Uluslararası mevzuatta mukimlik belgesi ile ilgili son düzenleme 20.12.2013 tarihinde 3 No.lu Çifte Vergilendirme Önleme Anlaşmaları Sirkülerinde yapılmış olup, söz konusu sirkülerde 06.01.2014 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere mukimlik belgesi düzenlemeye yetkili makamlar ve mukimlik belgesi başvurularına ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

Türkiye’nin bugüne kadar imzaladığı ve halen yürürlükte olan 81 adet Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (ÇVÖA) bulunmaktadır. Bu anlaşmalardan faydalanmak için gerekli şartlar her anlaşmada ayrıntılı olarak belirlenmiştir. Söz konusu şartlardan en önemlisi olan mukimlik belgesi bu yazımızın konusunu oluşturmaktadır.

Mukimlik Belgesi Nedir?

Mukimlik belgesi, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasına taraf diğer ülkede gelir elde eden bir kişinin, anlaşmada yer alan vergi avantajlarından yararlanmak istemesi halinde, ödemeyi yapacak diğer ülkedeki kişiye ibraz etmesi gereken ve kendi ülkesinde yerleşik (mukim) ve vergi mükellefi olduğunu gösteren bir belgedir. 

Dolayısıyla mukimlik belgesinin alınması çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarındaki vergi avantajlarından yararlanmanın ilk ve en önemli koşulunu oluşturmaktadır. 

Türkiye’de Mukimlik Belgesi Düzenlemeye Yetkili Makamlar Hangileridir?

06.01.2014 tarihine kadar mukimlik belgesi düzenlemeye yetkili makamlar Gelir İdaresi Başkanlığı ve kendi mükellefleriyle sınırlı olmak üzere Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı iken; 3 No.lu Çifte Vergilendirme Önleme Anlaşmaları Sirküleri ile bu kapsam genişletilmiştir.

Buna göre; mukimlik belgesini düzenlemeye

1. Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı, kendi mükellefleri,

2. Ankara, Antalya, Bursa, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Trabzon Vergi Dairesi Başkanlıkları,

• Kendilerine bağlı vergi dairelerinde sürekli vergi mükellefiyeti bulunan gerçek ve tüzel kişiler,
• Kendi yetki alanlarının sınırları içerisinde ikamet eden ve sürekli mükellefiyeti olmayan T.C. uyruklu gerçek kişiler (potansiyel mükellefler),

3. Gelir İdaresi Başkanlığı (Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığı),

• ​Sürekli vergi mükellefiyeti olan/olmayan tüm yabancı uyruklu gerçek kişiler,
• Avusturya, İsviçre ve Suudi Arabistan yetkili makamlarına verilmek üzere mukimlik belgesi talep eden mükellefler,
• 1 ve 2 nci maddelerin kapsamına girmeyen diğer gerçek ve tüzel kişiler,

bakımından yetkili kılınmışlardır.

Mukimlik Belgesi Başvurusu Nasıl Yapılır?

Türkiye'de tam mükellef olan gerçek ve tüzel kişilerin mukimlik belgesi temini için yukarıda belirtilen mukimlik belgesini düzenlemeye yetkili makamlara aşağıdaki belgelerle birlikte başvurmaları gerekmektedir:​

1. Kollektif, adi ve komandit şirket ortakları dahil olmak üzere, tam mükellef T.C. uyruklu gerçek kişiler için;

• ​(EK-1)'de yer alan örnek dilekçe,
  
• Mukimlik belgesi talebinin geçmiş yıllar için yapılması durumunda, belirtilen geçmiş yılda Türkiye'de ikamet edildiğini gösteren belgenin aslı (söz konusu belgenin herhangi bir İlçe Nüfus Müdürlüğü'nden "Adres Bilgileri Raporu" alınmak suretiyle ibraz edilmesi mümkün olup, 2007 Ekim ayından itibaren geçmiş dönemler için bu belge verilebilmektedir.)

