1905 SAYILI KANUN’A GÖRE İHBAR İKRAMİYESİNİN HESAPLANMASI VE ÖDENMESİ

1905 sayılı Kanun’un vergi kayıp ve kaçağına ilişkin 6. maddesinde, “…Madde-6: Bina, arazi ve arsalardan tahrir harici kalanlar ile kazanç, hayvanlar, veraset ve intikal, muamele, dahili istihlak ve damga gibi daimi vergilerden yanlış beyanname vermek veya çift defter tutmak veya sair suretlerle ketmedilmiş olanları haber verenlere tahakkuk edecek vergi ve misil cezaları mecmuu üzerinden aşağıdaki nispetler dahilinde ikramiye verilir:

Bu nispetlere göre hesap olunacak ikramiyenin üçte biri verginin kati surette tahakkukunda ve üçte ikisi verginin tahsili akabinde verilir. Muhbirleri mevcut olup ta tahakkuk muamelesi henüz intaç edilmemiş olan bu kabil mektumların muhbirlerine dahi işbu maddenin hükümlerine göre ikramiye verilir. Bilumum malmemurları ile tahrir ve tahmin heyetleri mensuplarına ve tahakkuk muamelesinde vazifedar olanlara ikramiye verilmez…” hükmü yer almaktadır.

Muhbirlere ihbar ikramiyesi ödemesi 31.12.1931 tarihinde yürürlüğe girmiş olan ve halen yürürlükte bulunan 1905 sayılı Kanun’un yukarıda belirtilen 6. maddesine göre yapılmaktadır. Anılan Kanunun ihbar ikramiyesinin hesaplanması ve verilmesi ile il­gili 6. maddesine göre; bina, arazi ve arsalardan tahrir harici kalanlar ile kazanç, hayvanlar, veraset ve intikal, mua­mele, dahili istihlak ve damga gibi daimi vergilerden yanlış beyanname vermek, çift defter tutmak veya sair suretlerle gizli kalmış olanları haber verenlere tahakkuk edecek vergi ve vergi ziyaı cezası toplamı üzerinden, diğer ilk üç dilimdeki matrahların bugün için bir değeri kalmadığı için %10 oranında ikramiye hesaplanmaktadır. Bu %10 nispetinde hesaplanan ikramiyenin 1/3’ü verginin kati surette tahakkukunda ve 2/3’ü ise vergi veya vergi ziyaı cezasının tahsili sonrasında ödenmektedir.

İHBAR İKRAMİYESİ HESAPLANACAK VERGİ VE CEZALAR

1905 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılan ihbarın devamlılık arz eden vergilerle ilgili olması gerekmekte olup; bir defaya mahsus olarak çıkartılan vergiler ve buna bağlı cezalar ikramiye uygulamasında dikkate alınmamaktadır. Gecikme Zammı, Gecikme Faizi, Fonlar ve buna bağlı ceza, Genel ve Özel Usulsüzlük Cezası, Geçici Vergi ve buna bağlı ceza gibi daimi niteliği olmayan vergiler ve bunlara ilişkin cezalar ikramiye hesabında dikkate alınmamaktadır.

Örnek: Bayan (A), serbest çalışan Avukat Bay (B)’yi 2010 yılı ile ilgili olarak elindeki bilgi ve belgelerle birlikte vergi idaresine ihbar etmiş ve dilekçesinde ortaya çıkacak vergi kayıp ve kaçağı üzerinden 1905 sayılı Kanuna göre ihbar ikramiyesi talebinde bulunmuştur. Vergi İdaresi konuyu incelemeye sevk etmiş vergi inceleme elemanı ihbar edilen mükellef hakkında yapılan inceleme sonucunda düzenlenen vergi inceleme raporuna dayanarak mükellef adına toplam 90.000 TL gelir vergisi ve katma değer vergisi ile 90.000 TL’de vergi ziyaı cezası tahakkuk ettirilmiştir. Tahakkuk eden vergi ve ceza henüz tahsil edilmemiştir. İnceleme elemanı düzenlemiş olduğu ihbar ikramiyesi görüş raporunda, muhbirin yapılan vergi ceza tarhıyatına %100 oranında katkısı olduğunu ve ihbar ikramiyesi alması gerektiğini belirtmiştir.

1905 sayılı Kanuna göre, ihbar eden kişiye vergi ve vergi ziyaı cezası üzerinden %10 oranında (90.000+90.000=180.000 x %10=) 18.000 TL ikramiye hesaplanacaktır. Kanun hükmüne göre hesaplanan bu tutarın 1/3’ü olan (18.000 x 1/3=) 6.000 TL verginin kati tahakkukunda, kalan 2/3’ü olan (18.000 x 2/3=) 12.000 TL ise tahsilattan sonra ödenecektir. Ancak, uygulamada vergi cezaları ölüm ve diğer bazı sebeplerle tamamen kalkabileceğinden, cezaların tahakkukunda ikramiye ödenmemekte ve cezalarla ilgili hesaplanan ikramiyenin tamamı tahsilat sonrasında ödenmektedir. Bu durumda, tahakkuk aşamasında sadece vergi aslı için ikramiye ödenecektir. Yani vergi aslının %10’u olan (90.000 x %10=) 9.000 TL ikramiyenin üçte biri olan (9.000 x /3=) 3.000 TL kati tahakkukta, vergi aslı üzerinden hesaplanan tutarın 2/3’ü ile vergi ziyaı cezası üzerinden hesaplanan ikramiyenin tamamı ise vergi ve cezanın tahsilatı sonrasında hesaplanacaktır. Bu durumda, tahsilat tamamlandıktan sonra 18.000 TL’den, daha önce tahakkukta ödenen 3.000 TL düşülmek suretiyle kalan (18.000-3.000 TL=) 15.000 TL ise tahsilattan sonra ödenecektir. İmdat Türkay E-Yaklaşım / Aralık 2013 / Sayı: 252

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti. / www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.