SİGORTA PRİMLERİ VE YEMEK ÜCRETLERİ

Kısmen Prime Tabi Olan Ödemeler başlığı altında düzenlenen ve makalemizin de konusunu oluşturan yemek ücretleri eski 506 sayılı yasa döneminde ayni ya da nakdi olmasına bakılmaksızın pirime tabi tutulmamakta iken 5510 sayılı yasa döneminde bu ücretler kısmen pirime tabi tutulur hale getirilmiştir, bu hususta bize Sosyal Güvenlik Kurumunun yeni dönemde yemek ücretlerinden gelir hedeflediğini göstermektedir. Yemek yardımları için sigorta primi uygulamaları detaylı bir şekilde 4(A) Sigortalılarının Prime Esas Tutulacak Kazançlarına Dair Tebliğin 2.2.1 numaralı başlığı altında iki yönlü olarak şöyle açıklanmıştır;

1- “Sigortalılara yemek parası adı altında yapılan ödemelerin, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi şartıyla, fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak 16 yaşından büyükler için belirlenen günlük asgari ücretin % 6 sının, yemek verilecek gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak miktarı, aylık prime esas kazançların tespitinde dikkate alınmayacak, dolayısıyla bu tutardan prim kesilmeyecektir. Bu durumda, yemek parası adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar,

Brüt Günlük Asgari Ücret x % 6 x (Ay içinde Fiilen Çalışılan gün sayısı) Yemek Parası Verilen Gün Sayısı = İstisna Tutarı,

Ödenen Yemek Parası - İstisna Tutarı = Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Parası,

Formülü vasıtasıyla hesaplanacaktır

( 2013 yılı için sigorta primine tabi tutulacak güncel yemek ücretleri 1/7/2013 ila 31/12/2013 tarihleri arasında günlük; 34,05 TL x % 6 = 2,04 TL dir.)

2- Öte yandan, sigortalılara ay içinde yemek parası olarak nakit ödeme yapılmaksızın, çalıştıkları işyerinin dışında yemek üretimi yapan başka firma veya şahıslar tarafından (örneğin yemek kuponu karşılığında) gerek işyerinde, gerekse işyerinin dışında yemek verilmesi halinde, işverenlerce bu firma veya şahıslara fatura karşılığında yemek bedeli olarak ödenen fatura bedelleri prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.” Şeklinde düzenlenmiştir.

Söz konusu Tebliğde de belirtildiği üzere yemek yardımlarının sigorta primine tabi tutulmasında esas alınacak temel faktör, yemek yardımlarının ayni olarak mı nakdi olarak mı yapıldığı hususudur. Bu hususun tam olarak belirlenememesi ise oldukça karmaşık sonuçlar doğuracaktır.

YENİ ÖDEME TEKNİKLERİ VE AKILLI KARTLAR

Yukarıda belirtilen kanun yönetmelik ve tebliğ hükümlerinden de anlaşılacağı üzere yemek yardımları ayni ve nakdi olarak iki yöntemle yapılacağı ön görülmüştür. Söz konusu Yardımlar gerek 5510 sayılı kanunda, gerek Sosyal Sigortalar İşlemleri Yönetmeliğinde gerekse 4(A) Sigortalılarının Prime Esas Tutulacak Kazançlarına Dair Tebliğin de yemek lafzı ön plana çıkarılarak açıklanmış, bu yardımların nakdi olarak ödenmesinin yanında kupon yöntemiyle de kullanılabileceği belirtilmiştir. Ancak günümüz iş dünyasında ortaya çıkan yeni ödeme yöntemlerinin, bu iki başlıktan hangisi altında değerlendirileceği ve yapılan ödemelerin sigorta primine tabi tutulup tutulmayacağı tartışma konusu olmuştur.

Yemek kuponu adı altında dağıtılan akıllı kartlar da anılan yeni ödeme tekinlerinden bir tanesidir. Bu kartlar uygulamaya geçtiği ilk yıllarda sigortalılara sadece yemek yardımı hizmeti sunması sebebiyle ayni yardım kapsamında değerlendirilmekteydi ancak günümüzde bu kartların daha da akıllı hale getirilerek market alışverişleri dahil bir çok alanda kullanılması bu kartların ayni yardım niteliğinde değerlendirilmesini tartışmaya açmıştır. Oldukça yaygın olarak kullanılmaya başlanan akıllı kartlarla ilgili bir diğer husus da yüklenilen nakit tutarlarının belirli bir ıskonto dahilinde bazı işyerlerince nakde çevrildiği gerçeğidir, dolayısıyla bu kartlar yasalarla çizilen çerçeveyi aşarak gün geçtikçe Banka Kartları Kanunu’nun 3. Maddesinde tanımlanan kredi kartı (Nakit kullanımı gerekmeksizin mal ve hizmet alımı veya nakit çekme olanağı sağlayan basılı kartı veya fizikî varlığı bulunmayan kart numarasıdır) görünümünü almışlardır. Tüm bu hususlar çerçevesinde yemek hizmetleri haricide kullanılabilen akıllı kartların prime tabi tutulup tutulmaması oldukça karmaşık bir hal almıştır. Adem Türkyılmaz/E-Yaklaşım/Ocak 2014 / Sayı: 253

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti. / www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.