Gelir Vergisi Kanunu'nun 21. maddesi uyarınca, binaların mesken olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içerisinde elde edilen hasılatın belli bir kısmı gelir vergisinden istisnadır. İstisna tutar, her yıl yeniden belirlenmektedir. Bu istisna 2013 yılında elde edilen konut kira gelirleri için 3.200 TL'dir. 2014 gelirleri içinse 3.300 TL olarak uygulanacaktır.

Buna göre sahibi oldukları konutlardan 2013 yılında elde ettikleri (tahsil ettikleri) kira gelirleri toplamı 3.200 TL'den az olanlar, bu gelirleri için beyanname vermeyeceklerdir. Bu tutarı aşan konut kira gelirleri elde edilmesi durumunda ise aşan tutarın beyan edilmesi gerekmektedir.

Söz konusu madde uyarınca;

• İstisna haddi üzerinde hasılat elde edip beyan etmeyenler veya eksik beyan edenler ile,
• Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanların,

bu gelirlerinin beyanı sırasında yukarıda yer verilen istisnadan yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.

Ayrıca bu istisna sadece konut kira gelirleri için geçerli olup, işyeri olarak kiraya verilen gayrimenkuller ile hakların kiralanmasından elde edilen gelirler için istisna uygulaması söz konusu değildir.

15 Haziran 2012 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan 6322 sayılı Kanun'un 5. maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu'nun yukarıda yer verilen 21. maddesine yeni bir hüküm eklenerek, istisna uygulamasına ilişkin sınırlamaların kapsamı genişletilmişti. Söz konusu değişiklik 2012 yılında yapılmasına rağmen, 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren elde edilen konut kira gelirlerine uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir.

Buna göre istisna haddinin üzerinde hasılat elde edenlerden, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın, ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı Gelir Vergisi Kanunu'nun 103. maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarı aşanlar da bu istisnadan yararlanamayacaklardır. 2013 yılı gelir vergisi tarifesinin (ücret gelirleri) üçüncü diliminde yer alan tutar 94.000 TL'dir. (Bu sınır 2014 yılı gelirleri için 97.000 TL olarak uygulanacaktır.)

Bu düzenleme uyarınca 2013 yılında 3.200 TL'lik istisna tutarını aşan konut kira geliri elde edenlerden, beyana tabi olup olmadığına bakılmaksızın, 2013 yılında elde ettikleri gelirlerin (ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlar) gayri safi tutarları toplamı 94.000 TL'yi aşanlar bu istisnadan yararlanamayacaklardır.

18 Şubat 2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 286 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği'nde yukarıda yer verilen yasal düzenlemeye ilişkin aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır:

Mesken kira gelirine istisna uygulanıp uygulanmayacağına yönelik tutarın tespitinde ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratların, ayrı ayrı veya birlikte elde edilmesine bakılmaksızın, elde edilen kazanç ve iratların brüt tutarlarının toplamının dikkate alınması gerekmektedir. Söz konusu tutarın tespitinde, sayılan bu kazanç ve iratların beyan edilip edilmemesinin ya da bu kazanç ve iratlara herhangi bir istisna uygulanıp uygulanmamasının önemi bulunmamaktadır.

Diğer taraftan, istisna haddinin altında elde edilen mesken kira gelirleri, ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratları toplamının 2013 yılı için 94.000 TL'yi aşıp aşmadığına bakılmaksızın yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilmeyecektir.

Mesken kira gelirinin yanında ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenlerin, mesken kira geliri istisnasından yararlanıp yaralanamayacağına ilişkin örneklere aşağıda yer verilmiş olup, örneklerde verilen gelirler brüt tutarları ile dikkate alınmıştır.

Örnek 1

Bay (A), 2013 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 5.000 TL kira geliri ile birlikte tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 40.000 TL işyeri kira geliri ve 40.000 TL mevduat faizi elde etmiştir.

Bay (A)'nın elde ettiği kira gelirine istisna uygulanıp uygulanmayacağı, 2013 yılında elde edilen kira gelirinin istisna haddi üzerinde olması şartıyla, beyan edilip edilmeyeceklerine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte mükellefin elde etmiş olduğu varsa ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayrisafi tutarları toplamının 94.000 TL'yi aşıp aşmadığına bakılarak tespit olunacaktır.

Buna göre, Bay (A)'nın 2013 yılı içerisinde elde ettiği 5.000 TL'lik mesken kira gelirinin istisna haddi üzerinde olması nedeniyle, istisnadan yararlanılıp yararlanılamayacağının tespitinde bu tutar da hesaplamaya katılacak olup, elde edilen tüm gelir (kazanç ve iratlar) toplamının da 94.000 TL'yi aşması durumunda istisnadan yararlanılması söz konusu olmayacaktır.

Dolayısıyla, 2013 yılı içerisinde elde ettiği toplam (40.000 + 40.000 + 5.000 =) 85.000 TL'lik gelir, 2013 yılı için belirlenen 94.000 TL'yi aşmadığından, Bay (A) kira gelirinin beyanı sırasında 3.200 TL'lik istisnadan yararlanabilecektir.

Örnek 2

Bayan (B), 2013 yılında konut olarak kiraya verdiği dairesinden 95.000 TL kira geliri elde etmiştir.

