Skip to content

Narrow screen resolution Wide screen resolution Auto adjust screen size Increase font size Decrease font size Default font size default color brick color green color
Enflasyon, Merkez'in de cebini yaktı, para basmanın maliyeti yüzde 50 arttı (09.03.08) PDF Yazdır e-Posta
09 Mart 2008

Enflasyonla mücadele için büyük çaba harcayan Merkez Bankası'nın bizzat kendisi de enflasyon mağduru oldu

 

Bankanın matbaasında basılan kağıt paraların maliyeti geçen yıl yüzde 50 oranında arttı. Önceki yıl banknotların birim maliyeti yaklaşık 6 yeni kuruş (60 bin lira) iken geçen yıl üretimi tamamlanan banknotların ortalama birim maliyeti 9 Ykr'ye (90 bin lira) çıktı. Sadece kağıt maliyetlerindeki artışın yüzde 25'i bulduğunu belirten yetkililer artışın maliyetlerdeki yükselmeden kaynaklandığı görüşünde. Örneğin önceki yıl 500 dolar civarında seyreden kağıt hammadde fiyatları geçen yıl 650 dolara çıktı. Bu yılki maliyetin ise hammadde fiyatlarındaki artışın yanı sıra elektriğe yapılan zamla birlikte 11-12 Ykr'ye kadar çıkması bekleniyor. Bankanın ortalama maliyetini girdi maliyetleri, üretim miktarları ve basım özellikleri belirliyor. Banka her yıl banknot yenilemek için 10 milyon dolar harcıyor. Banknotların basımı için harcanan para, banknotun teknik ve güvenlik donanımı gibi unsurlara bağlı olarak değişiyor. Ayrıca, işgücü, hammadde, amortisman, enerji, su, bakım, onarım gibi girdi maliyetlerindeki değişim de banknotların basımı için harcanan parayı etkiliyor. Merkez Bankası ise banknotlardaki yıpranmayı önlemek için, vatandaşlara cüzdan kullanma alışkanlığı edinmesini öneriyor. Ayrıca, banknotların üzerine yazı yazılmaması, buruşturulmaması ve delinmemesi, yırtılmış banknotların naylon bantlarla yapıştırılmaması öneriliyor. YTL'ye geçiş aşamasında Merkez Bankası tarafından 1, 5, 10, 50 ve 100 YTL'den oluşan 470 milyon adet para basılmıştı. YTL'ye geçişin toplam maliyeti 25 milyon civarında olmuştu. Türkiye'de tedavüldeki banknot miktarı geçen yıl bir önceki yıla göre, yüzde 36,7 artarak 26 milyar 815,1 milyon YTL oldu. Merkez Bankası'nın 2006 yılı yıllık raporuna göre, 2006 yılı sonunda tedavüldeki banknot miktarı 19 milyar 612 milyon YTL idi.

Merkez Bankası'nın maliyetleri üç kalemden oluşuyor. Bunlar; girdi maliyetleri, üretim miktarları ve basım özellikleri. Girdi maliyetleri işgücü, hammadde, diğer gider (amortisman, enerji, su, bakım-onarım, vb.) gibi üretim girdilerinin fiyatlarındaki değişimler ile ithal girdilerin kullanımı nedeniyle döviz kurlarındaki değişimlerden oluşuyor. Üretim miktarı ise bina, makine, teçhizat ve personel gideri gibi maliyetler göz önünde bulundurulduğunda, üretim miktarındaki artışlar birim maliyetlerde düşüşe, azalışlar ise birim maliyetlerde artışa neden oluyor. Basım özellikleri kısmında ise tedavülde olan banknotların basım özellikleri farklı olduğu için teknik ve güvenlik donanımı gibi faktörler birim maliyetlerini etkiliyor.

YTL, hayatımızda 10 yıl daha yer alacak

Üç yıl önce dolaşıma giren ''Yeni Türk Lirası'' banknotlardan 'Y' ibaresi 2009 başında kalkıyor. Türk Lirası banknotlar 1 Ocak 2009'da dolaşıma çıkarken, Yeni Türk Lirası ile bir yıl birlikte tedavül edilecek. ''Yeni'' Türk Lirası banknotlar ise 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren tedavülden kaldırılacak. Tedavülden kaldırılan ''Yeni'' Türk Lirası banknotların zaman aşımı süresi ise 31 Aralık 2019 günü mesai saati sonuna kadar devam edecek. On yıllık zamanaşımı süresince bu banknotlar Merkez Bankası ve Ziraat Bankası şubelerinde değiştirilebilecek. YTL banknotlar, 1 Ocak 2020 gününden itibaren ise değerlerini tamamen yitirecek.

http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=662066
 
[ Geri ]