| Üniversitede Çalışan Doktorlar İşyeri Hekimi Olarak Çalışabilir mi |
|
|
|
| 21 Mart 2014 | |
1. Giriş 20.06.2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun “Yürürlük” başlıklı 38’inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, 12.07.2013 tarihli 6495 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi, Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (OSGB), işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli ile iş güvenliği uzmanı ile ilgili maddelerinin yürürlük tarihi; 4857 sayılı İş Kanunu’nun mülga 81’inci maddesi kapsamında çalışanlar hariç, kamu kurumları ile 50’den az olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 01.07.2016, 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 01.01.2014, diğer işyerleri için 03.02.2014 tarihlerinde değiştirilmiştir. Bu yazıda, üniversitelerde çalışan hekimlerin işyeri hekimi olarak çalışabilmeleri, iş yeri hekimi olarak çalıştıklarında alacakları ücreti döner sermayelerine yatırma durumu olup olmadığı konuları aydınlatılmaya çalışılmıştır. 2. İşyeri Hekimliğindeki Tarihi Süreç 1980 yılında Türk Tabipleri Birliği tarafından ilk İşyeri Hekimliği Yönetmeliği çıkartılmış ve eğitim verilmeye başlanmıştır. Bu uygulama 2003 yılı sonuna kadar sürmüştür. Daha sonra bu eğitimleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı kendisi vermeye başlamıştır. Ancak, uygulama Danıştay’a açılan davalar nedeniyle 2009 yılına kadar durmuştur. 2009 yılında çıkarılan yönetmelik ile özel sektörün eğitim verme yolu açılmış, ama Danıştay tarafından tekrar durdurulmuştur. 2011 yılında ise 4’üncü İşyeri Hekimliği Yönetmeliği çıkarılmış, bazı değişiklikler yapılarak 5’incisi 20.7.2013 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Son olarak işyeri hekimliği hükümet tarafından tam gün yasa içerisinde düzenlemeler yaparak son halini almış ve yürürlüğe girmiştir. 1980 yılından beri yapılan düzenlemelerde asıl yapılması gereken meslek hastalıklarının tanısı, ortaya çıkarılması, tedavisi, emeklilik ve benzeri konular ele alınmamıştır. Bu kanunun eksik bir yönü olarak değerlendirilmektedir. 3. Mevzuatımıza Göre ‘İşyeri Hekimi’ Kavramı 6331 sayılı Kanuna göre, işyeri hekimi, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca yetkilendirilmiş işyeri hekimliği belgesine sahip hekim demektir. 6023 sayılı Türk Tabipler Birliği Kanununa göre de, tıp doktorlarına, işyeri hekimi olarak çalışma onayı Türk Tabipler Birliği (TTB) ve hekimin bağlı olduğu Tabip Odası’nca verilmektedir. Kamuda çalışan hekimlerin işyeri hekimi olabilmelerine dair mevzuat hükümleri ise, 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunda düzenlenmiş bulunmaktadır. 4. İşyeri Hekiminin Görevleri İşyeri hekimliği, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları ile sorumlu birincil çalışanlardan birini oluşturmaktadır. İşyeri hekiminin 3 temel görevi vardır. Bunlar;
İşyeri hekimi, bir işyerindeki çalışanların iş güvenliğinin temini, sağlık koşullarının gözetlenmesi, çalışanlara sağlık raporu verilmesi ve sağlık gözetimi yapılması, çalışma yaşamındaki hastalıkların teşhisi ve yaşanılan kazaların ön tedavisi, acil hallerde sağlık hizmetlerinin sağlanması, işyerinin tıbbi kayıtlarının tutulması gibi görevleri yapmaktadır. 