Öncelikle Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 19. maddesi gereği eylemli çalışmadığı tespit edilen kişilerin tescilleri iptal edildiğinden gerçeğe aykırı olarak tanzim edilmiş olan işe giriş bildirgesi iptal edilmektedir. Yine 5510 sayılı kanunun 89. maddesinde; “ …Yanlış veya yersiz alınmış olduğu tespit edilen primler, alındıkları tarihten on yıl geçmemiş ise, hisseleri oranında işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara veya genel sağlık sigortalılarına veya hak sahiplerine kanunî faizi ile birlikte geri verilir. Kanunî faiz, primin Kuruma yatırıldığı tarihi takip eden ay başından, iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için hesaplanır. Ancak Borçlar Kanunu’nun 65. maddesi hükmü saklıdır. Prim iadesi nedeniyle sigortalıların, isteğe bağlı sigortalıların, genel sağlık sigortalılarının aylık, gelir, ödenek ve sağlık hizmetlerinden yararlanma şartlarını yitirmeleri durumunda, bu Kanuna göre ödenen aylık, gelir ve ödenekler ile sağlanan sağlık hizmetleri durdurulur. Yanlış veya yersiz yapılan masraflar 96ncı madde hükümlerine göre ilgililerden geri alınır.” Hükmü öngörülmüştür. Borçlar Kanunu’nun 65. maddesi “Haksız yahut ahlaka (adaba) mugayir bir maksat istihsali için verilen bir şeyi istirdata mahal yoktur” hükmünü içerdiğinden gerçeği yansıtmayan sigortalılık dolayısıyla kişiler adına yapılmış olan prim ödemeleri Kuruma irat kaydedilmekte olup, prim ödemeleri iade edilmemektedir. Bilindiği üzere 5510 sayılı Kanunun 96. maddesinde ise “Kurumca işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler;

a) Kasıtlı veya kusurlu davranışlardan doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden,

b) Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren yirmi dört ay içinde yapılacak ödemelerde faizsiz, yirmi dört aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel hükümlere göre geri alınır…” hükmü öngörülmektedir. Bu nedenle gerçeği yansıtmayan sigortalılık nedeniyle gerek kendilerinin gerekse de hak sahiplerinin kısa vade, uzun vade ve genel sağlık sigortasından faydalanmaları nedeniyle Kurumca yapılmış olan her türlü ödemeler geri tahsil edilmektedir.’’ Belirtilmiştir. Fazla Veya Yersiz Ödemelerin Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5inci maddesinde, ilgililerin kasıtlı ve kusurlu davranışlarından doğan fazla veya yersiz ödemelerden bahsedilmiş olup, anılan maddeye göre;

a) Kuruma verilen veya ibraz edilen belgelerle gerçeğe aykırı bildirimde bulunulması,

b) Örneği Kurumca hazırlanan belgelerle bildirilmesi taahhüt edilen durum değişikliklerinin bir ay içinde Kuruma bildirilmemesi,

c) Kanunda öngörülen şartlar yerine gelmediği hâlde, sahte bilgi ve belgelerle sağlık hizmetleri ve diğer haklardan, ödeneklerden yararlanılması ile gelir veya aylık bağlatılması,

ç) Sahte hizmet kazandırılmak suretiyle sağlık hizmetleri ve diğer haklardan, ödeneklerden yararlanılması ile gelir veya aylık bağlatılması,

d) Boşanma nedeniyle gelir veya aylık bağlandıktan sonra boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşanması,

e) Gelir ve aylıklarının kesilmesi gerektiği hâlde durumun gizlenmesi ve/veya bildirilmemesi,

f) Sigortalılar ile gelir veya aylık alanlara yapılan ödemelerden, hak sahipliği sona ermesine rağmen her hangi bir kişi tarafından tahsilat yapılması ilgililerin kasıtlı ve kusurlu davranışlarından sayılmıştır. İşyerinde hizmet akdine tabi olarak çalışmadığı halde sigortalı gösterilmek, gerçeğe aykırı bildirimde bulunulması ve sahte hizmet kazandırılmak suretiyle sağlık hizmetleri ve diğer haklardan, ödeneklerden yararlanılması ile gelir veya aylık bağlatılması gibi durumları içerdiğinden ilgililerin kasıtlı ve kusurlu davranışlarına girmektedir. Bu nedenle bu kapsamda yapılmış olan fazla ve yersiz ödemeler, tespit edildiği tarihten geriye doğru en fazla on yıllık süreyi geçmemek üzere ödemenin yapıldığı tarihten itibaren hesaplanacak kanunî faizi ile birlikte tahsil edilmekte olup, ayrıca (b) ve (d) bentlerinin ihlali ile (f) bendinin bir ayı geçmemek üzere ihlali hariç olmak üzere diğer bentlerin ihlali halinde ilgiler hakkında suç duyurusunda bulunulmaktadır. Kemal AKYOL, E-Yaklaşım / Eylül 2013 / Sayı: 249

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.