Norm ve standart birliği sağlama adına yapılan sosyal güvenlik reformu sonrası, gerek kayıtlı istihdamı arttırmak, gerekse de sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini sağlamak adına pek çok sigortalılık hali ortaya çıkmıştır. Genel olarak fiili çalışma ilişkisine dayanan sigortalılık türlerinin hepsinde iş kazası ve meslek hastalığı sigorta kolu uygulanmaktadır.

Bununla beraber fiili çalışmaya dayanan aşağıdaki sigortalılık hallerinde iş kazası ve meslek hastalığı sigorta kolu uygulanmamaktadır. Bunlar;

- 5510 sayılı Kanun’un Ek-6. maddesinde düzenlenen kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışan şoförler ve sanatçılar,

- Kanun’un geçici 16. maddesinde düzenlenen, Gelir Vergisi Kanunu(3)’nun 9. maddesinde sayılan işleri vergiden muaf olarak, bir işverene tabii olmadan yapan kadın isteğe bağlı sigortalılar,

- Kurum’dan aylık almakta iken, vergi mükellefiyetleri nedeniyle Kanun’un 4. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendine göre çalışıp, emekli aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilen sigortalılardır.

Sigortacılığın genel bir ilkesi olarak sigorta, kişileri oluşabilecek risklere karşı korumalıdır. Ancak yukarıda belirtilen sigortalılık türlerinde ortada fiili bir çalışma durumu olmasına ve kapsamdaki sigortalıların iş kazası veya meslek hastalığı haline yakalanma riskleri bulunmasına rağmen, bunlar sosyal güvenlik sistemimizce bu risklere karşı korunmamaktadırlar. Özellikle Kanun’un Ek-6. maddesinde düzenlenen kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışan şoförlerin iş kazasına uğrama riskine karşı korunmamış olmaları önemli bir eksikliktir.

İş kazası veya meslek hastalığına uğrayan sigortalılar, geçici veya sürekli iş göremez hale gelmekte ya da ölmektedirler. Dolayısıyla iş kazası veya meslek hastalığına uğrayanlar ile bunların bakmakla yükümlü bulundukları kişiler, uğranılan iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle her halükarda zor duruma düşmektedirler. Bu bağlamda iş kazası ve meslek hastalığı sigorta kolu, sigortalılara sağlanan haklar nedeniyle çok faydalı ve vazgeçilmez bir sigortacılık uygulamasıdır. Öte yandan fiili çalışma ilişkisine dayanıp, iş kazası veya meslek hastalığı haline yakalanma riskleri bulunan; kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışan şoför ve sanatçılar, Gelir Vergisi Kanunu’nun 9. maddesinde sayılan işleri bir işveren tabii olmadan yapan kadın isteğe bağlı sigortalılar ile emekli olup aylığından sosyal güvenlik destek primi kesilmek suretiyle 4/1-b maddesi kapsamında çalışan sigortalılar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigorta kolunun uygulanmaması büyük bir eksiklik olarak dikkat çekmektedir. Savaş Yurdagül, Yaklaşım / Ağustos 2013 / Sayı: 248

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.