I. Giriş
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun (1) 1. maddesinde Kanun''''un amacı şu şekilde ifade edilmiştir: "işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir." Her ne kadar adı geçen Kanun bu amacın gerçekleşmesi için hükümlerini ve bunların müeyyidelerini düzenlemiş olsa da Kanunun dili herkes tarafından anlaşılamamaktadır.
Bu çalışmamızda, söz konusu kanunun işverenlerimize getirdiği yükümlülükleri daha anlaşılır, akılda kalıcı ve yol gösterici bir şekilde ifade etmeye çalışacağız.
II. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun İşverenlerimize Getirdiği Yükümlülükler
6331 sayılı Kanunun 2. maddesine göre bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanacak olup bazı istisnalar da öngörülmüştür.(2)
Bu bağlamda adı geçen Kanun karşısındaki durumunuzu ortaya koymak adına aşama aşama durumunuzu ortaya koyalım.
1) Hangi Tehlike Sınıfındasınız?
6331 sayılı Kanun işyerlerini Az Tehlikeli, Tehlikeli ve Çok Tehlikeli şeklinde üç gruba ayırmıştır. Adı geçen Kanunun 38. Maddesine göre; 50 ve üzeri işçi çalıştıran işyerleri 30 Aralık 2012 tarihinden, 50' den az çalışanı olup, işyerleri çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta bulunan işyerleri 1 Ocak 2014 tarihinden ve 4857 sayılı İş Kanununun mülga 81' inci maddesi kapsamında çalışanlar hariç kamu kurumları ile 50' den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 01 TEMMUZ 2016 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olup bu işyerleri belirtilen tarihler itibariyle iş sağlığı ve güvenliği hizmeti almak zorunda olacaklardır. Dolayısıyla, işverenlerimizin söz kanun uyarınca yükümlülüklerinin başlayıp başlamadığının tespiti için öncelikle belirtilen üç gruptan hangisine girdiklerini belirlemeleri gerekmektedir. Bunun için de İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği' ne (3) bakmaları gerekmektedir.
2) İşçi Sayısı Belirleyici Kriter
Adı geçen Tebliğe göre işyerinin Tehlikeli veya Çok Tehlikeli olması durumunda İş Sağlığı ve Güvenliği personeli çalışma yükümlülüğüz var demektir. Burada çalışan sayınızın önemi şu sebepledir: çalışan sayısının 9 veya daha az olması durumunda Devletten destek alabilmek söz konusudur. Şöyle ki; bu destek tehlikeli işyerinde çalışan başına 14,2 TL, çok tehlikeli işyerinde yine çalışan başına 16,3 TL tutarında olacaktır. İşverenlerimiz, önce hizmet aldıkları ortak sağlık güvenlik birimine hesaplanan ödemeyi yapacaklar daha sonra yaptıkları bu ödemeleri üçer aylık dönemler halinde de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı' ndan çalışan sayısına ve tehlike sınıfına göre hak ettiği destek ödemesini alacaklardır. Bu husus da şunu da belirtmek gerekir ki; 9 çalışan sayısı hesap edilirken çırak ve stajyerler düşülürken, varsa alt işveren çalışanları eklenecektir.
3) OSGB’ lerle Sözleşme Yaparken Birlikte Hareket Avantaj Sağlayabilir
Söz konusu yükümlülüğü yerine getirmek için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimleriyle tek tek sözleşme yapmak mümkün olduğu gibi bu hizmeti vermek için kurulmuş olan Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinden de hizmet satın alınabilmektedir. OSGB''''lerden hizmet satın almanın avantajı şu şekilde mümkündür. Birincisi bu birimler arası rekabetten dolayı fiyat avantajı sağlanabilir; ikincisi, bilhassa küçük esnafların (Berber, Kasap gibi) bağlı oldukları esnaf odalarıyla hareket ederek toplu bir şekilde OSGB ile sözleşme yapılıp yine fiyat avantajı sağlanabilir.
4) Dolandırıcılara Dikkat!
Kanunun emrettiği yükümlülüğü yerine getirmek için sözleşme yapılan birim ve/veya kişilerin gerekli sertifika veya yetkilere sahip olduğu kontrol edilmelidir. Bu konuda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının web adresinden sorgulama yapılabilmektedir. Bununla birlikte, Çok Tehlikeli işyerleri için çalıştırılan iş güvenliği uzmanının (A) veya (B) sınıfında olması gerekirken Tehlikeli işyerleri için (C) sınıfı uzman yeterli olmaktadır.
5) Bakanlık İşi Sıkı Takip Ediyor
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini takip için kısaca İSG KATİP adı verilen İş Sağlığı ve Güvenliği Kayıt, Takip ve İzleme Programı (http//isgkatip.csgb.gov.tr) adında bir sistem kurmuştur. İş sağlığı ve güvenliği konusunda ister doğrudan iş sağlığı ve güvenliği personeliyle doğrudan isterse OSGB''''ler aracılığıyla olsun yapılan sözleşmenin ve işyerinin adı geçen sisteme girilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, yapılan sözleşmeler resmi olarak geçersiz kabul edilmektedir.
Tüm bu hususlara ilave edilmesi gereken diğer bir uyarı da bu konudaki iş ve işlemlere dair tüm belgelerin iyi arşivlenmesi ve saklanması gerektiği noktasında olacaktır. Zira, kanun uygulamasında biraz yol alındıktan sonra muhakkak bir denetim söz konusu olacaktır.
III. Sonuç
6331 sayılı Kanun getirdiği yükümlülüklerin yanı sıra bunlara uyulmaması durumunda uygulanacak müeyyideleriyle de çok konuşulmuştur. Örneğin, söz konusu Kanunun 6''''ncı maddesinin birinci fıkrası gereğince belirlenen nitelikte iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi görevlendirmeyen işverene görevlendirmediği her bir kişi için 5.000,00 Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, diğer sağlık personeli görevlendirmeyen işverene 2.500,00 Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, idari para cezası uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla, sayın işverenlerimizin durumu ciddiye almaları ve ihmale uğratmamaları gerekmektedir.
Murat ARAZ
----------o----------
http://www.mevbank.com.tr/dergi_icerik_p.asp?dicerik_id=307&dergi_id=118
(1) 30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmi Gazete' de yayımlanmıştır.
(2) Ev hizmetleri, Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar, Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan iş yurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri hakkında bu Kanun hükümleri uygulanmayacaktır.
(3) 26.12.2012 tarih 28509 sayılı Resmi Gazete' de yayınlanmıştır. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti. / www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. |
