belirlenen şirketlerin hangi durumlarda bağımsız denetime tabi olacakları ve hangi durumda bağımsız denetimden çıkacakları ele alınacaktır.

(I) sayılı listedeki şirketlerin tamamı herhangi bir sınır veya kıstas olmaksızın denetime tabi tutulmuştur. Dolaysıyla bu şirketler herhangi bir şart aranmaksızın bağımsız denetime tabi olacaklardır. (II) sayılı listedeki şirketlerden ise belirlenen kriterleri aşan şirketler denetime tabi tutulmuştur.

(II) sayılı listede bağımsız denetime tabi olacak şirketler 7 başlıkta sayılmıştır. (II) sayılı listede denetime tabi olma ölçütü olarak aktif büyüklük, yıllık net satış hasılatı ve çalışan sayısı esas alınmıştır. Farklı sektörlerdeki firmalar için faklı kriterler belirlenmiştir. Örneğin, EPDK kapsamındaki firmalar için aktif toplamın 75 milyon ve üstü Türk Lirası, yıllık net satış hasılatının 100 milyon ve üstü Türk Lirası ve çalışan sayısının 250 ve üstü olma kriteri getirilmiştir. Bu kriterler yurt çapında günlük olarak gazete yayımlayan şirketlerde, aktif toplam için 50 milyon ve üstü Türk Lirası, yıllık ne satış hasılatı için 75 milyon  ve üstü Türk Lirası, çalışan sayısı için ise 175 ve üstü olarak belirlenmiştir.

• Aktif toplamı 150 milyon ve üstü Türk lirası,
• Yıllık net satış hasılatı 200 milyon ve üstü Türk lirası,
• Çalışan sayısı 500 ve üstü.

Bağımsız denetime tabi olmak için bu üç şarttan ikisinin şirketler tarafından aşılmış olması gerekecektir. Ancak firmaların bağlı ortaklık ve iştirakleri olması halinde yukarıdaki kriterler birlikte değerlendirilecektir.

3 şarttan ikisini sağlamaktan kasıt nedir? Bir yıl denetime tabi olmak zorunda kalan sürekli denetime tabi mi olacaktır?

3 şattan ikisinin sağlanmasından kasıt, bu üç şarttan ikisinin üst üste iki yıl boyunca sağlanmış olmasıdır. Bir yıl iki şart sağlanmış bir yıl sağlanmamış ve ertesi yıl yine sağlanmış ise üst üste iki yıl şartı gerçekleşmiş olmayacaktır. Üç şarttan ikisinin tek tek ve üst üste iki yıl sağlanması değil, üç şarttan herhangi ikisinin iki yıl sağlanması yeterli olacaktır. Örneğin, bir yıl ciro şartı ile aktif büyüklük şartı sağlanırken, ikinci yıl çalışan şartı ile ciro şartı sağlanabilir. Bu halde ilk yıl çalışan şartı sağlanmıyorken ikinci yıl aktif büyüklük şartı sağlanmıyor olacaktır ama iki yıl boyunca üç şarttan ikisi sağlanmış olunacaktır. 2013 yılında bağımsız denetime tabi olunup olunmadığına bakılırken 2011 ve 2012 yıllarında oluşan finansal tablolara (bilanço, gelir tablosu) bakılacaktır. Bu tablolar yeni denetime tabi olacak firmalar için vergi mevzuatı uyarınca oluşturulan tablolardır.

Üç şarttan ikisini sağlayarak bağımsız denetime tabi olan firmalar sürekli bağımsız denetime tabi olacaklar mıdır?

Üç şarttan ikisini üst üste iki yıl sağlayarak denetime giren firmanın izleyen yıllarda da denetim yaptırmaya devam edip etmeyeceğine şartlara bakılarak karar verilecektir. Buna göre, üst üste iki hesap döneminde belirtilen üç şarttan ikisinin sağlanmaması halinde müteakip hesap döneminden itibaren denetimin kapsamından çıkılacaktır.

Denetimin kapsamından çıkmanın diğer bir ölçütü ise, bir hesap döneminde belirtilen ölçütlerden en az ikisinin sınırlarının yüzde yirmi veya daha fazla altında kalması durumunda müteakip hesap döneminden itibaren denetip kapsamından çıkılacaktır. Örneğin, 2013 hesap döneminde denetime tabi olan bir şirketin 31.12.2013 tarihli bilançosuna göre aktif büyüklüğü 100 milyona ve cirosu da 120 milyona düşmüş ise aktif büyüklük ve ciro şartlarında %20 den fazla düşüş olduğu için denetimin kapsamından çıkılacaktır.

Dolaysıyla, denetime tabi olma bakımından belirlenen kriterlerden ikisinin üst üste iki yıl aşılmış olması gerekmektedir. Bir yıl (2013) aşılıp diğer yıl (2014) aşılmaması ama izleyen yılda (2015) aşılması halinde bağımsız denetime tabi olunmayacaktır.  Denetimden çıkma boyutunda ise, aynı şekilde iki yıl üst üste iki şartın altında kalınması gerekmektedir. Ancak, bağımsız denetime tabi firmalar bakımından bu 3 şarttan ikisinin %20’den fazla düşüş göstermesi halinde de bağımsız denetim kapsamından çıkılacaktır. Sonuç olarak, bağımsız denetime tabi olunması halinde bu süreklilik arz etmeyebilecektir. Belirlenen kriterlere bakılarak bağımsız denetime tabi olunup olunmayacağına karar verilecektir. Ekrem Öncü

http://www.thelira.com/yazar/31/ekrem-oncu/2364/sirketler-dikkat-bagimsiz-denetime-giris-var-cikis-yok-mu

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.