Gelir İdaresi, yeni nesil ödeme kaydedici cihazlara erişimin kolaylıkla sağlanabileceğini, mükelleflerle ilgili yapılacak denetimlerde kullanılmak üzere anlık veya dönemsel mali bilgileri alabileceğini ifade ederek yeni nesil pos cihazı kullanmanın önemini belirtmiştir. Kayıt dışılıkla mücadele çerçevesinde yapılan düzenlemelerle kullanımı zorunlu hale getirilen yeni nesil ödeme cihazlarıyla tüm mükelleflerin ekonomik faaliyetlerinin anlık olarak izlenebileceğinden kanunun önem arz ettiği açıkça görülmektedir.

Ödeme kaydedici cihazlar gelişen teknolojiyle beraber ticaret hayatında da önemli rol oynamış ve gereklilikleri vazgeçilmez olunca 6.12.1984 tarihli 3100 sayılı Katma Değer Vergisi mükelleflerinin ödeme kaydedici cihazları kullanmaları mecburiyeti hakkındaki kanun yürürlüğe girmiştir.

11.04.2012 tarih ve 28261 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkındaki Kanun’un 69 seri nolu tebliği ile, ‘’Yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar’’ tanımı ve bu cihazların taşıması gereken zorunlu özellikleriyle kullanımlarına ilişkin kademeli geçiş süreci anlatılmıştır.

06.06.2012 tarih ve 28315 sayılı resmi gazetede yayımlanan 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkındaki Kanun’un 70 seri nolu tebliğiyle ise yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanımına ilişkin kademeli geçişin tarihleri değiştirilmiştir.

15.06.2013 tarih ve 28678 sayılı resmi gazetede yayımlanan 426 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile yeni nesil ödeme kaydedici cihazların kullanım mecburiyetinin başlama tarihleri, cihazların onayları, teknik özellikleri, kayıt süreleri ile mevzuata aykırılık durumunda uygulanacak yaptırımlar son şeklini almıştır.

Ödeme kaydedici cihazlar, 3100 sayılı kanınla ve Maliye ve Gümrük Bakanlığınca belirlenen şartları taşıyan elektronik yazar kasalar ve yazıcı özelliği bulunan elektronik terazi veya terminaller gibi cihazlardır. Yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar ise; yazar kasa ve çoklu ortak posla entegre edilmiş IP tabanlı iletişim yapısıyla sürekli olarak Maliye Bakanlığı ve bankalar ile veri alışverişi sunan cihazlardır. En önemli özellikleri ödeme kaydedici cihaz ile POS cihazının bir arada sunumudur. Önceden mükellefler belirli bir ücret karşılığı ödeme kaydedici cihaz sahibi olabiliyorken POS cihazını bankalar aracılığı ile temin edebiliyorlardı. Bu sistemde her iki cihaz tek bir elektronik ortamda toplanıp, bir yandan işyerlerine zaman ve maliyet tasarrufu yaratırken; diğer yandan taşınabilir özellikleri sayesinde iş yeri dışında kullanılarak tahsilat avantajı da sağlamaktadır.

Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlar

Basit/Bilgisayar bağlantılı ve EFT-POS özellikli olmak üzere temelde 2 tür yeni nesil ödeme kaydedici cihaz vardır. Ayrıca, akaryakıt pompalarına bağlanan, sinema giriş bileti ve yolcu taşıma bileti düzenleyen ödeme kaydedici cihazlar da bu kapsama girmektedir.

Mükellefler Maliye Bakanlığı’nca onaylanan ve Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinin (www.gib.gov.tr) duyurular bölümünde yer alan yetkili ödeme kaydedici cihaz firmalarından herhangi biri ile iletişime geçerek cihazlarını alabileceklerdir. Daha önce Bakanlık tarafından onaylanan yeni nesil ödeme kaydedici cihazların onayları geçerlidir.

Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazları Kimler Ne Zaman Kullanacak?

426 sıra no’lu VUK genel tebliğinde açıklandığı üzere; Maliye Bakanlığına tanınan yetkiye istinaden “satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci sınıf tüccarlara (perakende teslimde bulunan veya hizmet ifa eden) Vergi Usul Kanununa göre fatura vermek zorunda olmadıkları mal satışları veya hizmet ifalarının belgelendirilmesinde 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanuna göre kullanmak zorunda oldukları ödeme kaydedici cihazların yerine “Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazları” kullanma mecburiyeti getirilmiştir”.

426 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nin 4 numaralı bölümüyle 3100 sayılı kanun ve ilgili mevzuatına göre;

Ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan mükelleflerden, faaliyetlerinde seyyar EFT-POS cihazı kullananlar, ve yol kenarı otopark hizmeti verenler 01.10.2013 tarihi itibariyle EFT-POS özelliği olan yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorundadır. (Bu kapsama girmeyen mükellefler de isterlerse bu tür yeni nesil ödeme kaydedici cihazları alarak kullanabilirler.) Ancak, aynı tebliğin 6’ncı bölümünde açıklandığı üzere; cihaz kullanma mecburiyeti getirilenler alış faturasının düzenlendiği tarihten itibaren 90 gün içerisinde, bağlı bulundukları vergi dairesine bir dilekçeyle müracaat ederek cihazlarını kayıt ettirmek zorunda olduğundan yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma zorunluluğu fiilen 30.12.2013 tarihinde başlamaktadır.

