8.000 TL ve üzeri tahsilat ve ödemelerin banka, özel finans kurumları veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü aracı kılınarak yapılması zorunluluğu kayıt dışı ekonomi ile mücadelede önemli kilometre taşlarından biridir. Bu minvalde vergi inceleme elamanlarınca yapılacak vergi incelemelerinde incelenen mükelleflerin 8.000 TL ve üzeri tahsilat ve ödemelerini banka, özel finans kurumları veya PTT aracı kılınarak yapıp yapmadıkları kontrol edilmekte ve bu kurala uymayan mükelleflere de gerekli özel usulsüzlük cezası önerilmektedir. Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355. maddesinde yer alan hükme göre mükerrer 257. madde ile getirilen zorunluluklara uymayan mükelleflere her bir işlem için özel usulsüzlük cezası kesilecektir. Ayrıca, mükellefler arası ticari işlemlerde birinin tahsilatı diğerinin ödemesi olacağından; özel usulsüzlük cezası her iki mükellef için de uygulanacaktır.Tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymayan mükelleflerden her birine, her bir işlem için kesilecek ceza, 2013 yılı için;

- Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 1.200 TL’den,

- İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 600 TL’den,

- Yukarıda yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında 300 TL’den az olmamak üzere her bir işlem için bu işleme konu tutarın % 5’idir.

Ancak 2013 yılı için bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 940.000 TL’yi geçemeyecektir. Gerek VUK mükerrer 355. maddesinde özel usulsüzlük cezalarının muhatabı mükellefler olduğu, gerekse tevsik zorunluluğu getirilen işlemlerde nihai tüketicilerle yapılan işlemler diğer mükelleflerden ayrı tutulduğu için 8.000 TL üzeri mal veya hizmet alımını banka, benzeri finans kurumları veya posta idareleri üzerinden yapmayan nihai tüketicilere özel usulsüzlük cezası kesilemeyecektir.  Kaldı ki yasa koyucu bu minvalde nihai tüketicilere ceza uygulamasını öngörüyor olsaydı,  fatura ve benzeri evrakları almayan nihai tüketicilere uygulanacak cezayı ayrı bir şekilde VUK’un 353/3. maddesiyle(8) hüküm altına aldığı gibi; Yasa koyucunun tevsik zorunluluğuna uymayan nihai tüketicilere de ceza uygulanabileceğine ilişkin Kanunda açıkça ayrı bir hükme yer vermesi gerekirdi.

TEVSİK ZORUNLULUĞU OLMAYAN ÖDEME VE TAHSİLATLAR

Tevsik zorunluluğu kapsamına giren kişiler ile nihai tüketicilerin genel ve özel bütçeli idareler ile döner sermaye işletmelerine yapacakları ödeme veya tahsilat işlemlerinin banka özel finans kurumları veya PTT tarafından düzenlenen belgelerle tevsik zorunluluğu bulunmamaktadır. Ayrıca;

1- Sermaye piyasası aracı kurumlarında,

2- Yetkili döviz müesseselerinde,

3- Noterlerde,

4- Tapu idarelerinde

yapılan işlemlere konu ödeme ve tahsilatların belirtilen kurumlar aracı kılınarak yapılması zorunlu bulunmamaktadır. Yine; genel ve özel bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ile bunların teşkil ettikleri birlikler, kanunla kurulan diğer kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan ve işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşlar veya bunlara ait veya tabi diğer müesseseler tarafından yapılan ihale işlemlerine ilişkin yatırılması gereken teminat tutarları, belirtilen limiti aşsa bile bunlara ilişkin ödeme ve tahsilatların; banka, özel finans kurumları veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü aracı kılınarak yapılması zorunluluğu bulunmamaktadır. 8.000 TL’nin altında kalan tahsilat veya ödemelerin banka veya özel finans kurumları Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü (PTT) aracılığıyla yapılması ise ihtiyaridir.

MÜKELLEF KURUMA KESİLECEK ÖZEL USULSÜZLÜK CEZASININ TOPLAM TUTARI

Örnek vermek gerekirse; Vergi inceleme elemanı, Yönetmeliğin 19/3 numaralı maddesi gereği sadece yukarıda yer alan tespitlerden özel usulsüzlük cezası kesilmesini önereceklerini eleştiri konusu yaparak raporuna derç edebilecektir. Bu kapsamda yukarıda belirtilen tahsilat ve ödemelere ilişkin yapılan değerlendirmelere göre (X) A.Ş’ ye kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezalarına ilişkin özet tablo aşağıdaki gibidir.

2012 yılı için bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 880.000 TL’yi geçemeyeceğinden (X) A.Ş. için 880.000 TL özel usulsüzlük cezası kesilecektir. VUK’ un 365. maddesi gereği; vergi cezaları olayların ilgili bulunduğu vergi bakımından mükellefin bağlı olduğu vergi dairesi tarafından kesileceğinden ve VUK’ un 366. maddesi gereği cezayı gerektiren olayın tespitine dair tutanak sureti ile inceleme raporunun birer örneği ihbarnameye bağlanacağından (X) A.Ş. adına düzenlenen vergi inceleme raporunun bir örneği (X) A.Ş’ nin bağlı olduğu (A) Vergi Dairesine gönderilecektir. (A) Vergi Dairesi’ de (X) A.Ş’ ye göndereceği ceza ihbarnamesine dayanak teşkil etmesi için ihbarname ekine söz konusu firma nezdinde düzenlenen vergi inceleme raporuna ve varsa konu ile ilgili diğer tespit tutanaklarına yer verecektir. Abdulkadir ERTÜRK, Yaklaşım / Eylül 2013 / Sayı: 249

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.