Geçici iş göremezlik ödeneği, geçici iş göremezlik süresince yapılan ödemedir. Bununla birlikte istirahatli olan ve SGK’ dan geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara işverenleri tarafından ödemeler yapılabilmektedir. İş Kanunu uyarınca, hastalık nedeni ile çalışılamayan günlerde SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilebilir. Bu düzenleme hastalık nedeniyle çalışılamayan günlerde SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilebilmesi noktasında sadece işverene bir takdir yetkisi vermektedir(9). İşverenlerin işçilerin raporlu olduğu sürelerde ne ilk iki gün için ne de tüm istirahat süresince ücret ödeme ve sigortalı bildirme zorunluluğu yoktur(10). Ancak işverenler isterse SGK’ dan alınan istirahat parasını işçiden talep ederek işçisinin ücretlerini çalışmamalarına rağmen tam olarak ödeyebilirler. SGK’ dan alınan istirahat parasının işverene iade edilerek ücretin tam ödenmesi, geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara istirahatli bulundukları devrede fark ücretlerin ödenmesi veya bu devrede SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmadan ücretlerin tam olarak ödenmesi durumunda mutlaka kişi adına SGK’ ya gün ve kazanç bildirilmelidir. Kısaca SGK’ dan geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalıya bu dönemde işverence ücret ödenmeye devam ediliyorsa bu ücretten de sigorta primi kesilmelidir(11).

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği(12)’ nin 97. maddesinde; “geçici iş göremezlik ödeneği alan 4/a kapsamındaki sigortalılara istirahatli bulundukları sürede; geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmadan verilmesine devam edilen tam ücret, bireysel veya toplu iş sözleşmesine istinaden verilen geçici iş göremezlik ödeneğinin işverene iadesi ile alınan tam ücret, geçici iş göremezlik ödeneği ile ödenek alınan süredeki kazancı arasındaki ücret farkı, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayalı olmadan geçici iş göremezlik ödeneği aldığı sürede atıfet kabilinde yapılan ödemeler çalışılan sürelerde ödenen ücretler olarak prime tabi tutulur. İstirahatli olunan süre için ödenen günlük fark tutar, günlük sigorta primine esas kazancın alt sınırının altında kalması durumunda günlük alt sınıra yükseltilir.” hükmüne yer verilmiştir.

Örneğin; (A) şirketine ait işyerinde çalışmakta iken 17.05.2013 – 31.05.2013 döneminde istirahatli olması nedeniyle SGK’ dan geçici iş göremezlik ödeneği alan bir sigortalıya, işvereni tarafından SGK’ dan aldığı geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmaksızın aylık ücreti olan 3.000,00 TL ödendiği varsayıldığında, söz konusu sigortalının 2013/Mayıs ayındaki prim ödeme gün sayısı 30, sigorta primine esas kazancı da 3.000,00 TL olacaktır. İstirahatli sürelerde işverence ücret ödenmemesi halinde ise sigortalının 2013/Mayıs ayı prim ödeme gün sayısı 16, sigorta primine esas kazancı ise 1.600,00 TL olacaktır. Yine aynı örnekten hareketle, ilgili sigortalıya dört ayda bir 3.000,00 TL ikramiye verildiği ve ikramiyenin 2013/Mayıs ayında ödendiği, sigortalıya istirahatli olduğu günler için ücret ödemesi yapılmadığını varsayalım. Diğer bir ifadeyle sigortalıya 2013/Mayıs ayında 16 gün çalışması karşılığı hak ettiği 1.600,00 TL ve önceki dört aylık çalışmasından hak ettiği 3.000,00 TL ödenmiştir. Bu durumda sigortalı adına SGK’ ya bildirilecek gün sayısı 16 gün olarak değişmeyecektir. Ancak SPEK tutarı hesaplanırken günlük tavan olan 212,03 TL üzerinden 16 günlük tavan 3.392,48 TL olarak hesaplanacak, 1.600,00 TL ücretine ilave olarak 1.792,48 TL ikramiye’ de kazanca ilave edilerek 3.392,48 TL üzerinden bildirim yapılacaktır. İkramiyeden kalan 1.207,52 TL ise fiili çalışmasının olduğu ayın kazancına yine asgari ücret tavanı dikkate alınarak ödemenin yapıldığı ayı müteakip iki ayı geçmemek üzere ilave edilerek hesaplanacaktır.

Kısaca sigortalıya istirahatli olduğu dönemde ücret ödemesi dışında ödeme yapılması durumunda asgari ücret tavanı dikkate alınarak sigorta primine esas kazanca dahil edilecek fakat bu ödeme için ayrıca gün bildirilmeyecektir. Önemle belirtmemiz gerekir ki, aylık prim ve hizmet belgesinde eksik gün neden 01- İstirahat olarak bildirilmeyen ve toplu iş sözleşmesi gereği veya işverence atıfet kabilince primleri yatırılan sigortalılara ilişkin çalışılmadığına dair bildirimin aylık sigorta primlerinin e-Bildirge ile Kurum’a bildirildiği aylık prim ve hizmet belgesinde eksik günlerin nedeni için oluşturulan 01-İstirahat paneline ek olarak oluşturulan “prim bildirilen sigortalı, istirahatli olduğu sürelerde, işyerinde çalışmamıştır” kutucuğunun işaretlenerek gerekli bildirimin yapılması halinde ayrıca çalışmazlık girişi yapılmasına gerek kalmayacaktır. Mehmet KARAKOÇ Yaklaşım / Haziran 2013 / Sayı: 246

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.