6331 sayılı Yasa sonrasında ise, işyeri hekimleri çalışanlara alınacak sağlık raporlarının düzenlenmesinden ve periyodik kontrollerin yapılmasından da sorumludur. Zira yeni kanuna göre artık bu raporlar ve kontroller devlet hastanelerinden alınamamaktadır. İşyeri hekiminin risk değerlendirmesi sürecinden eğitime kadar çok geniş sorumlulukları bulunmaktadır. Başka bir deyişle işyeri hekimi artık işyerlerinde olmazsa olmaz bir kadrodur. İşverenler ya işyeri hekimi çalıştıracak ya da OSGB’lerin işyeri hekimlerinden yararlanacaklardır. 5. İşyeri Hekimliğindeki Tam Gün Yasası İçindeki Son Düzenlemeler 18.01.2014 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6514 sayılı Kanun sonrasında 1219 sayılı Kanunda düzenlenmiş bulunan işyeri hekimliği müessesesinde önemli iki değişiklik yapılmış bulunmaktadır. Buna göre; 1219 sayılı Kanunun 12’inci maddesinin üçüncü fıkrasının dördüncü cümlesinde yapılan değişiklik ile kamuda çalışan doktorlara gerekli eğitimi tamamladıktan ve belgeyi aldıktan sonra işyeri hekimi olarak çalışma hakkı getirilmiştir. Buna göre, Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ya da aile hekimi olan tabipler;
halinde işyeri hekimi olarak çalışabilecekler. Yapılan ikinci düzenlemede ise; 1219 sayılı Kanunun 12’inci maddesinin üçüncü fıkrasına şu cümle eklenmiş bulunmaktadır; “Tabipler, işyeri hekimliği eğitimi alma ve işyeri hekimliği belgesine sahip olma şartı aranmaksızın 10’dan az işçi çalıştıran az tehlikeli işyerlerinin işyeri hekimliği görevini yapabilirler.”. Bu hüküm değişikliğiyle, tıp doktoru unvanını almış olanlardan işyeri hekimliği eğitimi alma ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Türk Tabipler Birliği’nden alınmış bir işyeri hekimliği belgesine sahip olma şartı kaldırılmış bulunmaktadır. Bu şekilde işyeri hekimi olacaklar ancak, 10’dan az işçi çalıştıran az tehlikeli işyerlerinde çalışabileceklerdir. 6. İşyeri Hekimliğinin Aylık 30 Saat Çalıştırılması Yapılan düzenleme ile aynı zamanda Devlet Memurları Kanununda da bir değişikliğe gidilmiştir. Buna göre; memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz. Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır. Özetle kamudaki hekimler muayenehane açamayacaklardır. Ancak 6514 sayılı Kanunun (Tam Gün Yasası olarak bilinen) 21’inci maddesi ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 28’inci maddesini ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunun 36’ıncı maddesini saklı kalmak kaydıyla çalışmalarının önü açılmıştır. 1219 sayılı Tababet Kanunda yapılan değişiklikle, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve yöneticilik görevi bulunmayan hekimler ile aile hekimleri, kurum ve kuruluşlarındaki çalışma saatleri dışında ve kurumlarının izniyle aylık otuz saati geçmemek üzere iş yeri hekimliği yapabileceklerdir. İşyeri Hekimi süre hesaplaması 20 Temmuz 2013 Cumartesi günü Resmi Gazete'de yayınlanan İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik'in "Diğer Sağlık Personelinin Çalışma Süreleri" adlı 12. maddesine göre yapılır. Bu maddeye göre, az tehlikeli sınıfta yer alan ve 10’dan az çalışanı olan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 25 dakika. Diğer işyerlerinde ise;
