Kıdem tazminatının hesaplanmasında esas alınacak ücrete, asıl ücretten başka, işçiye haftalık, aylık veya yıllık ödemeler ile sağlanmış para ve parayla ölçülmesi mümkün sözleşmeden veya kanundan doğan ve süreklilik gösteren (arızi olmayan) tüm menfaatler, uygulamada kabul edildiği gibi, brüt olarak dahil edilir. Kıdem tazminatının miktarının hesabında bir günlük miktar hesaplanırken, ödenmiş olan miktarların 365’e bölünmesi suretiyle belirleneceği kabul edilmektedir. Kıdem tazminatının hesaplanmasında esas alınan günlük ücret bulunduktan sonra, 30 ile çarpılarak “her tam yıl” için işçiye ödenecek kıdem tazminatı miktarı bulunur ve bir yıldan arta kalan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.

Kıdem Tazminatının taksitler halinde ödenmesi, İş sözleşmesinin feshedildiği veya işçinin öldüğü tarih kıdem tazminatına hak kazanılan tarihtir. Kıdem tazminatı, kanunen doğduğu anda muaccel olup, ödenmesi gerekmektedir. 1475 sayılı eski İş Kanunu’nun 14. maddesi gereğince, kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi halinde bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faiziyle birlikte ödenmesi gerekmekte ve faiz başlangıcı fesih tarihi olmaktadır. Kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesi hususunda Kanun’da herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak Yargıtay karlarında baktığımızda kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesinin işçinin rızası olduğu durumlarda gerçekleşebileceği ve işverenin kıdem tazminatını taksitler halinde ödeme konusunda işçiyi zorlayamayacağı görülmektedir.

Kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesini kabul eden işçi, bu konuda iradesinin fesada uğratıldığını ileri sürüp, kanıtlamadığı sürece faiz hakkından vazgeçmiş sayılır. Taksitlerin zamanında ödenmesi durumunda ayrıca faize hak kazanılamaz. Bu konuda daha sonraki taksitlerin ödemesi sırasında ihtirazı kayıt ileri sürülmesinin sonuca bir etkisi yoktur. Ancak, taksitlerden bir ya da bazılarının gününde ödenmemesi durumunda hak kazanılan kıdem tazminatının tamamı için faize karar verilmelidir. İşçinin taksitli ödemeyi öngören ödeme planını kabulü, ancak taksitlerin gününde ödenmesi halinde işveren yararına sonuç doğurur. Taksitler gününde ödenmediğinde işçinin taksitli ödeme anlaşmasıyla bağlı olduğunda söz edilemez. İşçi, işverence anlaşmaya uyulacağı varsayımı ile taksitli ödemeyi kabul etmiş sayılmalıdır. İş hukukunda işçi yararına yorum ilkesi de bunu gerektirir. Bu itibarla, kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesini öngören anlaşmanın işverence ihlali halinde işçi, kıdem tazminatının tamamı için fesih tarihinden itibaren faize hak kazanır. Daha önce yapılan ödemeler de Borçlar Kanunu’nun 84. maddesi uyarınca öncelikle faize ve masraflara sayılmalıdır.

Görüldüğü üzere kıdem tazminatının taksitle ödenmesi halinde işçinin faiz talep etme hakkı vardır. Ancak bunun için işçinin ihtirazi kayıt koyması gerekmektedir. İşçi zamanında ödenmeyen kıdem tazminatını sonraki bir tarihte bir defada veya çeşitli taksitlerle işverenden alır ve ödeme bitiminden önce faiz hakkını saklı tuttuğunu belirtir bir ibare koymaz ise faiz talebinde bulunamaz. Kıdem tazminatının işveren tarafından çek veya senetle ödenmesi taksitli ödemede olduğu gibi ancak işçinin rızası ile gerçekleşebilir. Dolayısıyla kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesinde, işveren işçiyi zorlayamaz. Tuncay Kaya E-Yaklaşım / Kasım 2013 / Sayı: 251

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.