VUK Uygulaması Defter ve belgelerin uzun süre muhafaza edilmesi gerek VUK’da ve gerekse 5510 sayılı Yasa’da öngörülmemiştir. Bu yükümlülük belli süreler için getirilmiştir. Bu sürelerin geçmesi ile mükelleflerin/işverenlerin muhafaza yükümlülüğü ortadan kalkmaktadır. Muhafaza yükümlülüğü bulunmayan belgelerin ibraz zorunluluğu da kendiliğinden ortadan kalkmaktadır.

VUK uygulamasında; beş yıllık saklama süresi dolduktan sonra idarece belge istenemez(2), istense dahi istenen belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi gerekçesi ile tarhiyat yapılamaz(3). Ancak lehte delil olmak üzere saklama süresi geçtikten sonra incelemeye belge ibraz edilmesi mümkündür.

SGK Uygulaması 5510 sayılı Yasa ise saklama ve ibraz yükümlülüğünü 10 yıl olarak belirlemiştir. Bu süre geçtikten sonra işverenlerden defter ve belge istenmeyeceği yönünde bir hüküm bulunmamaktadır. Kurum’ca yapılan incelemelerin esas amacı sigortalı hizmetlerinin tespiti olduğu düşünüldüğünde prim belgelerinin dayanağı kayıtların muhafaza edilmesi halinde her zaman incelenebileceğinin kabul edilmesi gerekmektedir. İşverenlerin saklama süresi dolduktan sonra belgelerin ellerinden çıkarmaları zaten bu düzenlemenin amacıdır. Bu nedenle işverenlerin bu yola gitmesi halinde Kurum’ca herhangi bir yaptırım uygulanmaması gerekmektedir. Ancak uygulamada Kurum’un saklama süresi dolduktan sonra incelemeye istediği defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi halinde idari para cezası uyguladığı görülmektedir.

Kurum’a göre; “2013/01 sayılı İç Emir’in 4. Rapor ve Görevlendirmelerle İlgili Diğer Hususlar başlıklı bölümünün 4.7 numaralı paragrafında yer alan ‘İdari para cezalarına yönelik zamanaşımı süreleri, zamanaşımı definde bulunulması durumunda dikkate alınacaktır.’ şeklindeki ibarenin incelemeyi yapan müfettişlere, ilgili kişilerin zamanaşımını ileri sürerek kayıt ibraz yükümlülüklerinin yerine getiremeyeceklerini yazılı olarak bildirmeleri halinde, zamanaşımının müfettişler tarafından dikkate alınması ve düzenlenecek raporlarda kayıt ibrazı yönünden idari para cezasına yer verildikten sonra, ilgili kişilerin zamanaşımın ileri sürüp sürmedikleri hususu dikkate alınarak uygulanan idari para cezası ile ilgili öneride bulunulmasının yerinde olacağı değerlendirilmektedir.”

Söz konusu değerlendirmeden sonra Kurum’ca saklama mecburiyeti bulunmayan defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi halinde idari para cezası uygulaması başlamıştır. Kurum’un bu uygulaması suç ve cezada kanunilik ilkesine açık olarak aykırıdır.

Kurum, Yasa’da suç olarak tanımlanmamış bir fiil için idari para cezası uygulamaktadır. Yasa’ya göre defter ve belgelerin saklama süresi 10 yıldır. İşverenlerin saklamak zorunda olmadıkları örneği 2002 yılı ve öncesi defterlerini incelemeye ibraz etmek mükellefiyetleri de yoktur. Buna rağmen Kurum’ca 2002 yılı ve öncesi defterlerinin incelemeye ibraz edilmemesi halinde idari para cezası uygulanmaktadır. İşveren zamanaşımını yazılı olarak ileri sürerse bu kez idari para cezasını tahakkuk ettirmekte ancak tahsil edilmemesini önermektedir. Serdar Günay Aralık 2013 / Sayı: 252

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti. / www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.