1. Giriş
 
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 90''''ıncı maddesi hükmü uyarınca; Kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluşlar ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar, ihale yolu ile yaptırdıkları her türlü işleri üstlenenlerin kesin teminatlarını iade etmeden önce, ihale konusu iş dolayısıyla, Sosyal Güvenlik Kurumuna borçlarının bulunmadığına dair, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından düzenlenmiş bir belgeyi (ilişiksizlik belgesi) istemeleri zorunludur.
 
Söz konusu ilişiksizlik belgesi düzenlenmeden önce, 5510 sayılı Kanunun 85''''inci madde hükmü uyarınca, ihale konusu iş dolayısıyla yeterli işçilik bildirilmiş olup olmadığı Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından araştırılır. Bu araştırma sonucunda yeterli işçiliğin bildirilmemiş olduğu anlaşılırsa, eksik bildirilen işçilik tutarı üzerinden hesaplanan prim tutarı, 5510 sayılı Kanunun 89''''uncu maddesi gereği hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte bir ay içinde ödenmek üzere işverene tebliğ edilir.
 
Bu yazımızda, ilişiksizlik belgesinin verilmesi için yeterli işçilik bildirimi araştırması yapılmasına gerek olmayan haller ile ilişiksizlik belgesi düzenlenmesine gerek olmayan ihaleler konusu incelenecektir.
 
2. Devamlı Mahiyetteki İşyeri
 
Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hak Edişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmeliğin 7''''nci maddesi hükmü uyarınca, ihale konusu işin devamlı mahiyetteki işyeri sigortalıları ile yapıldığının işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna beyan edilmesi üzerine, ihale konusu işin devamlı mahiyetteki işyeri sigortalıları ile yapıldığının Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan araştırmada anlaşılması halinde, işverenin ve varsa alt işverenin defter ve belgeleri incelenmeksizin, ihale konusu işin yapıldığı süre içinde söz konusu işyerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna borcunun da bulunmaması kaydıyla, ilişiksizlik belgesi verilir.
 
İhale konusu işin yapıldığı belirtilen devamlı mahiyetteki işyerinin faaliyetine devam etmesinin, ihale konusu işe bağlı olmaması, ihale konusu işten bağımsız olarak faaliyetini devam ettirmesi, dolayısıyla ihale konusu iş olmasaydı dahi mevcut olan veya olacak olan bir işyeri olması halinde, devamlı mahiyette bir işyerinin varlığı kabul edilir.
 
İhale sözleşme veya şartnamesinde ihale konusu işte çalışacak kişi/gün sayısının belli olması ve işveren tarafından ihale konusu işte çalıştırılması gereken kişi/gün sayısı kadar Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirim yapılması halinde, işverenin ihale konusu işin yapıldığı döneme ilişkin olarak Sosyal Güvenlik Kurumuna borcunun da olmaması kaydıyla, defter ve belgeleri incelenmeksizin ilişiksiz belgesi verilir.
 
3.Öğrenci veya Personel Taşıma İhaleleri
 
Sosyal Güvenlik Kurumunun 04.02. 2011 tarih ve 2011/13 sayılı Genelgesinde belirtildiği üzere, ihaleyi yapan idarece ihale konusu işin sigortalı niteliğinde bir kişi çalıştırılmaksızın bizzat yükleniciler tarafından yapıldığının Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi durumunda, yüklenicilerin, 5510 sayılı Kanunun 4' üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında (eski deyimle Bağ-Kur kapsamında) sigortalı olduklarının anlaşılması halinde, ilişiksizlik belgesi yükleniciye verilir.
 
İhale konusu işin yukarıda belirtilen yükleniciler ile birlikte, 5510 sayılı Kanunun 4' üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında (eski deyimle Bağ-Kur kapsamında) sigortalı çalıştırılmak suretiyle yapılması halinde de, ilişiksizlik belgesi yükleniciye verilir.
 
İhale sözleşme veya şartnamesinde ihale konusu işte, 5510 sayılı Kanunun 4''''üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında (eski deyimle SSK kapsamında) sigortalı olarak çalışacak kişi/gün sayısının belli olması durumunda, ihale sözleşme veya şartnamesine göre ihale konusu işte çalıştırılması gereken kişi/gün sayısı kadar işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirim yapıldığının anlaşılması halinde, işverenin ihale konusu işin yapıldığı döneme ilişkin olarak Sosyal Güvenlik Kurumuna borcunun da bulunmaması koşuluyla ilişkisizlik belgesi işverene verilir.
 
4.Mal Teslim İhaleleri
 
Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hak Edişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmeliğin 4''''üncü maddesinde, "Piyasadan hazır halde alınıp satılan mal" kavramı, "Projelendirme veya münhasıran bir talep üzerine üretimi yapılmayan malları ifade eder." şeklinde tanımlanmıştır. Bu tanıma göre, mal teslim işinin, piyasadan hazır halde alınıp satılan mal olarak değerlendirilebilmesi için, bu malın, işe özel olarak üretilmeyip piyasada standart olarak seri imalatı yapılan bir mal olması, ayrıca projelendirilmemiş, işe göre şekillendirilmemiş bir mal olması ve İdare için özel olarak imal edilmemiş bir mal olması gerekmektedir. İhale konusu iş, piyasadan hazır halde alınıp satılan malın temini ise bu iş, ihaleyi yapan Kurum tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmez. Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hak Edişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmeliğin 7''''nci madde hükmü gereğince, piyasadan hazır halde alınıp satılan işlerle ilgili olarak kesin teminatın iadesinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından düzenlenecek ilişiksizlik belgesi aranmaz.
 
5. Sonuç
 
Bu yazımızda, ilişiksizlik belgesinin verilmesi için yeterli işçilik bildirimi araştırması yapılmasına gerek olmayan ihaleler ile ilişiksizlik belgesi düzenlenmesine gerek olmayan ihaleler açıklanmıştır. Yüklenicilerin bunları bilmesinde yarar vardır. Ahmet Metin AYSOY / SGK E. Başmüfettişi

http://www.mevbank.com.tr/dergi_icerik_p.asp?dicerik_id=291&dergi_id=114

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.