işyeri hekimi bulundurmak zorundadır. Yukarıda yer alan maddeyi de göz önünde tutarsak hala cevaplanmamış sorular olduğu görülmektedir. İşyeri hekimi olarak çalışma süresi neden ayda en fazla 30 saat olarak belirlendiği, konulan 30 saat çalışma saati kim tarafından nasıl kontrol edileceği, 30 saat çalışma iznine uymayanlara ne gibi yaptırım uygulanacağı, 30 saatten fazla çalışanların 30 saatten fazla çalışmaları karşılığında aldıkları ücret döner sermayeye mi yatırılacağı gibi sorular ilk akla gelenlerdir. Bütün bu sorular çalışan hekimlerle ile idareleri arasında sorunlara neden olacaktır. 7. İşyeri Hekimlerinin Kendi ve Diğer Kamu Kurumlarında 80 Saat Çalışması 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 01.01.2013 tarihinde yürürlüğe girince kamudaki devlet memuru olan mühendis, mimar, hekim ve teknik elemanlar maaşlarına ilave ücret almak amacıyla iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi olmak için sertifika almaya başlamıştır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, memurların her türlü ticari faaliyete bulunmasını yasaklamıştır. Ancak, 6331 sayılı Kanunu’nun 8’inci maddesinin 7’inci fıkrası; “Kamu kurum ve kuruluşlarında ilgili mevzuata göre çalıştırılan işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı olma niteliğine haiz personel, gerekli belgeye sahip olmaları şartıyla asli görevlerinin yanında, belirlenen çalışma süresine riayet ederek çalışmakta oldukları kurumda veya ilgili personelin muvafakati ve üst yöneticinin onayı ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görevlendirilebilir. Bu şekilde görevlendirilecek personele, görev yaptığı her saat için (200) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı tutarında ilave ödeme, hizmet alan kurum tarafından yapılır. Bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu durumdaki görevlendirmeye ilişkin ilave ödemelerde, günlük mesai saatlerine bağlı kalmak kaydıyla, aylık toplam seksen saatten fazla olan görevlendirmeler dikkate alınmaz. Kamu sağlık hizmetlerinde tam süreli çalışmaya ilişkin mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, işyeri hekimlerinin ve diğer sağlık personelinin işyeri sağlık ve güvenlik birimi ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinde görevlendirilmelerinde ve hizmet verilen işyerlerinde çalışanlarla sınırlı olmak üzere görevlerini yerine getirmelerinde, diğer kanunların kısıtlayıcı hükümleri uygulanmaz. Kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelerde gerçekleştirilmiş olan işyeri hekimliği ücreti ödemeleri nedeniyle kamu görevlileri hakkında idari veya mali yargılama ve takibat yapılamaz, başlatılanlar işlemden kaldırılır, bu ödemeler geriye tahsil ve tazmin konusu edilemez.” hükmü bunu sağlamaktadır. İşyeri hekimleri ve iş sağlığı uzmanları İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun 8’inci maddesinin 7’inci bendine göre kendi ve diğer kamu kurumlarında ayda 80 saat çalışabileceklerine ilişkin bir düzenleme yer almaktadır. Ancak, kamu kurumları iş sağlığı ve güvenliği kapsamına 01.07.2016 tarihinde gireceği için anılan tarihe kadar kendi ve diğer kamu kurumunda çalışarak maaşlarına ilave ek bir ücret almayacaklardır. 6331 Sayılı Kanun’un 8’inci maddesine göre, iş güvenliği uzmanlığı veya işyeri hekimliği belgesine sahip olan bir kamu görevlisi, asli görevinin yanı sıra kendi çalışmakta olduğu kurumda, kurumun üst yöneticisi tarafından iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi olarak görevlendirilebilir. Burada çalışanın muvafakatine bakılmamaktadır. Kendi kurumu dışındaki bir kamu kurumunda ise çalışanın muvafakati ve üst yöneticinin onayı ile görevlendirilebilir. Ücret ödeme konusunda ise kendi kurumu dışındaki kamu kurumlarında görev yapması halinde ücret ödemesi yapılacağına dair görüş daha ağır basmaktadır. Söz konusu madde, “… hizmet alan kurum…” ibaresi bulunmaktadır. Bununla beraber hizmet alan kurum görevlendirilen personelin kendi çalıştığı kurum da olabilir. Diğer kurumlarda görevlendirme hususunda, 6331 sayılı Kanunun 8’inci maddesinin gerekçesinde yer verilmemiş olmakla birlikte çalışanın muvafakatinin aranacağı konusunda tereddütler bulunmaktadır. 