Bir sözleşmede taraflar bedeli istedikleri para birimi cinsinden yazılı veya sözlü olarak yapacakları bir sözleşme ile serbestçe belirleyebilirler.

Sözleşme karşılığında elde edilen veya ödenen yabancı paranın VUK’un 280. maddesi uyarınca değerlenmesi söz konusu değildir. Zira, VUK uyarınca değerleme işlemi, bilanço tarihinde (genellikle hesap dönemi sonunda) vergi matrahının tespit edilmesi amacıyla yapılmaktadır. Elde edilen veya ödenen (borçlanılan) yabancı para cinsinden bedelin hesap dönemi sonunda işletme aktifinde bulunması durumunda VUK uyarınca değerlemeye tutulacağı tabiidir. Dolayısıyla, bedelin yabancı para cinsinden olduğu bir sözleşmede taraflar arasında karar kılınmış bir kur varsa, bu kurun sözleşmeye ilişkin kayıt ve belgelerde esas alınması gerekmektedir. Zira VUK’un 3. maddesi uyarınca, vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır. Burada önemli olan husus, taraflar arasında kararlaştırılan kurun piyasada oluşan (veya TCMB tarafından ilan edilen) kurla olan farkıdır. Tarafların piyasada oluşan kurdan oldukça farklı bir kur kararlaştırmaları muvazaa veya vergi planlaması olarak yorumlanabilir. Dolayısıyla cari kurdan olan sapmanın makul bir şekilde gerekçelendirilmesi ve delilendirilmesi gerekmektedir. Nitekim VUK’un 3. maddesinde “İktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir.” hükmüne de yer verilmiştir. N. Emre ERGİN Yaklaşım / Aralık 2013 / Sayı: 252

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti. / www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.