Basit/Bilgisayar bağlantılı yeni nesil ödeme kaydedici cihazları kullanmak zorunda olan mükelleflerin bu mecburiyetleri 1.Ocak.2016 tarihinde başlayacak olmasına rağmen; isteyen mükellefler bu tarihten önce de Maliye Bakanlığı tarafından onaylanmış cihazları alarak kullanabilirler.

3100 sayılı Katma Değer Vergisi mükelleflerinin ödeme kaydedici cihazları kullanmaları mecburiyeti hakkında kanun uyarınca, ihtiyari olarak sinema giriş bileti veya yolcu taşıma bileti düzenleyen cihaz kullanan mükellefler yine 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorundadırlar.

Mükellefler mevcut ödeme kaydedici cihazlarını 31 Aralık 2015 tarihine kadar kullanabilirler. 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren mali hafızaları dolan ödeme kaydedici cihazlara yeni mali hafıza takılmaz ve ilgili cihaz hurdaya ayrılır. Cihazı hurdaya ayrılan mükellefler yeni nesil ödeme kaydedici cihazları alarak yükümlülüklerini yerine getirmelidirler.

Konuyla ilgili Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvurulan birkaç görüşte örnek vermemiz gerekirse;

* 08.10.2013 tarih ve 12436462-195.01[135]-99764 sayılı görüş yazısında serbest meslek faaliyetini yerine getirmekte olan diş hekimlerinin yeni nesil ÖKC kullanıp kullanmayacakları hakkında sorulan soruya; ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyeti yalnızca I. ve II. Sınıf tacirlere getirildiğinden, Gelir Vergisi Kanunu’nun 65. Maddesine göre serbest meslek erbabı sayılan diş hekimlerinin, muayenehanelerinde serbest meslek makbuzu düzenlemeleri gerektiğinden yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyeti bulunmamaktadır cevabı verilmiştir.

Diğer yandan 3100 sayılı kanunla ilgili 43 seri nolu Genel Tebliği ile şirket veya ortaklık şeklinde teşkilatlanan doktorlar (Diş,Kulak, Burun, Boğaz, ve Göz Doktoru gibi) VUK’un ilgili hükümlerinde belirtilen fatura veya perakende satış fişlerini düzenlemeleri şartıyla ödeme kaydedici cihazları kullanma mecburiyetleri dışında bırakılmışlardır.

* 30.09.2013 tarih 12436462-195.01[171]-95500 sayılı özelgede serbest muhasebeci mali müşavirlik faaliyetinde bulunan kimsenin yeni nesil ÖKC kullanma mecburiyeti kapsamına girip girmediğine dair verilen görüş; serbest meslek faaliyeti dolayısıyla mesleki faaliyete ilişkin yapılacak her türlü tahsilat için serbest meslek makbuzu düzenlemenin zorunlu olduğu (213 sayılı VUK’un 236.md. uyarınca ) 426 sıra nolu VUK Genel Tebliği kapsamına girilmediği sebebiyle, seyyar POS kullanımından dolayı yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyetinin bulunmadığı şeklindedir.

* 21.08.2013 tarih 53445970-195[1-2013/65-2]-80 sayılı özelgede toptan ve perakende satışlarda yeni nesil ÖKC kullanımı hakkında verilen görüşte, toptan satışların bedellerinin tahsilinde EFT-POS cihazlarının kullanım zorunluluğu bulunmamaktadır. Hem perakende hem toptan satış yapılması durumunda, perakende olarak gerçekleştirilmiş kısımlara ilişkin tahsilatın seyyar EFT-POS cihazı ile gerçekleştirilmesi halinde bu tahsilat için EFT-POS özellikli yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanılması gerekmektedir görüşü verilmiştir.

Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazların Kayıt Süreleri

Yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan mükelleflerden, faaliyetlerinde seyyar EFT-POS cihazı kullananlar ile yol kenarı otopark işletmecileri, en geç 30.12.2013 tarihine kadar, diğer mükellefler ise alış faturasının düzenlendiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde bağlı bulundukları vergi dairesine bir dilekçeyle (alış faturası örneği, cihaz sicil numarası, cihazdan alınan bir fiş örneği dahil olmak üzere gerekli belgeleri ekleyerek) başvuruda bulunup cihazlarını kayıt ettirmek zorundadır. Ayrıca mükelleflerin kayıt işlemi ile birlikte, söz konusu süre içerisinde her bir cihaz için ayrı ayrı olmak üzere ödeme kaydedici cihazlara ait levhayı vergi dairelerinden alarak işyerlerinde saklamaları gerekmektedir.

Cezaya Dayanan Yaptırım

15.06.2013 tarih ve 28678 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 426 sıra nolu VUK Genel Tebliği’ne göre; belirlenen usul ve esaslara aykırı hareket eden mükellefler ve cihaz üreticileri veya ithalatçıları hakkında Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355.maddesi hükümleri uyarınca;(432 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği ile 01.01.2014’ten itibaren)

• Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 1200 TL
• İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 600 TL
• Diğer durumlarda 300 TL özel usulsüzlük cezası kesilir.

Yasemin Ukuşer Işık

http://www.verginet.net/dtt/1/yeni-nesil-odeme-kaydedici-cihazlar.aspx

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti. / www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.