8. İşyeri Hekimi Dışındaki Çalıştırılacak Diğer Sağlık Personeli 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 6’ıncı maddesi işverenlere; çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir. Ancak belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. Zorunluluğunu getirmiştir. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 1.1.2013 tarihinden beri yürürlüktedir. Buna göre 50 ve üzeri çalışanı olan işletmelerde işyeri hemşiresi görevlendirme zorunluluğu zaten bulunmaktadır. İşyeri hemşireliği ile ilgili yönetmelik gereği tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (hamam, sauna, masaj salonu ve spa merkezleri) çalışan başına ayda en az 9 dakika hizmet zorunluluğu getirilmiştir. Yine aynı yönetmelik 1.1.2015 tarihine kadar işyeri hemşireliği sertifikası olmaksızın sadece hemşire diploması ile bu hizmetin verilebileceğini öngörmektedir. 9. Sonuç: Üniversitelerde çalışan hekimlerin hepsi ayda 30 saati geçmemek üzere 657 sayılın Kanun 28’inci ve 2547 Sayılı Kanunun 36’ıncı maddeleri saklı kalmak kaydıyla İşyeri Hekimi olarak çalışabileceklerdir. İşyeri Hekimi olarak ayda 30 saat çalışmaları karşılığında aldıkları ücret gelirlerini döner sermayelerine yatırmalarına gerek bulunmamaktadır. Ayrıca aylık bu 30 saatin dışında kendi ve diğer kamu kurumlarında olmak üzere ayda 80 saat çalışabileceklerdir. Bu şekilde görevlendirilecek personele, görev yaptığı her saat için (200) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı tutarında ilave ödeme, hizmet alan kurum tarafından yapılacaktır. Ancak, kamu kurumları iş sağlığı ve güvenliği kapsamına 1.7.2016 yılında gireceği için devlet memuru iş güvenliği uzmanları ve iş yeri hekimlerinin anılan tarihe kadar devletten maaşlarına ilave ek bir ücret almayacaklardır. İş güvenliği uzmanları 01.07.2016 tarihi itibariyle, kendi veya diğer kamu kurumlarına ayda 80 saate kadar hizmet verebileceklerdir. Aynı olanak işyeri hekimleri için de geçerlidir. Buna göre işyeri hekimleri hem kamu kurumlarına hem de özel sektöre hizmet verebilirken, iş güvenliği uzmanları sadece kamuda görev yapabileceklerdir. Böyle bir olanak verilecekse sadece işyeri hekimlerine değil iş güvenliği uzmanlarına da verilmesi gerektiği değerlendirilmektedir. Kamuda görevli işyeri hekimlerine özel sektöre hizmet verme hakkı tanınırken, iş güvenliği uzmanlarına aynı olanak tanınmamaktadır. Yapılan düzenleme işyeri hekimine olan ihtiyacın karşılanması amacıyla yapılmıştır. Ancak kamu kurumları dışındaki özel sektördeki çalışmalar için 30 saat çalışma izni verilirken, kendi ve diğer kamu kurumlarındaki çalışmalarına neden 80 saat izin verildiği konusunda çelişkili bir durum yaratılmıştır. Diğer taraftan, 30 saattin nasıl denetleneceği ve uymayanlara nasıl bir ceza uygulanacağı belli olmadığından sorunlara neden olacağı değerlendirilmektedir. Ayhan GÖKDEMİR Dokuz Eylül Üniversitesi SHMO Yüksekokul Sekreteri
Uzm. Dr. Ahu PAKDEMİRLİ Dokuz Eylül Üniversitesi SHMO Öğretim Elemanı Bu e-Posta adresi istenmeyen postalardan korunmaktadır, görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.
KAYNAKÇA :
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti. / www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
|
Copyright © 2005 - 2024
Özdoğrular
Yasal Uyarı