Bayan (B)'nin elde ettiği konut kira geliri (95.000 TL), 2013 yılı için belirlenen 94.000 TL'lik tutarı aştığından elde edilen kira gelirinin beyanı sırasında istisna uygulanmayacaktır.

Örnek 3

Bay (C), 2013 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 4.000 TL kira geliri, tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 16.000 TL işyeri kira geliri ve 75.000 TL ücret geliri elde etmiştir.

Elde edilen toplam (4.000 + 16.000 + 75.000 =) 95.000 TL'lik gelirin, 2013 yılı için belirlenen 94.000 TL'yi aşması nedeniyle, 4.000 TL'lik konut kira gelirinin beyanında istisna uygulanması söz konusu olmayacaktır.

Örnek 4

Bay (D), 2013 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 3.000 TL kira geliri, tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 15.000 TL mevduat faiz geliri ve 72.000 TL ücret geliri elde etmiştir.

Bay (D)'nin elde etmiş olduğu kira geliri 2013 yılı için geçerli olan 3.200 TL'lik istisna haddinin altında kaldığından, bu gelirin istisnaya konu edilip edilmeyeceğinin tespiti bakımından mükellefin elde etmiş olduğu menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ve ücret geliri toplamının 2013 yılı için belirlenen 94.000 TL'yi aşıp aşmadığına ayrıca bakılmayacaktır. Dolayısıyla Bay (D), elde etmiş olduğu söz konusu mesken kira geliri istisna tutarının altında kaldığından, bu gelir için beyanname vermeyecektir.

Örnek 5

Bayan (E), 2013 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 2.500 TL kira geliri, tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 20.000 TL iş yeri kira geliri, birinci işverenden 45.000 TL, ikinci işverenden ise 30.000 TL ücret geliri elde etmiştir.

Bayan (E)'nin elde etmiş olduğu konut kira geliri 2013 yılı için geçerli olan 3.200 TL'lik istisna haddinin altında kaldığından, bu kira geliri yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilmeyecektir.

Örnek 6

Bay (F), 2013 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 5.000 TL kira geliri, ortağı olduğu anonim şirketten tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 100.000 TL kâr payı elde etmiştir.

Her ne kadar anonim şirketlerden elde edilen kâr payının yarısı Gelir Vergisi Kanunu'nun 22. maddesine göre gelir vergisinden istisna olsa da, mesken kira gelirine istisna uygulanıp uygulanmayacağına yönelik kıyaslamada, temettünün tamamı dikkate alınacaktır. Buna göre elde edilen toplam (100.000+5.000 =) 105.000 TL'lik gelirin, 2013 yılı için belirlenen 94.000 TL'yi aşması nedeniyle, 5.000 TL'lik konut kira gelirinin beyanında istisna uygulanması söz konusu olmayacaktır.

Örnek 7

Bayan (G), 2013 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 5.000 TL kira geliri, birinci işverenden 20.000 TL, ikinci işverenden ise 15.000 TL ücret geliri ve gayrimenkul satışından kaynaklı 60.000 TL değer artış kazancı elde etmiştir.

Her ne kadar 2013 yılı için gayrimenkul satışından elde edilen değer artış kazancının 9.400 TL'si (Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 80. maddesine göre) gelir vergisinden istisna olsa da, mesken kira gelirine istisna uygulanıp uygulanmayacağına yönelik kıyaslamaya esas tutarın tespitinde istisna düşülmeden önceki tutarın tamamı dikkate alınacaktır.

Buna göre elde edilen toplam (5.000 + 20.000 + 15.000 + 60.000 =) 100.000 TL'lik gelirin, 2013 yılı için belirlenen 94.000 TL'yi aşması nedeniyle, 5.000 TL'lik konut kira gelirinin beyanında istisna uygulanması söz konusu olmayacaktır.

Örnek 8

Kamu kurumunda aylık brüt 4.490 TL maaşla çalışan Bay (H), 1 Temmuz 2013 tarihinde emekli olup, 60.140 TL emekli ikramiyesi almış ve kendisine 2.700 TL emekli aylığı bağlanmıştır. Ayrıca 2013 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 7.500 TL kira geliri elde etmiştir.

Bay (H)'nin elde ettiği kira gelirine istisna uygulanıp uygulanmayacağı, 2013 yılında elde edilen kira gelirinin istisna haddi üzerinde olması şartıyla, beyan edilip edilmeyeceklerine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte mükellefin elde etmiş olduğu varsa ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayrisafi tutarları toplamının 2013 yılı için belirlenen 94.000 TL'yi aşıp aşmadığına bakılarak tespit olunacaktır.

Bay (H)'nin 2013 yılı içerisinde elde ettiği 7.500 TL'lik mesken kira gelirinin istisna haddi üzerinde olması nedeniyle, istisnadan yararlanılıp yararlanılamayacağının tespitinde bu tutar da hesaplamaya katılacak olup, elde edilen tüm gelir (kazanç ve iratlar) toplamının da 94.000 TL'yi aşması durumunda istisnadan yararlanılması söz konusu olmayacaktır.

Buna göre, 2013 yılı içerisinde elde ettiği toplam [(6 x 4.490) + 60.140 + (6 x 2.700) + 7.500 =] 110.780 TL'lik gelir, 2013 yılı için belirlenen 94.000 TL'yi aşması nedeniyle, 7.500 TL'lik konut kira gelirinin beyanında istisna uygulanması söz konusu olmayacaktır.  E&Y

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti. / www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.