Yasal düzenlemeye göre elektronik şekilde defter tutulması ve kayıt düzenlenmesi ile ilgili hükümler 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir. Halbuki e-Fatura ile ilgili uygulama 2 Eylül 2013 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

1 Seri No.lu Elektronik Defter Genel Tebliği’nin(3) “7. Diğer Hususlar” başlıklı son bölümünde getirilen bir düzenleme ile bu Tebliğ’de belirtilen koşulları yerine getiren mükelleflerden kendisine izin verilenler 01.01.2012 tarihinden itibaren elektronik defter tutmaya başlayabileceklerdir. Ayrıca izin belgesi alan mükelleflere gönderilen GİB-Denetim ve Uyum Yöntemi Daire Başkanlığı yazısında yevmiye ve büyük defterin elektronik ortamda oluşturulması ve saklanması tarihi ayrıntılı olarak gösterilmektedir.

Elektronik Defter Tutma ve Düzenleme Kapsamına giren Mükellefler 14 Aralık 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 421 sayılı VUK Genel Tebliği ile yapılan düzenlemelere göre, elektronik defter tutulması ve belge düzenlenmesi zorunlu hale getirilmiştir. Bu mükellefiyet kapsamına e-Fatura verme ve alma zorunluluğu da dahil bulunmaktadır. Bunları satırbaşı olarak şöyle sıralayabiliriz:

1. 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına tabi olanlar ile bunlardan 2011 yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 25 milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar.

2. Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli III sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 10 milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar. III sayılı Listedeki mallar, kolalı içecekler, alkollü içecekler ile tütün ve sigaralardır.

3. 397 ve 421 Seri No.lu VUK Genel Tebliğleri kapsamında elektronik fatura uygulamasından yararlanan veya zorunluluk getirilen mükelleflerin birbirine yapmış oldukları mal teslimi veya hizmet ifası elektronik fatura düzenlemeleri zorunludur. Elektronik fatura uygulamasından yararlanan kayıtlı kullanıcıların güncel listesi www.gov.tr internet adresinden yararlanacaklardır.

Elektronik fatura uygulamasından yararlanan veya zorunluluk getirilen mükellefler fatura düzenlemeden önce muhatabın www.efatura.gov.tr internet adresinde yer alan kayıtlı kullanıcı listesinde kayıtlı olup olmadığını kontrol edecekler kayıtlı kullanıcı ise e-Fatura, kayıtlı kullanıcı değilse kağıt fatura düzenleyeceklerdir.

Elektronik Defterlerin Saklanması ve İbrazı 1 Seri No.lu Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 4. bölümü elektronik defterlerin muhafaza ve ibrazı ile ilgili sorunlara ayrılmıştır.

Bu bölüme göre, 1 No.lu Tebliğ kapsamında, elektronik defter oluşturmak için izin alanlar, muhafaza ve ibraz ödevlerini yerine getirirken aşağıda sıralanan hususlara uygun hareket etmek zorundadırlar.

1. Mükellefler, elektronik defter ve kayıtları istenildiğinde ibraz edilmek üzere beratları (Her halükârda izin belgesi olacak) ile birlikte muhafaza etmek zorundadırlar. Buna kısaca saklama zorunluluğu diyebiliriz.

2. Elektronik defterler ile beratlarının veri bütünlüğünün sağlanması ile kaynağının inkar edilmediği, güvenli elektronik imza veya mühür ile garanti altına alındığı için saklamanın kağıt olmadığı ve ibrazın elektronik olacağı anlaşılmaktadır.

3. Elektronik kayıtların ve ilgili beratların usul yasaları, Türk Ticaret Kanunu ve diğer düzenlemelere göre elektronik, manyetik veya optik ortamda eksiksiz ve okunabilir şekilde olması gerekir.

4. Elektronik defter ve kayıtların, beratların doğru, bütün ve değişmezliğine ilişkin her türlü kayıt ve verilerin (elektronik imza, mühür dahil) istenildiğinde kolayca erişilebilir, okunabilir kağıt baskı almaya elverişli şekilde olması gerekir.

5. Son olarak elektronik defter ve beratların, defter izin verilerinin, muhafaza edilmesi mecburi olup, bu mecburiyetin T.C. sınırları içinde, kanunların geçerli olduğu yerlerde yerine getirilmesi gerekir.

Görüldüğü gibi, yerine getirilmesi oldukça güç ve külfetli bir mükellefiyet ve mecburiyet karşısındayız.

Son olarak şu hususu da belirtelim ki, bu Tebliğ hükümlerine uymayan, usul ve esaslara riayet etmeyen ve yapılacak uyarılara riayet etmeyen mükelleflerin izin belgeleri yapılacak bir değerlendirme sonunda iptal edilebilir. İzinleri iptal edilenler bir yıl süre ile elektronik defter uygulamasından yararlanamazlar.

Sorumluluk ve Cezai Yaptırımlar Elektronik defter uygulaması bir bütün olarak, ağır bir mali yük ve külfeti ortadan kaldıran ve mükellefe büyük kolaylık sağlayan bir yöntemdir. Mükelleflerin bu yeni ve zor yöntemden yararlanırken çok titiz ve dikkatli olmaları; başta 1 sayılı Tebliğ hükümleri olmak üzere, genel tebliğ ve GİB’liğinin talimat ve direktiflerine uymaları gerekmektedir. Aksi takdirde, Tebliğ’in sorumluluk ve cezai yaptırımlar ile ilgili 6. bölümü onların karşısına dikilmektedir. Bu düzenlemeye göre Tebliğ’de yer alan usul ve esaslara aykırı şekilde elektronik defter oluşturan ve tutan ve bunları yetkili makamların isteği üzerine ibraz etmeyenler hakkında işledikleri fiile göre Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili hükümleri uygulanacaktır. Diğer müeyyideler için Tebliğin 6. bölümüne bakılabilir. Selahattin Tuncer Yaklaşım / Aralık 2013 / Sayı: 252

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti. / www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.