2. Tam mükellef tüzel kişiler için (EK-2)'de yer alan örnek dilekçe,

3. Yabancı uyruklu gerçek kişiler için;

• (EK-3)'te yer alan örnek dilekçe,
• İkamet tezkeresi örneği,
• (EK-4)'te yer alan Mukimlik Belgesi Talep Eden Yabancılar İçin Soru Formu,

4. Azerbaycan yetkili makamlarına verilmek üzere mukimlik belgesi talep eden mükellefler için;

• Yukarıdaki 1, 2 ve 3 üncü maddelerde sayılan belgelerden kendi durumlarına uyan dilekçe örneği ve ekleri,
• Azerbaycan Cumhuriyeti Vergiler Bakanlığından veya anılan Bakanlığın "www.taxes.gov.az" internet adresinden temin edilecek ve F Bölümü dışındaki bölümleri kendileri tarafından doldurulacak ilgili DTA formu (5 adet).​

5. Yunanistan yetkili makamlarına verilmek üzere mukimlik belgesi talep eden gerçek veya tüzel kişilerin, (EK-5)'te yer alan Yunanca formun ilgili bölümlerini kendileri doldurmak suretiyle Türk yetkili makamlarınca düzenlenecek mukimlik belgesi ile birlikte Yunanistan yetkili makamlarına ibraz etmeleri gerekmektedir.

6. Avusturya yetkili makamlarına verilmek üzere mukimlik belgesi talep eden gerçek veya tüzel kişilerin ise;

• Gerçek kişilerce doldurulması gereken (ZS-QU1)
• Tüzel kişilerce doldurulması gereken (ZS-QU2)

formlarından, “Gelir Elde Eden Kişiye İlişkin Bilgiler”, “Gelir Elde Eden Kişinin Beyanı” ve “Vergiye Tabi Olmayan Avusturya Gelirine İlişkin Bilgi” başlıklı 1, 2 ve 3 üncü bölümlerini doldurarak Türk yetkili makamlarınca düzenlenecek mukimlik belgesi ile birlikte Avusturya yetkili makamlarına göndermeleri gerekmektedir.

Yurt Dışında Mukim Olan Kişilerde Mukimlik Belgesi Aranmalı Mı?

Dar mükellef kurumların Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergi tevkifatı yapılmaması ya da düşük oranlı vergi tevkifatı yapılabilmesi için kendi ülkelerindeki yetkili makamlardan mukimlik belgesi temin etmeleri gerekmektedir. Söz konusu mukimlik belgesinin aslı ile birlikte Noterce veya bu ülkelerdeki Türk konsolosluklarınca tasdik edilmiş Türkçe tercümesinin bir örneğinin bu kişiler tarafından Türkiye’de ki vergi sorumlularına vermeleri gerekmektedir. Mukimlik belgesinin ibraz edilememesi halinde ise ilgili anlaşma hükümleri yerine iç mevzuat hükümlerimiz uygulanacaktır.

Mukimlik Belgesi Hangi Sıklıkla Yenilenmeli?

Bir takvim yılına ilişkin mukimlik belgesi dar mükellef gerçek kişiler tarafından her yıl, dar mükellef kurumlar tarafından ise üç yılda bir yenilenmesi gerekmektedir.

Değerlendirme ve Sonuç 

Yurtdışından kazanç veya irat elde eden Türkiye mukimi kişilerin, Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları kapsamında yer alan vergi avantajlarından yararlanabilmeleri için mukimlik belgesi almaları ve ilgili ülkedeki kişi veya kurumlara ibraz etmeleri gerekmektedir. 

Aynı şekilde yurtdışı mukimi kişilere yapılan ödemelerde de vergi tevkifatı yapılmaması ya da düşük oranlı vergi tevkifatı yapılabilmesi için ilgili ülke mukiminin kendi ülkesindeki yetkili makamlardan mukimlik belgesi alması ve bu belgenin aslı ile birlikte Noterce veya bu ülkelerdeki Türk konsolosluklarınca tasdik edilmiş Türkçe tercümesinin bir örneğini Türkiye’deki kişi veya kurumlara ibraz etmesi gerekmektedir.

Mukimlik belgesinin temin edilmemesi halinde vergilendirmenin her ülkenin kendi iç mevzuatına göre yapılacağı unutulmamalıdır. Altar Çalışaneller

http://kpmgvergi.com/Blog/Pages/FullBlog.aspx?article=195

EK-1   : T.C. uyruklu gerçek kişiler için dilekçe örneği

EK-2   : Tüzel kişiler için dilekçe örneği

EK-3   : Yabancı uyruklu gerçek kişiler için dilekçe örneği

EK-4   : Mukimlik belgesi talep eden yabancılar için soru formu
EK-5   : Yunanistan yetkili makamlarına ibraz edilecek Yunanca form örneği

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti. / www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.